Εἰς τὰς ἀρχὰς τοῦ 14ου αἰῶνα ἔφθασαν ἒς Ἀγγλίαν τίναι ὁμάδαι, ὅμιλοι, ἐργαστήρια Γερμανῶν Οἰκοδόμων, που εἶχαν κληθεῖ ἵνα κατασκευάσουν ἐκεῖ βασιλικὰς. (1)
Συνέπεια τῆς ἀφίξεως αὐτῆς ἦτο ἡ εἰσδοχὴ Ἄγγλων Μαθητευόμενων, σύντομα δὲ ἐσχηματίσθησαν ἒς Ἀγγλίαν ἐργαστήρια Ἄγγλων Οἰκοδόμων, που ὀργανώθησαν ἐπὶ ταῖς ἰδίαις βάσεσι μὲ τὰ ἐργαστήρια τῶν Γερμανὼν Οἰκοδόμων. (2)
Τροποποιήσεις ἐπὶ τοῦ τρόπου λειτουργίας τῶν ἐργαστηρίων αὐτῶν δὲν ἄργησαν νὰ παραχθούν, μιᾶς καὶ αἱ κοινωνικαὶ συνθήκαι τῆς Ἀγγλίας τὸ ἀπαιτοῦσαν. (3)
Κατ'ἀρχήν, οἱ συνηθισμένοι ἄρχοντες ἠγοῦταν ἐπὶ τῆς ἐποπτείας τῆς δράσεως τῶν ἐργαστηρίων, εἰς τὰς συναντήσεις τῶν ὁποίων εἶχαν τὸ δικαίωμα νὰ παρευρίσκονται, καθὼς καὶ νὰ ἀποδίδουν δικαιοσύνη συμφώνως πρὸς τοὺς κανόνας τοῦ κοινοῦ δικαίου. (4)
Κατόπιν, ἡ διδασκαλία που ἐδινόταν εἰς τοὺς Ἄγγλους Μαθητευόμενους καὶ Ἑταίρους, διαφοροποιήθη ἀπὸ ἐκείνην τὴν ὁποίαν ἐλάμβαναν οἱ Γερμανοί, διότι ἐδημιουργήθη μία πολὺ ἔντονη τάσις νὰ προστεθούν, εἰς τὰς καθαρὰ τεχνικὰς διδασκαλίας τοῦ ἐπαγγέλματος τοῦ Οἰκοδόμου, διδασκαλίαι στοχεύουσαι εἰς τὴν ἠθικοποίησιν τῶν ἐργατῶν, καθὼς καὶ εἰς τὸ διανοούμενους οὗτους καταστεῖν. (5)
Τοῦ ἐδόθη τὸ ὄνομα, τὸ ὁποῖο καὶ διατήρησε, "Σύνταγμα τῆς Ὑόρκης", παρ'ὅλο που καμμία συντακτικὴ σύνοδος δὲν συνῆλθε ἒς Ὑόρκην πρὸς σύνταξιν αὐτοῦ. (7)
Οἱ Ἀγγλοι Οἰκοδόμοι ἔδωσαν ἔκτοτε εἰς τὴν ὁμάδαν των, τὸν τίτλον "Ἀδελφότης τῶν Ἐλευθέρων Τεκτόνων", χρησιμοποιώντας τὴν λέξιν Ἀδελφότης μὲ τὴν ἔννοια τῆς ἀδελφοσύνης καὶ τῆς συναντήσεως ἀδελφών, καὶ τὴν λέξιν "Τέκτονες" μὲ τὴν ἔννοια τῶν Οἰκοδόμων κτιστῶν. ( 8 )
Κατὰ τὸν 15ο καὶ κατὰ τὸν 16ο αἱ., ἡ ἐπίδρασις τῶν τάσεων διανοουμενοποιήσεως τῆς Ἀγγλικῆς "Ἀδελφότητος" ἀνεπτύχθη πολὺ καὶ ἔλαβε σημαντικὰς διαστάσεις. (9)
Σὲ συνεχὴν ἐπαφὴν μὲ τὸν κλῆρον τῆς ἐποχῆς, κατέστησαν σύντομα κάτοχοι ὅλων τῶν μυστικῶν τῆς λειτουργίας καὶ τοῦ δόγματος τοῦ τότε Καθολικοῦ Σχήματος καί, ἐκτιμῶντας ὀρθῶς τὰς ἀτελείας των, τὰς κατάφορους ἀντιφάσεις των, ἔδωσαν μεγίστη σημασίαν εἰς τὴν συζήτησιν ἐπὶ τῶν θρησκευτικὼν πίστεων τῆς ἐποχῆς. (10)
Ὅμως, μέχρι τὰ τέλη τοῦ 16ου αἰ., ἡ "Ἀδελφότης τῶν Ἐλευθέρων Τεκτόνων" ἠσχολήθη ἀποκλειστικῶς μὲ τὴν ἀνέγερσιν βασιλικῶν, κοινοβιακῶν οἰκισμῶν, οἰκοδομημάτων γοτθικοῦ ῥυθμοῦ, χρησιμοποιώντας τὰ μυστικὰ οἰκοδομήσεως που εἶχε λάβει ἀπὸ τοὺς Γερμανοὺς Οἰκοδόμους (12)
Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΑΓΓΛΙΚΟΥ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΥ
Μία μεταμόρφωσις, ἀπὸ τὰς πλέον ὑπερβατικὰς ὠς πρὸς τὴν λειτουργίαν καὶ τὸν οὐσιώδην χαρακτῆρα τῆς "Ἀδελφότητος τῶν Ἐλευθέρων Τεκτόνων" τῆς Ἀγγλίας, συνέβη εἰς τὰς ἀρχὰς τοῦ 17ου αἰῶνος. (1)
Ὁ Ἑταῖρος Inigo Jones εἰσῆγε εἰς Ἀγγλίαν τὸν ἰταλικὸν ῥυθμὸν τοῦ Ναοῦ τοῦ Αὐγούστου, ῥυθμὸς ὁ ὁποῖος, λόγῳ τῶν αἰσθητικῶν ὁρῶν του, προκάλεσε τὸν ἐνθουσιασμὸ τῶν Ἄγγλων εὐγενῶν, που εὐτυχεῖς ἔσπευσαν νὰ ἀναμίξουν μία νότα ἀρχιτεκτονικῆς γεμάτη ζωὴ καὶ φῶς μὲ τὰς βαρείας καὶ πένθιμας ἀνταύγιας τοῦ πάντοτε νεφελώδους οὐρανοῦ των. (2)
Ἀκολούθησε εἷς πραγματικὸς ἐνθουσιασμός, καὶ ὁ γοτθικὸς ῥυθμὸς ἀφέθη κατὰ μέρος!
Τὸ μονοπώλιο τῆς "Ἀδελφότητος τῶν Ἐλευθέρων Τεκτόνων" ἐδέχθη τὴν χαριστικὴν βολήν. (3)
Για νὰ μὴν ἐξαφανισθοὺν ὠς σωματεῖο, οἱ "Ἐλεύθεροι Τέκτονες" ἔδωσαν μεγαλύτερη βαρύτητα εἰς τοὺς πόθους διανοουμενοποιήσεως, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ξεπροβάλλει ἐντός τῶν κόλπων τῆς Ἀγγλικῆς Ἀδελφότητος κατὰ τὸν προηγούμενον αἰώναν, καὶ ἀποφάσισαν ὅτι, ὑπὸ τὴν ὀνομασία "Πάτρονες", θὰ δέχονταν μεταξὺ τοὺς μὴ Οἰκοδόμους, μὴ Ἐργάτες, οἱ ὁποῖοι, μοιραζόμενοι τὰς φιλελεύθερας ἰδέας των μὲ τὴν "Ἀδελφότηταν", θὰ αὔξαναν τὴν ἀξίαν της καὶ τὴν σημασίαν της μὲ τὴν ἐπίδρασιν τῆς κοινωνικὴς των θέσεως καὶ τῆς περιουσίας των. (4)
Ὁ ὅρος "Πάτρονες" ἄλλαξε σύντομα για νὰ γίνει "Ἀποδεδεγμένοι Τέκτονες", ἡ δὲ Ἀδελφότητα τῶν Ἐλευθέρων καὶ Ἀποδεδεγμένων Τεκτόνων εἶδε τὴν ἰσχὺν τῆς νὰ ἀνανεώνεται. (5)
Αὐτὴ ἡ ἰσχὺς ἔφθασε εἰς τὸ ἀπόγειόν της κατὰ τὴν οἰκοδόμησιν τοῦ καθεδρικοῦ τοῦ Saint Paul, στο Λονδίνο, που οἰκοδομήθη ἀπὸ ἐλεύθερους Τέκτονας, ἀπὸ τοὺς ἐργάτας οἰκοδόμους, μὲ χρήματα τῶν Ἀποδεδεγμένων Τεκτόνων, τῶν πλούσιων καὶ ἰσχυρῶν Ἀδελφῶν. (6)
Ἀπὸ τὴν στιγμὴ που ὁλοκληρώθη ἡ οἰκοδόμησις τοῦ καθεδρικοῦ τοῦ Saint Paul, ὁ δυαδισμὸς Ἐργάτες καὶ μὴ Ἐργάτες ὑπῆρξε μοιραῖος για τὴν Ἀδελφότηταν, καί, κατὰ τὴν ἀρχὴ τοῦ 18ου αἰῶνα, λειτουργούσαν κανονικὰ εἰς τὸ Λονδίνον μόνον τέσσερεις Στοὲς Ἐλευθέρων καὶ Ἀποδεδεγμένων Τεκτόνων, που συνέρχονταν σὲ Συνεδρίες σὲ τέσσερα πανδοχεῖα, που ἦσαν τόποι κατάλληλοι για τὰς ἐργατικὰς συναντήσεις. (7)
Σημειώσεις
1. The History of the Lodge of Edimburgh, τοῦ David Murray Lyon, Κυριάρχου Μεγάλου Ταξιάρχου τοῦ Ὑπάτου Συμβουλίου τῆς Σκωτίας, Ἐδιμβοῦργο. 1873.
Historical Landmarks of Freemasonry, τοῦ Georges Olivier, Κυριάρχου Μεγάλου Ταξιάρχου τοῦ Ὑπάτου Συμβουλίου τῆς Ἀγγλίας, Λονδίνο, 1846.
History of Freemasonry, τοῦ J.G. Gould, Λονδίνο, 1884.
Great Doctrines of Freemasonry, ὑπὸ Georges Patton, Λονδίνο, 1872.
2. Ibid.
3. Ibid.
4. Lights and Shadows of Freemasonry, τοῦ Robert Morres, Νέα Ὑόρκη, 1866
History of the Minden Lodge, τοῦ John Clarke, Κίνγκστον, 1849
The History of the Lodge of Edimburgh, τοῦ David Murray Lyon, Κυριάρχου Μεγάλου Ταξιάρχου τοῦ Ὑπάτου Συμβουλίου τῆς Σκωτίας, Ἐδιμβοῦργο. 1873.
Speculative Freemasonry, John Yarker, Μεγάλου Συντηρητοὺ τοῦ Ἀρχαίου καὶ Ἀρχέγονου Τύπου, Λονδίνο, 1872, σελ. 106 και 113
The History and articles of Freemasonry, χειρόγραφο Νο. 23, 198 τῆς συλλογῆς "Additional Manuscripts" τοῦ Βρεττανικοῦ Μουσείου, Λονδίνο, 1871
5. Ibid.
6. Ibid.
7. Ibid.
ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΣ
