Του Κώστα Πικραμένου
Ο Ελευθεροτεκτονισμός (γνωστός και ως Μασωνία ή Τεκτονισμός) είναι φιλοσοφικό ρεύμα που ξεκίνησε κατά τα τέλη του 16ου / αρχές 17ου αιώνα και αριθμεί σήμερα γύρω στα 5 εκ. μέλη ανα την υφήλιο.
Οι επιμέρους αδελφότητες (Μεγάλες Στοές), των οποίων οι σχέσεις δεν είναι πάντοτε αρμονικές, έχουν ως κοινά στοιχεία κάποιες εθιμοτυπικές διαδικασίες (όπως η ιεραρχική δομή και συγκεκριμένα σύμβολα) αλλά και την «υποχρέωση» κάθε μέλος να πιστεύει σε κάποια ανώτερη δύναμη ή Θεό (Μεγα Αρχιτέκτονα του Σύμπαντος)
Σύμφωνα με τη μυθολογία των Ελευθεροτεκτόνων, οι ρίζες της αδελφότητας τους ανάγονται στηνεποχή της ανέγερσης του Ναού του Σολομώντος.
Μέλη της αδελφότητας μπορούν να γίνουν άνδρες ενήλικοι, με ορθή κρίση, έντιμοι και ελεύθεροι, υπό την προϋπόθεση ότι πιστεύουν σε ένα Υπέρτατο Ον και την αθανασία της ψυχής. Πλέον υπάρχουν και μικτές «Μεγάλες Στοές» που δέχονται γυναίκες καθώς και Στοές αποκλειστικά για γυναίκες Ο Ελευθεροτεκτονισμός στις διάφορες μορφές του διατηρεί σταθερές τις θεμελιώδεις αξίες του όπως η Αθανασία της Ψυχής και η πίστη στο Υπέρτατο Όν.
Οργάνωση
Ο Ελευθεροτεκτονισμός είναι οργανωμένος σε Μεγάλες Στοές - που σε κάποιες περιπτώσεις ονομάζονται και «Μεγάλες Ανατολές» - με διοικητική αυτοτέλεια και επιμεριζόμενες σε Επαρχιακές Μεγάλες Στοές, η κάθε μία από τις οποίες με τη σειρά της χωρίζεται σε Σεπτές Στοές.
Οι Μεγάλες Στοές αναγνωρίζουν η μία την άλλη ως Κανονικές ή μη και αντίστοιχα τα μέλη τους αναγνωρίζονται μεταξύ τους ως αποδεδεγμένα ή όχι. Τα παράλληλα Τεκτονικά Σώματα είναι ανεξάρτητα από τη Μεγάλη Στοά, αλλά μέλη τους γίνονται μόνο Διδάσκαλοι Ελευθεροτέκτονες
Οι Μεγάλες Στοές και οι Μεγάλες Ανατολές είναι ανεξάρτητα και κυρίαρχα σώματα που ασκούν το Τεκτονισμό σε μία ορισμένη επικράτεια ή αλλιώς “δικαιοδοσία”. Δεν υπάρχει κάποιο παγκόσμιο Τεκτονικό σώμα που να προΐσταται των Μεγάλων Στοών και των Μεγάλων Ανατολών, ή που να τους υπαγορεύει τον τρόπο λήψης των αποφάσεών τους, ή που να τους επιβάλλει μία κοινή πολιτική. Ο μόνος σύνδεσμος μεταξύ των επί μέρους δικαιοδοσιών είναι η αμοιβαία αναγνώριση.
Τεκτονική Στοά
Η Τεκτονική Στοά αποτελεί τον «πυρήνα» της οργάνωσης του Ελευθεροτεκτονισμού. Κάθε νέα Στοά πρέπει να υπόκειται σε μία κανονική Μεγάλη Στοά ή Μεγάλη Ανατολή. Η Στοά είναι υποχρεωμένη να ακολουθεί τις οδηγίες της Μεγάλης Στοάς στην οποία υπόκειται όσον αφορά την εφαρμογή τωνΣυνταγμάτων, όμως κατά τα άλλα είναι ανεξάρτητη διοικητική μονάδα.
Μία Στοά πρέπει να έχει Τακτικές και προγραμματισμένες συνεδριάσεις, όπου θα λαμβάνουν χώρα οι τεκτονικές εργασίες των μελών της, και πρέπει να συνέρχεται μόνο στην έδρα της (εκτός εκτάκτων περιπτώσεων). Αρμοδιότητα της Στοάς είναι η μύηση και προαγωγή των μελών της, η εγκατάσταση του Σεβασμίου Διδασκάλου και των Αξιωματικών της, η απόκτηση και διατήρηση των κοσμημάτων και κειμηλίων της, η ενδυνάμωση των δεσμών ανάμεσα στις οικογένειες μέσω των διαφόρων εκδηλώσεων που οργανώνει και διάφορα άλλα θέματα σε επίπεδο βάσης.
Η Στοά είναι η μόνη Αρχή που μπορεί να μυήσει κάποιον στον Ελευθεροτεκτονισμό και όταν γίνεται κάτι τέτοιο ο νέος Ελευθεροτέκτων αποκαλεί αυτή την Στοά ως «μητρική» του, ισοβίως. Ένας Διδάσκαλος Ελευθεροτέκτων έχει το δικαίωμα να επισκέπτεται όποια Στοά υποκείμενη στη Μεγάλη Στοά του επιθυμεί. Επίσης, μπορεί να επισκεφθεί και οποιαδήποτε άλλη Στοά επιθυμεί, αρκεί αυτή να υπόκειται σε κάποια Μεγάλη Στοά που να είναι αμοιβαία αναγνωριζόμενη με τη δική του. Εκτός της συνδρομής του και της συμμετοχής του στη «μητρική» του Στοά, ένας Διδάσκαλος Ελευθεροτέκτων μπορεί καταβάλλοντας επιπλέον συνδρομή να είναι μέλος και άλλων Στοών, που όμως πρέπει να υπόκεινται στην ίδια Μεγάλη Στοά με τη δική του.
Συνηθίζεται ο όρος «Στοά» να αναφέρεται στο χώρο που συνεδριάζουν οι Ελευθεροτέκτονες, όμως ο όρος πιο πολύ αναφέρεται στους ίδιους τους Ελευθεροτέκτονες που συνεδριάζουν. Έτσι «Στοά» στην πραγματικότητα είναι οι συνεδριάζοντες Ελευθεροτέκτονες. Οι Στοές, ως κτίρια, αναφέρονται ανά περιπτώσεις ως «Ναοί». Διαφορετικές Στοές συνεδριαζόντων Τεκτόνων, μπορεί να χρησιμοποιούν σε διαφορετικές στιγμές ή ημέρες τον ίδιο χώρο της Στοάς.
Οι πρώτες Στοές συνεδρίαζαν όπου μπορούσαν και πολλές φορές οι Τεκτονικές εργασίες γίνονταν σε καπηλειά-ταβέρνες. Οι περισσότερες Στοές απαρτίζονται από Ελευθεροτέκτονες που ζουν σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή. Σε κάποιες Στοές η συμμετοχή απαιτεί πλήρωση ιδιαίτερων κριτηρίων, που έχουν κυρίως σχέση με το κοινωνικό υπόβαθρο ή την καταγωγή. Επίσης υπάρχουν «Ερευνητικές Στοές», οι οποίες κάνουν μέλη τους μόνο Διδασκάλους Ελευθεροτέκτονες και ασχολούνται με τηΦιλοσοφία του Ελευθεροτεκτονισμού και την Ιστορία του.
Ιστορική Προέλευση
Η πιο πιθανή και ρεαλιστική θεωρία είναι ότι ο Ελευθεροτεκτονισμός ως αδελφότητα αντιπροσωπεύει την εξέλιξη των Επαγγελματικών Στοών (Operative Lodges) των αρχι-"τεκτόνων" του Μεσαίωνα. Σύμφωνα με ημερολόγια μεσαιωνικών κτισμάτων σκώτων λιθοξόων (stonemasons), ήδη από τα τέλη του 14ου αιώνα οι αρχιμάστοροι χτίστες μαζεύονταν σε καλύβες, που ως χώροι συγκέντρωσης αποτελούσαν Στοές, για να τραφούν και να αναπαυτούν.
Τον 15ο αιώνα τα αρχεία των ως άνω λιθοξόων αναφέρονται σε φατρίες κτιστών (masons). Στα τέλη του 15ου αιώνα η έννοια της Στοάς υπερέβη τον χώρο συγκέντρωσης και άρχισε να ορίζει την ομάδα λιθοξόων που μαζευόταν σε αυτόν τον χώρο για να ρυθμίζει τα της τέχνης της. Εν καιρώ, οι Στοές άρχισαν να αναπτύσσουν πρώιμες τελετές μύησης μαθητών και εισήγαγαν τη μυστική λέξη αναγνώρισης ως μέσο απόδειξης της ιδιότητας του μέλους Στοάς και ως διαπιστευτήριο της επαρκούς εκπαίδευσης στην τέχνη του λιθοξόου.
Στις αρχές του 16ου αιώνα οι Στοές, λόγω της φθίνουσας πορείας τους, άρχισαν να δέχονται στους κόλπους τους και άνδρες οι οποίοι δεν ήταν λιθοξόοι, αλλά μέλη βασιλικών Οίκων και ευγενείς ή απλώς άτομα που ήθελαν να ξεφύγουν από τον θρησκευτικό φανατισμό της εποχής και να δομήσουν μια καλύτερη κοινωνία βασισμένη στην ανεκτικότητα και την ειρηνική συνύπαρξη.
Στα μέσα του 17ου αιώνα υπάρχουν σαφείς ενδείξεις της παρουσίας μυστικής οργάνωσης των Ελευθεροτεκτόνων με τρεις συμβολικούς βαθμούς στην Αγγλία. Το The Regius Manuscript είναι ένα ποίημα που χρονολογείται περί το 1390 και αποτελεί το παλαιότερο γνωστό Τεκτονικό Χειρόγραφο.
Αγγλοσαξωνικός Τεκτονισμός
H πρώτη Μεγάλη Στοά
Η πρώτη Τεκτονική Μεγάλη Στοά στην ιστορία, η Μεγάλη Στοά της Αγγλίας, ιδρύθηκε προς τιμή τουΓεωργίου του A' (1660-1727), πρώτου προτεστάντη βασιλέα της Μεγάλης Βρετανίας, που ανέβηκε στον θρόνο την 1η Αυγούστου 1714. Επίσημα η Μεγάλη Στοά της Αγγλίας ιδρύθηκε ως η «Μεγάλη Στοά του Λονδίνου και του Γουεστμίνστερ» την ημέρα του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, 24 Ιουνίου1717.
Την ημέρα αυτή συγκεντρώθηκαν τέσσερις Στοές της Τέχνης στο Apple Tree Tavern του Λονδίνου και σχημάτισαν μία κανονική Μεγάλη Στοά. Η νέα Μεγάλη Στοά ως βάση είχε την "αλληλεγγύη" και την "αγάπη" μεταξύ των Ελευθεροτεκτόνων μελών της και ως πεποίθηση την ελευθερία σκέψης πέρα από πολιτικές και θρησκευτικές διχόνοιες. Ο χαρακτήρας της Μεγάλη Στοά της Αγγλίας έπαψε να είναι αυστηρά επαγγελματικός και τα εργαλεία, που παλαιότερα χρησίμευαν για τις οικοδομικές εργασίες, πήραν τον ρόλο των συμβόλων για την εξαγωγή ηθικών συμπερασμάτων.
Οι τέσσερις προϋπάρχουσες Στοές συνέρχονταν ως εξής: Η πρώτη, σήμερα ονόματι "Antiquity No 2", στο Goose and Gridiron Ale-house στην πλατεία της εκκλησίας του Αγ. Παύλου, η δεύτερη στοCrown Ale-house, η τρίτη, σήμερα ονόματι "Lodge of Fortitude and Old Cumberland No 12", στοApple Tree Tavern στο Κόβεντ Γκάρντεν και η τέταρτη, σήμερα ονόματι "Westminster Royal Somerset House and Inverness Lodge No 4", στο καπηλειό Rummer and Grapes. Η τελευταία ήταν Στοά θεωρητικών Τεκτόνων, ενώ οι τρεις πρώτες ήταν κατά κύριο λόγω επαγγελματικές Στοές Τεκτόνων.
Τα Συντάγματα του Anderson
Οι τελευταίες είχαν με τη σειρά τους τις αρχαίες ρίζες τους στην βιβλική περιγραφή της ανέγερσης του Ναού του Σολωμόντα. Το έργο αυτό ανατυπώθηκε το 1734 στην Φιλαδέλφια των ΗΠΑ από τονΒενιαμίν Φραγκλίνο, ο οποίος εκείνο το έτος είχε εκλεγεί Μέγας Διδάσκαλος των Ελευθεροτεκτόνων της Πενσυλβανίας των ΗΠΑ.
Παράλληλα, άρχισαν να οργανώνονται και κάποιες άλλες Μυστικές Εταιρείες, που ισχυρίζονταν πως προέρχονταν από τα Ιπποτικά Τάγματα. Αυτά από το 1721 άρχισαν να διαμορφώνουν ένα σύστημα που συνέπλεε με τον Ελευθεροτεκτονισμό. Αποτέλεσμα της διαδικασίας ήταν ο σχηματισμός του Σκωτικού Τύπου, ο οποίος άρχισε από το 1730 να εξαπλώνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Στις 17 Ιουλίου 1751 εκπρόσωποι πέντε Στοών, στο καπηλειό του Turk’s Head στο Σόχο του Λονδίνου, ιδρύουν την «Αρχαία Μεγάλη Στοά της Αγγλίας», ή αλλιώς ονομαζόμενη «Μεγάλη Στοά των Ελευθέρων και Αποδεκτών Τεκτόνων της Αγγλίας».
Το 1813 ο πρίγκιπας Αύγουστος Φρειδερίκος (1773-1843), Δούκας του Σάσεξ και έκτος γιος του βασιλέα Γεωργίου του 3ου, έγινε Μέγας Διδάσκαλος της Premier Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας και ο αδερφός του ο πρίγκιπας Εδουάρδος Αύγουστος (1767-1820), Δούκας του Κεντ και τέταρτος γιος του Βασιλέα Γεωργίου του 3ου, έγινε Μέγας Διδάσκαλος της Αρχαίας Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας.
Την εποχή αυτή πραγματοποιήθηκαν τα πιο σοβαρά βήματα για την επανένωση. Σε διάστημα περίπου έξι εβδομάδων είχαν συνταχθεί και ψηφιστεί τα 21 "Άρθρα της Ένωσης" των δύο Μεγάλων Στοών, και στις 27 Δεκεμβρίου 1813, την ημέρα του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή, η Premier Μεγάλη Στοά της Αγγλίας και η Αρχαία Μεγάλη Στοά της Αγγλίας σχημάτισαν την Ενωμένη Μεγάλη Στοά της Αγγλίας (UGLE).
Η Μεγάλη Στοά της Σκωτίας ιδρύθηκε το 1736 και η Μεγάλη Στοά της Ιρλανδίας το 1725. Τη δεκαετία του 1730 ο Ελευθεροτεκτονισμός διαδόθηκε στις βρετανικές αποικίες της Αμερικής. Μετά την ανεξαρτησία της Αμερικής, σε κάθε πολιτεία των Ηνωμένων Πολιτειών σχηματίστηκε και μία ανεξάρτητη Μεγάλη Στοά. Διάφορες σκέψεις για ίδρυση μιας "Μεγάλης Στοάς των Ηνωμένων Πολιτειών", με τον Τζωρτζ Ουάσινγκτων να έχει τον ρόλο του πρώτου Μεγάλου Διδασκάλου, εγκαταλείφθηκαν πρόωρα Στις ΗΠΑ είναι γνωστό ότι 14 πρόεδροι ήταν τέκτονες.
Γαλλικός Τεκτονισμός
Λόγω των ανωτέρω, συχνά αναφέρεται πως ο Ελευθεροτεκτονισμός αποτελείται από δύο παράλληλα παρακλάδια που το ένα δεν αναγνωρίζει την "κανονικότητα" του άλλου:
την Ενωμένη Μεγάλη Στοά της Αγγλίας (UGLE) με όσες Μεγάλες Στοές έχουν καθεστώς αμοιβαίας αναγνώρισης με αυτήν, και
τη Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας (GOdF) με όσες Μεγάλες Ανατολές συντάσσονται με την πολιτική της.
Ιταλικός Τεκτονισμός
Η Μεγάλη Ανατολή (Grande Oriente d’Italia) αριθμεί σήμερα 562 Στοές και 24000 μέλη. Τα μέλη της είναι κυρίως δημόσιοι υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και έμποροί. Η «Μεγάλη Ανατολή» υποστηρίζει το διαχωρισμό Κράτους – Εκκλησίας. Η «Μεγάλη Στοά της Ιταλίας» αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη μασωνική αδελφότητα με 200 Στοές και 8000 μέλη.
Η μασωνική στοά P2
Ο «τραπεζίτης του Θεού», όπως ήταν γνωστός ο Κάλβι, κατηγορήθηκε ότι με την τράπεζά του βοηθούσε στο ξέπλυμα χρημάτων της Μαφίας και υποστήριζε ακροδεξιές οργανώσεις, όπως η Solidarity.
Το 1982 ο τραπεζίτης βρέθηκε κρεμασμένος έχοντας στην τσέπη του πλίνθους και σκυρόδεμα, στοιχεία που παραπέμπουν στο τελετουργικό μασονικού θανάτου.
Κεντρικό πρόσωπο της οργάνωσης υπήρξε ο Λούτσο Τζέλι, ο οποίος πολέμησε στις τάξεις των Φρανκιστών κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου και κατόπιν κατετάγη στα SS και πολέμησε στο Ανατολικό Μέτωπο. Μετά το τέλος του πολέμου όμως πολιτεύτηκε στο πλαίσιο του δημοκρατικού πολιτεύματος της Ιταλίας, χωρίς ποτέ να κρύψει το σφοδρό αντικομουνισμό του. Το στοιχείο αυτό τον έφερε σε επαφή με τη CIA, με την οποία συνεργάστηκε στην επιχείρηση Gladio.
Η υπό τον Τζέλι παράνομη στοά κατηγορήθηκε από εφημερίδες ότι σχεδίασε και εκτέλεσε τη δολοφονία του πάπα Ιωάννη Παύλου Α΄, γιατί τα μέλη της φοβήθηκαν μήπως αποκαλύψει τις δραστηριότητές τους. Η αδυναμία του Βατικανού να δώσει πειστικές εξηγήσεις για τον περίεργο θάνατο του πάπα, ο οποίος, ως γνωστόν, πέθανε λίγες ημέρες μετά την εκλογή του, εξακολουθεί να συντηρεί τις φήμες.
Η οργάνωση είχε απλώσει τα πλοκάμια της στην Ελβετία, στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, στη Βενεζουέλα, στηνΑργεντινή, ακόμη και στην Κούβα, ενώ η δράση της αλλά και τα επίπεδα διαπλοκής της δεν έχουν επαρκώς διαλευκανθεί. Δύο πράγματα όμως είναι πέρα από κάθε αμφιβολία: Πρώτον, ότι η P2 αποτέλεσε το συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε ετερόκλητα στοιχεία, όπως είναι η Μαφία, ο ελευθεροτεκτονισμός, οι μυστικές υπηρεσίες, πιθανόν και κάποιοι μηχανισμοί του Βατικανού και, δεύτερον, ότι η αξιοπιστία του ελευθεροτεκτονισμού στην Ιταλία -και όχι μόνο- δέχτηκε ένα σημαντικό πλήγμα.
Προ-επαναστατική περίοδος
Το έτος 1744 δημιουργήθηκε Στοά στη Σμύρνη, όπου η πλειοψηφία των μελών της και τα διασωθέντα πρακτικά της, ήταν Ελληνικά. Το 1745 ο Οικουμενικός Πατριάρχης Παϊσιος ο από Νικομηδείας, μνημονεύει Τεκτονικές Στοές στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη. Ο Αλέξανδρος Μουρούζης Μαυροκορδάτος, Οσποδάρος της Βλαχίας, μυήθηκε στην Τεκτονική Στοά της «Εστεμμένης Αγκύρας» το 1776. Ο ίδιος ιδρύει δύο ακόμα Ελληνικές Στοές, μία στη Βιέννη και μία στην Οδησσό.
Στην Ελλάδα, η πρώτη κανονική Τεκτονική Στοά, ιδρύθηκε στη Βενετοκρατούμενη τότε Κέρκυρα, το έτος 1782, με όνομα "Beneficenza" (Αγαθοεργία), η οποία υπαγόταν στη Μεγάλη Στοά της Βερόνας της Ιταλίας. Εν τω μεταξύ την ίδια περίοδο, άρχισαν, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, από Έλληνες της διασποράς, να ιδρύονται Ελληνόφωνες Στοές, ενώ το 1780 μια παραπλήσια προς τον Τεκτονισμό Οργάνωση είχε ιδρυθεί στη Βιέννη, με το όνομα "Καλοί Εξάδελφοι".
Αυτή ακολουθούσε τους τεκτονικούς τύπους και είχε σκοπό τη συνένωση όλων των Χριστιανών, που βρίσκονταν σε Βαλκανικές χώρες και αγωνίζονταν για την απελευθέρωσή τους απ' τον Τουρκικό ζυγό. Σ' αυτή την οργάνωση ανήκε και ο μεγάλος Έλληνας υμνητής της Ελευθερίας και κατόπιν Εθνομάρτυρας Ρήγας Φεραίος.
Αργότερα, το 1810, ο Διονύσιος Ρώμας ένωσε τις Στοές της Κέρκυρας "Αγαθοεργία" και "Φιλογένεια" σε μια κοινή Στοά, η οποία απ' το έτος 1811 αποτέλεσε την πρώτη Μεγάλη Στοά στον Ελληνικό χώρο με τίτλο "Γαληνοτάτη Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδος, κατ' Ανατολήν Κερκύρας, 1811".
Όπως ήταν φυσικό, ο λαός των νήσων αυτών δε συμμετείχε εκδηλώνοντας άλλοτε επιφύλαξη και άλλοτε φόβο με συνεπακόλουθες καταστάσεις. Οι εκδηλώσεις αυτές ήταν προϊόντα της άσχημης εικόνας που είχε δημιουργηθεί βλέποντας ν΄ αναμιγνύονται πρώτιστα γνωστά φιλόδοξα πρόσωπα των μικρών τους κοινωνιών με πολιτικές βλέψεις και οικονομικές διεκδικήσεις, μεταξύ των οποίων και επιφανείς Κερκυραίοι και Ζακυνθινοί, δημιουργώντας ιδιαίτερες φιλίες με τους «Φράγκους» (Ιταλο-Ενετούς), όταν οι ίδιοι οι κάτοικοι στέναζαν υπό τη δεσποτεία των κατακτητών.
Η πρώτη αυτή Ελληνική Μεγάλη Στοά, όχι μόνο καλλιέργησε το έδαφος για την απελευθέρωση του αλύτρωτου Ελληνισμού, αλλά με την υπευθυνότητα και πρωτοβουλία του Διονυσίου Ρώμα, έλαβε αποφάσεις, που είχαν ανυπολόγιστο ευνοϊκό αντίκτυπο στην επιτυχία του ιερού Αγώνα. Για την αρχαιότητα αυτή αναγνωρίζεται στη Μεγάλη Στοά της Ελλάδος, η αντίστοιχη ιεραρχική τάξη μεταξύ όλων των Κανονικών Μεγάλων Στοών.
«Φιλική Εταιρία» μασόνων
Στα επόμενα χρόνια ανδρώθηκε γρήγορα ο Ελληνικός Τεκτονισμός στα Επτάνησα, πολυσχιδής δε και πολύτιμη υπήρξε η συμβολή του στην Ελληνική Εθνεγερσία. Ιστορική αποβαίνει η Στοά "Ένωσις"της Λευκάδας, γιατί εκεί μυήθηκε ο Εμμανουήλ Ξάνθος και εκεί οραματίστηκε την ιδέα για την ίδρυση της "Φιλικής Εταιρείας", πάνω σε καθαρά τεκτονικές βάσεις. Τέκτονες που πρωτοστάτησαν στην Επανάσταση του 1821 ήταν, μεταξύ άλλων, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Οικουμενικός Πατριάρχης και Εθνομάρτυρας Γρηγόριος Ε', ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο Νικόλαος Υψηλάντης, ο Αλέξανδρος Μουρούζης ο Ιωάννης Καποδίστριας κ.ά.
Με πρωτοβουλία της "Μεγάλης Ανατολής" η οποία, με Μεγάλο Διδάσκαλο τον Διονύσιο Ρώμα, λειτουργούσε στην Κέρκυρα και η οποία πολλά πρόσφερε στον υπέρ της ανεξαρτησίας των Ελλήνων αγώνα, ιδρύθηκε το 1811, στη Μόσχα, η Τεκτονική Στοά "Φοίνιξ", με τη συνεργασία του Ιωάννη Καποδίστρια και του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Επίσης ιδρύθηκαν η Στοά "Αθηνά" στο Παρίσι, στη συνέχεια δε η "Εταιρεία των Φιλομούσων" στη Βιέννη και στην Αθήνα, στις οποίες εργάστηκαν Τέκτονες πατριώτες, που αργότερα εντάχθηκαν και στη "Φιλική Εταιρεία".
Το έτος 1813, με μέριμνα πάλι του Ιωάννη Καποδίστρια, ιδρύθηκε στο Παρίσι Τεκτονικό Κέντρο, με την ονομασία "Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον", στο οποίο η τεκτονική εργασία συνδυαζόταν στενά με τη μυστική προετοιμασία για την απελευθέρωση της Ελλδος. Εκεί μυήθηκε ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο οποίος μετά την επιστροφή του στη Μόσχα, εμύησε αργότερα και τον Νικόλαο Σκουφά. Τον ίδιο χρόνο, οι Αθ. Τσακάλωφ και Ν. Σκουφάς, μαζί με τον Εμμανουήλ Ξάνθο, έθεσαν στην Οδησσό της Ρωσίας, τις βάσεις για τη σύσταση "μυστικής εταιρείας", που έταξε ως σκοπό την απελευθέρωση της Ελλάδος απ' τους Τούρκους.
Κατ' αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 1814 η "Φιλική Εταιρεία", στην οποία μυήθηκαν πολυάριθμοι διακεκριμένοι Έλληνες πατριώτες - Τέκτονες και μη - και οι οποίοι συνέβαλαν ενεργά, με υλικά και ηθικά μέσα, στην επίτευξη της Παλιγγενεσίας του Έθνους, ενώ παράλληλα πολλές Ευρωπαϊκές Τεκτονικές Στοές, πρόσφεραν χρήματα για την επίτευξη του ιερού αυτού σκοπού.
Στο ιστορικό δοκίμιο περί της Φιλικής Εταιρείας ο Ιωάννης Φιλήμων, αναφέρει μεταξύ άλλων: "Οι αυτουργοί εδανείσθησαν κανόνας πολλούς από την Εταιρείαν των Μασόνων και τους εφήρμοσαν επιτηδείως εις το πνεύμα και τα πάθη του Έθνους."
Το 1843 έπαψε να λειτουργεί η Γαληνοτάτη Μεγάλη Ανατολή. Αλλά μετά είκοσι έτη, το 1863, ιδρύθηκε στην Αθήνα, κανονική Τεκτονική Στοά με το όνομα "Πανελλήνιον", με έγκριση και υπό την αιγίδα της Μεγάλης Ανατολής της Ιταλίας. Στη συνέχεια ιδρύθηκαν κι άλλες κανονικές Στοές: "Ποσειδωνία" στον Πειραιά, "Σκουφάς" στη Χαλκίδα, "Αρχιμήδης" στην Πάτρα, "Παίδες Λεωνίδου" στη Σύρο, "Ρήγας Φεραίος" στη Λαμία, "Πρόοδος" στο `Αργος κ.ά.
Στη διάρκεια της Βασιλείας του Όθωνα δε φέρεται να υπήρξε καμία τέτοια οργάνωση στο νεοσύστατο κράτος. Περί το τέλος όμως της βασιλείας του, το 1855, φέρονται ήδη κάποιες Στοές να λειτουργούν ανεπίσημα υπό τη σκέπη της "Γκράντε Οριέντε" (Μεγάλης Ανατολής) της Ιταλίας, αποτελούμενες από Ελευθεροτέκτονες μυημένους στην Κέρκυρα και ασφαλώς στη Γαλλία και την Ιταλία.
Ο Τεκτονισμός αντιμετώπισε κατά τα πρώτα χρόνια της επίσημης εμφάνισής του, το 1863, μετά την απομάκρυνση του Όθωνα, την προκατάληψη κυρίως της Εκκλησίας, τις προλήψεις των τάξεων εκείνων που αποδίδουν τα μύρια κακά τους σε αυτόν και τις σκοπιμότητες ορισμένων παραγόντων να τον χρησιμοποιούν σαν «Αποδιοπομπαίο Τράγο» για να στρέψουν την προσοχή του κόσμου μακριά από τα δικά τους άπλυτα. Αντιθέτως η κοινωνική αποδοχή του Τεκτονισμού ήταν και είναι γενική στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία και τις Σκανδιναβικές χώρες
Οι επτά αυτές Στοές συνενώθηκαν το έτος 1864 και ζήτησαν απ' τη Μεγάλη Ανατολή της Ιταλίας, την άδεια ιδρύσεως ανεξάρτητης Μεγάλης Ανατολής της Ελλάδος, αλλά η Μεγάλη Ανατολή της Ιταλίας αρνήθηκε, επέτρεψε δε μόνο την ίδρυση Ανωτάτου Τεκτονικού Διευθυντηρίου στην Αθήνα, υπό την αιγίδα της, στο οποίο προϊσταντο οι Αδελφοί Δημήτριος Μαυροκορδάτος Υπουργός, Σπήλιος Αντωνόπουλος Υπουργός και Νικόλαος Δαμασκηνός Καθηγητής του Πανεπιστημίου.
Τέλος, στις 10 Απριλίου του 1867, μετά από νέο αίτημα των Ελλήνων Τεκτόνων, η Μεγάλη Ανατολή της Ιταλίας, κήρυξε αυτόνομο Ελληνικό Τεκτονικό Κέντρο, με την επωνυμία "Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδος" και με έδρα την Αθήνα, η οποία, με την αναθεώρηση του Τεκτονικού Συντάγματος το έτος 1936, μετονομάστηκε σε "Μεγάλη Στοά της Ελλάδος".
Η Μεγάλη Στοά της Ελλάδος
Το 1936, με την αναθεώρηση του Τεκτονικού Συντάγματος της, η Μεγάλη Ανατολή μετονομάστηκε σεΜεγάλη Στοά της Ελλάδας. Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και με την αποκατάσταση της ειρήνης, ο Ελληνικός Τεκτονισμός ανασυντάχθηκε και ανάπτυξε βαθμιαία υψηλό πνευματικό έργο. Στο πλαίσιο αυτό συνεχίζει να εκδίδει το Τεκτονικό Δελτίο "Πυθαγόρας", που πρωτοκυκλοφόρησε το 1882. Το περιοδικό αυτό περιλαμβάνει άρθρα τεκτονικού και φιλοσοφικού περιεχομένου, νέα απ' τις Τεκτονικές Στοές και ενδιαφέρουσες ειδήσεις απ' τις ξένες Μεγάλες Στοές. Κυκλοφορεί δυο φορές το χρόνο και διανέμεται δωρεάν μόνο στα τακτικά μέλη της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος. Συνάμα, από το 1994, εκδίδεται ετησίως και στην αγγλική γλώσσα και αποστέλλεται σε όλες τις κανονικές Μεγάλες Στοές του κόσμου, με τις οποίες η Μεγάλη Στοά της Ελλάδος διατηρεί φιλικές σχέσεις.
Το 1976 ορισμένοι έλληνες Ελευθεροτέκτονες αποφάσισαν να εισαγάγουν τον Τύπο της Υόρκης(York Rite), ενώ έως τότε υπήρχε μόνον ο Σκωτικός Τύπος (Scottish Rite). Όταν η Μεγάλη Στοά της Ελλάδας ανακάλυψε πως το νέο σώμα δε θα δεχόταν τις δικές της παρεμβάσεις στη διοίκησή του, απείλησε με διαγραφή τα μέλη του. Αυτή η συμπεριφορά τελικά οδήγησε το Μάιο του 1986 στην ίδρυση της Εθνικής Μεγάλης Στοάς της Ελλάδας
Φιλανθρωπικό έργο
Μεταξύ των πιο σημαντικών κοινωνικών προσφορών, εκ μέρους των Ελλήνων Τεκτόνων, κατά τη μεταπολεμική περίοδο, συγκαταλέγονται η ίδρυση και λειτουργία των νυκτερινών Σχολών μέσης Εκπαιδεύσεως "Μέλης" και "Φοίνιξ" και η ίδρυση της Παιδοπόλεως "η Θεομήτωρ".
Επίσης, πρωταρχική και πολυσήμαντη θεωρείται η συμμετοχή ενεργών και δραστηρίων Τεκτόνων στην ίδρυση και λειτουργία της "Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας" το έτος 1958, με την έκτοτε γνωστή δραστηριότητά της, εναντίον της νόσου του καρκίνου, μεταγενέστερα δε και του "ΣυλλόγουS.O.S." για την προστασία και την περίθαλψη πασχόντων Αυτιστικών παιδιών.
Μεγαλειώδες έργο των Τεκτόνων, Αλεξάνδρου Τζαζοπούλου και Γεωργίου Κατσαφάδου, υπήρξε και η δημιουργία και λειτουργία ειδικού Ξενώνα με την ονομασία "Οίκος Ξενίας και Περιθάλψεως Ασθενών" στην Κάτω Κηφισιά, για καρκινοπαθείς που προέρχονταν απ' την Ελληνική Επαρχία και εστερούντο των μέσων διαμονής στην Αθήνα, προκειμένου να υποβάλλονται σε ειδική θεραπευτική αγωγή στα δύο μεγάλα Αντικαρκινικά Νοσηλευτικά Ιδρύματα, ''`Αγιος Σάββας'' και ''Μεταξά''.
Ο Ξενώνας αυτός επεκτάθηκε συν τω χρόνω σε νέο κτιριακό συγκρότημα, εξοπλίστηκε, επανδρώθηκε με ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και λειτούργησε ως ενιαίο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο με την ονομασία "`Αγιοι Ανάργυροι", μέχρι το 1986. Έκτοτε εντάχθηκε στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και λειτούργησε ως Γενικό Νομαρχιακό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κ. Κηφισιάς.
Επίσης διοργανώνονται ανοικτές εκδηλώσεις, με τη μορφή "στρογγυλών τραπεζών", με επιλεγμένους ομιλητές, τέκτονες και μη, οι οποίοι είναι ειδικοί σε θέματα γενικοτέρου πολιτιστικού, επιστημονικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος.
Αυτές οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στο Τεκτονικό Μέγαρο Αθηνών και μπορούν να τις παρακολουθήσουν και μη Τέκτονες, κατόπιν προσκλήσεως.
Το Τεκτονικό σχίσμα (1986)
Από το 1981 όμως και μετά, τα πράγματα έγιναν χειρότερα. Αναδείχτηκε ένας Μεγάλος Διδάσκαλος (ο δικηγόρος Χρήστος Μανέας) χωρίς να τηρηθούν στοιχειωδώς τα προσχήματα και οι κανονισμοί, ο οποίος δεν είχε ούτε την προϋπηρεσία, ούτε την ικανότητα να χειριστεί τα καθήκοντα που απορρέουν από το λειτούργημά του. Πολύ περισσότερο δεν άντεξε ούτε την ανανέωση, ούτε την προσαρμογή.
Και σε όποια μέλη εντόπιζε μία καλή γνώση του θεσμού και μια αξιόλογη παρουσία, θεωρούσε ότι ήταν εχθρικά απέναντί του, ενώ στην πραγματικότητα για χάρη της ενότητας, τον ανέχονταν. Η κατάσταση όμως επέβαλλε ουσιαστικές και νόμιμες αλλαγές. Τις οποίες απέρριπτε συνεχώς με απλά δικολαβικά τερτίπια. Εκείνος ήταν που προχώρησε σε Τεκτονικές δίκες και απέβαλλε από το θεσμό, καταξιωμένους Τέκτονες, όπως ήταν ο αείμνηστος Ρωμύλος Βαμβακόπουλος, ο Γεώργιος Μπιμπίρης και άλλοι. Τελικά στράφηκε και εναντίον μου με αστείες κυριολεκτικά κατηγορίες. Προσπάθησα να παραμείνω διαλλακτικός και να επιδιώξω την πάση θυσία αναβολή της δίκης μου. Αλλά η απόφασή αυτού και της ακολουθίας του, ήταν αμετάκλητες και άκομψες.
Τα φρικτά και απαράδεκτα γεγονότα εκείνης της περιόδου, που θίγουν όχι μόνο το θεσμό, αλλά και την εγκόσμια αντίληψη περί ελευθερίας και Δικαιοσύνης, περιέγραψα σε ένα βιβλίο μου με τον τίτλο «Το Τεκτονικό Σχίσμα» στο οποίο πέρα από τα συγκεκριμένα επεισόδια και την επώνυμη αναφορά σε θέσεις προσώπων, έχει πλουτιστεί με ένα παράρτημα στο οποίο συγκέντρωσα πάνω από ογδόντα επίσημα έγγραφα, που φέρουν τη σφραγίδα κυρίως των διωκτών μας. Για λόγους σεβασμού και αγάπης προς το θεσμό, το βιβλίο αυτό το κυκλοφόρησα σε τριακόσια μόνο αντίτυπα και τα έστειλα αποκλειστικά σε Τέκτονες. Το αποτέλεσμα ήταν ότι όλοι αναγνώρισαν την τεράστια πρόκληση και αδικία, αλλά μόνο θεωρητικά»
Εθνική Μεγάλη Στοά της Ελλάδος
Η Εθνική Μεγάλη Στοά της Ελλάδας ιδρύθηκε στις 7 Ιουνίου 1986 από μέλη της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδας και σήμερα αποτελεί μία εκ των δύο κυρίων Ελευθεροτεκτονικών Μεγάλων Στοών που δραστηριοποιούνται στον Ελλαδικό χώρο.
Ακολούθως, αποχώρησε από την Μεγάλη Στοά της Ελλάδας και προσχώρησε στον νέο σχηματισμό και η Στοά «Ιωνία, υπ’ αριθμ. 7», της Αθήνας. Οι επτά αυτές Στοές, την 7η Ιουνίου 1986 ίδρυσαν την ‘’Εθνική Μεγάλη Στοά της Ελλάδας’’. Εγκαθιδρύων Αξιωματικός ήταν ο Ελευθεροτέκτων William R.J.Eve, μέλος της Στοάς «Molesey Lodge, No. 2473» της Ηνωμένης Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας.
Η ΕΜΣτΕ επέλεξε να ακολουθεί κατά τις εργασίες της το «Τυπικό της Αμίλλης» (Emulation Ritual) και για την διακυβέρνησή της την μετάφραση των «Γενικών Κανονισμών της Συντεχνίας της Ηνωμένης Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας». Η ‘’Τάξη της Βασιλικής Αψίδας’’ διοικείται από το ‘’Μέγα Περιστύλιο των Τεκτόνων της Βασιλικής Αψίδας της Ελλάδας. Η ‘’Μεγάλη Στοά των Διδασκάλων Τεκτόνων του Σήματος’’, το ‘’Μέγα Συμβούλιο των Βασιλικών και Εκλεκτών Διδασκάλων’’, το ‘’Μέγα Σκήνωμα των Ιπποτών του Ναού’’ και το ‘’Μέγα Συγκάθεδρο του Τάγματος του Ερυθρού Σταυρού του Κωνσταντίνου’’, λειτουργούν πλέον ως ανεξάρτητα Σώματα με δικούς τους κανόνες και ανεξάρτητη διοίκηση από την Εθνική Μεγάλη Στοά της Ελλάδας.
Ως ο πρώτος Μέγας Διδάσκαλος της Εθνικής Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος εξελέγη, το 1986, ο Στέφανος Παϊπέτης, καθηγητής Εφαρμοσμένης Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Ο κατάλογος των Μεγάλων Διδασκάλων είναι ο κάτωθι:
Σεβτ. Αδ. Ευστάθιος Λιακόπουλος (1988 - 1991), δικηγόρος,
Σεβτ. Αδ. Γεώργιος Βασιλείου - (1991 - 1993), οφθαλμίατρος
Σεβτ. Αδ. Δρ Λεωνίδας Λογοθέτης (1993 - 1995), πολιτικός μηχανικός,
Σεβτ. Αδ. Ορφεύς-Γεώργιος Μάνος (1995 - 1997), πολιτικός μηχανικός,
Σεβτ. Αδ. Παύλος Κυριακόγγονας (1997 - 1999), μηχανολόγος μηχανικός,
Σεβτ. Αδ. Γεώργιος Καμινάρης (1999 - 2004), μηχανολόγος μηχανικός,
Σεβτ. Αδ. Ερμής Ιωαννίδης (2004 - 2006), μηχανολόγος μηχανικός,
Σεβτ. Αδ. Δημήτριος Κοντέσης (2006-2010), οικονομολόγος,
Σεβτ. Αδ. Δημήτρης Μάμας (2010-2011), πολιτικός μηχανικός,
Η Μεγάλη Μικτή Στοά της Ελλάδος
Ελληνο-Τουρκική ¨αδελφοσύνη»
Φωτογραφία από "τελετή" σε στοά της Σμύρνης
Την 14η Μαΐου 2011, Έλληνες μασόνοι της Στοάς ΜΕΛΗΣ Αθηνών, τέλεσαν στην Σμύρνη κοινή συνεδρία με τη Τουρκική Στοά IZMIR. Πρόκειται για την παλαιότερη Στoά της Σμύρνης, που ιδρύθηκε μετά το ξεριζωμό των Ελλήνων και τη πυρπόληση της πόλης το Σεπτέμβριο του 1922 από τους τσέτες του Κεμαλ.
Ήταν η πρώτη φορά κατά την οποία η Στοά Μέλης (που ιδρύθηκε εις την Σμύρνη το 1867), «εργάσθηκε» εις την Σμύρνη μετά την καταστροφή και τον διωγμό του 1922, οπότε όσα μέλη της περισώθηκαν, τα περιέθαλψαν αδελφοί Πειραϊκών Στοών.
Στη κοινή συνεδρία συμμετείχαν 17 Έλληνες τέκτονες αδελφοί ορισμένοι εκ των οποίων συνοδεύονταν από τις συζύγους τους.
Τις κοινές εργασίες που τελέσθηκαν σε άκρως μυσταγωγική ατμόσφαιρα και πλήρη αρμονία, παρακολούθησαν συνολικά άνω των 120 αδελφών από τη Στοά IZMIR και από άλλες Στοές της ευρύτερης περιοχής, καθώς και εκπρόσωποι από την Μεγάλη Στοά της Τουρκίας. Οι εργασίες τελέσθηκαν σε έντονο συγκινησιακό κλίμα, με μεγάλη μάλιστα συναισθηματική φόρτιση και για τις δύο πλευρές.
Κατά το κλείσιμο των εργασιών (μεταξύ αδελφών) αλλά κατά τη διάρκεια του επίσημου δείπνου που ακολούθησε (μεταξύ συγγενών και φίλων), οι αδελφοί της Στοάς ΜΕΛΗΣ ευχαρίστησαν τη ΣτοάIZMIR, τους αδελφούς και τις οικογένειές τους για την άριστη διοργάνωση του προγράμματος της επισκέψεώς και την εξαίρετη φιλοξενία που επέδειξαν, αναφέροντας ότι όχι μόνο οι παρόντες αδελφοί αλλά το σύνολο των αδελφών της Στοάς Μέλης, περιμένουν να ανταποδώσουν την Τεκτονική και την οικογενειακή φιλοξενία το συντομότερο στην Αθήνα.
Κυπριακός Τεκτονισμός
.JPG)
Από την "τελετή" Εγκαθιδρύσεως
της Μεγάλης Στοάς της Κύπρου
Η επίσημη τελετή της Εγκαθιδρύσεως της Μεγάλης Στοάς της Κύπρου και η Εγκατάσταση του πρώτου Μεγάλου Διδασκάλου και του Συμβουλίου αυτής, έλαβε χώρα την 8ην Οκτωβρίου 2006 εις την Πύλην Αμμοχώστου εις Λευκωσίαν.
Ως ανάδοχοι της Μεγάλης Στοάς της Κύπρου ήσαν η Μεγάλη Στοά της Ελλάδος, η Μεγάλη Στοά της Πενσυλβανίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και η Μεγάλη Στοά της Αυστρίας δια των Μεγάλων Διδασκάλων αυτών Σπυρίδωνα Παΐζη, Ronald Aungst και Δρος Michael Krauss.
Η Τελετή διήρκεσε τρεις ώρες. Στην τελετή αντιπροσωπεύθησαν δια των Μεγάλων Διδασκάλων των ή άλλων Ανώτερων Αξιωματικών και μελών των, η Μεγάλη Στοά της Ελλάδος, και Μεγάλες Στοές της Πενσυλβανίας Αμερικής, της Αυστρίας, της Γερμανίας, της Σερβίας, της Ιταλίας, της Ελβετίας, της Νοτίου Αφρικής, της Αργεντινής, της Ρουμανίας και της Μολδαβίας. Συνολικά στην τελετή παρευρέθησαν 90 επισκέπτες και 235 μέλη της Μεγάλης Στοάς της Κύπρου.
Μετά την επίσημον Εγκαθίδρυση της Μεγάλης Στοάς της Κύπρου, έγινε η Εγκατάστασις του Πρώτου Μεγάλου Συμβουλίου.
Παρά το σύντομο χρονικό διάστημα από την Ίδρυση της “Μεγάλης Στοάς της Κύπρου” στις αρχές του 2006 και την επίσημο Εγκαθίδρυση τον Οκτώβριο, έχει ήδη αναγνωρισθεί από άνω των 25 Μεγάλων Στοών της Ευρώπης, Βορείου και Νοτίου Αμερικής, Αφρικής, Ασίας και Αυστραλίας, δηλαδή από τεκτονικές δυνάμεις και των πέντε ηπείρων.
Τεκτονισμός και Εκκλησία
Το ιδεολογικό οπλοστάσιο του Τεκτονισμού (ο Διαφωτισμός και ο Φιλελευθερισμός), τον έφεραν μοιραία αντιμέτωπο με την Καθολική Εκκλησία. Το 1738 εκδίδεται η πρώτη Βούλα εναντίον του από τον Πάπα Κλήμη τον ΙΒ΄. Το κατηγορητήριο στηρίζεται στην πληροφορία, ότι στις Τεκτονικές Στοές συναθροίζονται «άτομα διαφορετικών θρησκειών». Και το 1739 απειλούνται οι ποινές «του θανάτου και της δημεύσεως της περιουσίας κατά παντός τέκτονος, άνευ ελπίδος, οίκτου και επιεικείας». Αλλά την ουσιαστική αντιπαράθεση δημιούργησε ο αγώνας για την ανεξαρτησία και την ενότητα του Ιταλικού κράτους, την κρατικοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και η αφαίρεση της κοσμικής και πολιτικής εξουσίας του Πάπα, από ηγετικές φυσιογνωμίες του Τεκτονισμού, όπως ήταν ο Καβούρ και ο Γκαριμπάλντι.
Καμιά από αυτές τις αιχμές δεν ίσχυσε για την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία και έτσι από καθαρό και μόνο μιμητισμό, οδηγήθηκε και αυτή σε μια ανάλογη στάση και χωρίς ουσιαστικά επιχειρήματα πολεμική. Αν υπολογίσουμε μάλιστα, ότι Τέκτονες Πατριάρχες υπήρξαν ο Βασίλειος ο από Αγχιάλου, ο Ιωακείμ ο Γ΄, ο Μελέτιος και ο Φώτιος Αλεξανδρείας.
Ο Πάπας Ιωάννης ο 23ος, γνήσιος ανθρωπιστής και ανανεωτής του Χριστιανικού δόγματος, εγκαταλείπει την άτεγκτη στάση απέναντι στον Τεκτονισμό. Δεν υπάρχει πλέον καμιά ονομαστική αναφορά καταδίκης του Τεκτονισμού.
Ο Ευστάθιος Λιακόπουλος θα γράψει ότι «Είθε το πνεύμα αυτό να βρει ανταπόκριση και στην επίσημη Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία, που κάποτε διακρίθηκε για το φιλελεύθερο, το δημοκρατικό και το προοδευτικό της σχήμα και γι’ αυτό επέζησε καιρών χαλεπών
Τεκτονισμός: Μήτρα Ιστορικών Εξελίξεων
Ο Ευστάθιος Λιακόπουλος υποστηρίζει ότι «Ο Τεκτονισμός έχει κίνητρα καθαρά ανθρωπιστικά. Στοχεύει στην καλλιέργεια συνειδήσεων που να αναζητούν όχι τη φαινόμενη, αλλά την ουσιαστική αλήθεια, να υπηρετούν την ελευθερία, να αντιμετωπίζουν χωρίς προκατάληψη τις κοινωνικές και φυσικές διαφορές που παρουσιάζονται πάνω στους ανθρώπους. Προτρέπει τα μέλη του να εκφράζουν φιλάνθρωπα αισθήματα και να βοηθούν τους πάσχοντες, υλικά, ηθικά και πνευματικά. Με αυτούς τους στόχους, που είναι δύσκολο φυσικά να επιτυγχάνονται πάντοτε στο ακέραιο, ο θεσμός καλύπτει ένα τεράστιο κοινωνικό κενό και αποτελεί εξαιρετική παιδευτική μέθοδο. Όπου και όταν επομένως δημιουργούνται οι κατάλληλες ευκαιρίες, εκφράζεται φιλάνθρωπα και θετικά στην πορεία της ιστορίας, γιατί απέκτησε με το χρόνο παγκόσμια χαρακτηριστικά που υπερβαίνουν τους διαχωρισμούς των συνόρων και των κρατών, της γλώσσας, του χρώματος και της πίστης.
Συνέβαλε με αυτό τον τρόπο στην ανεξαρτησία των Ηνωμένων Πολιτειών, στην εμπέδωση της Γαλλικής επαναστάσεως, στην ενοποίηση της Ιταλίας και σε πολλές άλλες μικρότερων διαστάσεων, κοινωνικές εξελίξεις. Όχι άμεσα βέβαια και σαν θεσμός, αλλά μέσω των συγκεκριμένων ατόμων που είχαν γαλουχηθεί στις τάξεις του. Και παράλληλα συνέβαλε στην πνευματική ανέλιξη και την ηθική πορεία της ανθρωπότητας. Ο κατάλογος των διαπρεπών Τεκτόνων που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της ιστορίας των τελευταίων πέντε αιώνων είναι μακρός. Επιλεκτικά αναφέρεται οΓεώργιος Ουάσινγκτον, ο Βολταίρος, ο Γκαίτε, ο Μότζαρτ, ο Γκαριμπάλντι και ο Καβούρ. Και στο χώρο μας ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Διονύσιος Ρώμας, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Ιωάννης Θεοτόκης, ο Θεόφιλος Καϊρης, και ο Στέφανος Σκουλούδης, για να παραμείνω μόνο στους παλαιότερους.
Παράλληλα «Τάγματα»
Στον Ελευθεροτεκτονισμό δεν υπάρχει βαθμός ανώτερος του Μεγάλου Διδασκάλου. Όμως υπάρχουν «Σώματα» που δέχονται ως μέλη τους μόνο Διδασκάλους . Τα Σώματα αυτά είναι ανεξάρτητα από τη «Συμβολική Στοά». Μπορούν να περιγραφούν ως συμπληρωματικά ή «παράλληλα» και συνήθως παρέχουν περαιτέρω οπτικές σε κάποια αλληγορικά, ηθικά ή και φιλοσοφικά στοιχεία του Ελευθεροτεκτονισμού.
Αν και ανεξάρτητα, τα «παράλληλα Σώματα», χαρακτηρίζονται Ελευθεροτεκτονικά, αφού για να γίνει κάποιος μέλος τους πρέπει να είναι ήδη Ελευθεροτέκτονας.
Τα άρθρα της «Ένωσης» της «Premier Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας» με την «Αρχαία Μεγάλη Στοά της Αγγλίας» (σε «Ενωμένη Μεγάλη Στοά της Αγγλίας» το 1813) περιόρισαν την αναγνώριση σε συγκεκριμένα Σώματα, όπως αυτά που εντάσσονται στο Σκωτικό Τυπικό και στο Τυπικό της Υόρκης. Κάποια «παράλληλα Σώματα», όπως για παράδειγμα αυτό των Ναϊτών Ιπποτών, έχουν επιπλέον απαιτήσεις λόγω της φύσης τους.
Τέλος, υπάρχουν σώματα στα οποία συμμετέχουν μόνο Ελευθεροτέκτονες, αλλά δεν έχουν σχέση με τη διδασκαλία του Ελευθεροτεκτονισμού, οπότε τυπικά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως «παράλληλα Σώματα».
(Το παρόν ειναι απόσπασμα από το ένθετο αφιέρωμα στη «Μασονία και Σουφικά Τάγματα του μηνιαίου περιοδικού HELLENIC NEXUS , τ. Νοεμβρίου 2013)
Αναρτήθηκε από Savvas Kalenteridis στις
