- Κοινωνία προσήλυτων.
- Ελιτίστικη κοινωνία.
- Φιλανθρωπική κοινωνία.
- Κοινωνία μισογύνηδων.
- Θρησκεία ή αίρεση.
- Μυστική κοινωνία.
- Απόκρυφη κοινωνία.
Για να πούμε τι δεν είναι ο Ελευθεροτεκτονισμός σε σύγκριση με το τι είναι θα πρέπει να αποσαφηνισθούν κάποιες υπερβολές που έχουν αναφερθεί σχετικά με αυτόν.
Ο Τεκτονισμός δεν «προσηλυτίζει» διαφορετικά θα ήταν γνωστά πολύ περισσότερα πράγματα για την ύπαρξή του, τους στόχους του κ.λπ..
Δεν είναι μια ελιτίστικη κοινωνία αφού βασικό κριτήριο εισδοχής σε αυτόν είναι η ειλικρινής βούληση του κάθε μέλους να βελτιώσει τον εαυτό του, γι' αυτό ζητά συνδρομές από τα μέλη του όπως όλες οι άλλες ενώσεις και σωματεία. Δεν είναι ούτε φιλανθρωπική κοινωνία ούτε ένα αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης της κοινωνίας, όπως ορισμένα σωματεία.
Παρά το γεγονός ότι πολλές Στοές δεν δέχονται γυναίκες, αυτό δεν σημαίνει ότι ο Τεκτονισμός είναι αποκλειστικά για τους άνδρες αφού υπάρχουν εξίσου γυναικείες και μικτές Στοές.
Ο Τεκτονισμός δεν είναι ούτε θρησκεία ούτε αίρεση, αλλά μια πνευματική προσέγγιση που βασίζεται στην ελευθερία του καθενός και την αμοιβαία ανοχή. Δέχεται μέλη από όλους τους πνευματικούς χώρους.
Δεν είναι μυστική κοινωνία, διότι έχει συσταθεί επίσημα ως αναγνωρισμένη ένωση και η ύπαρξή του και οι σκοποί του είναι γνωστοί γενικά.
Δεν είναι ούτε απόκρυφη κοινωνία, αφού η λειτουργία του στηρίζεται στην ανταλλαγή προβληματισμών και εμπειριών των μελών του μέσω της χρήσης κάποιων «εργαλείων» με
συμβολικό τρόπο.
Κοινωνία προσήλυτων
Ο Ελευθεροτεκτονισμός δεν προσηλυτίζει, διότι περιμένει ο υποψήφιος να επιθυμεί να ακολουθήσει τον τρόπο ζωής των Ελευθεροτεκτόνων μέσα από μία δική του ελεύθερη και ανεπηρέαστη επιλογή. Είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των πιθανών υποψηφίων, που επιθυμούν να γίνουν Ελευθεροτέκτονες, η επιθυμία για απόκτηση ευρέως πνεύματος πράγμα που συνήθως έχουν βρει μόνο σε ανθρώπους που ήδη έχουν γίνει Ελευθεροτέκτονες.
Ελιτίστικη κοινωνία
Ο Τεκτονισμός δεν μπορεί να αποτελείται από μια κοινωνική ή οικονομική ελίτ, απλά για το λόγο ότι αντλεί τον πλούτο του από την ποικιλία των μελών του (και όχι από τα πορτοφόλια τους).
Οι Ελευθεροτέκτονες είναι άτομα που επιθυμούν πραγματικά να εργαστούν για τη δική τους βελτίωση. Κατά συνέπεια, ο Τεκτονισμός δεν είναι οργανωμένος σαν μια Λέσχη υπηρεσιών και δεν είναι ο τόπος όπου τα ενδιαφέροντα για εμπορικές υποθέσεις θα πρέπει να υπάρχουν.
Οικονομικά, οι συνδρομές δεν είναι υψηλότερες από ότι στα περισσότερα κοινωνικά, πολιτιστικά, αθλητικά ή άλλα σωματεία, και επομένως δεν πρέπει να προκαλέσει εμπόδιο σε κάθε έναν που ειλικρινά θέλει να κάνει το βήμα αυτό.
Φιλανθρωπική κοινωνία
Ο Τεκτονισμός δεν είναι μια φιλανθρωπική κοινωνία, διότι αποσκοπεί στη βελτίωση πρώτα των μελών του. Φυσικά, ελπίζει κανείς ότι η αυτοβελτίωση του θα δράσει ευεργετικά στο κοινωνικό σύνολο, αλλά αυτό πρέπει να είναι η συνέπεια της δράσης του ατόμου και όχι ο πρωταρχικός στόχος. Η αγάπη προς τον πλησίον που είναι μία από τις αρχές του Ελευθεροτεκτονισμού εδώ γίνεται πράξη αλλά όχι αποκλειστικά μέσω της φιλανθρωπίας.
Κοινωνία μισογύνηδων
Οι περισσότερες Μεγάλες Στοές είναι αποκλειστικά ανδρικές. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Τεκτονισμός είναι απολύτως έτσι. Υπάρχουν Στοές οι οποίες είναι αποκλειστικά γυναικείες και άλλες που είναι «μεικτές». Ο Τεκτονισμός προήλθε από τις συντεχνίες των λιθοξόων του Μεσαίωνα και ως εκ τούτου είναι παραδοσιακά ανδρική δραστηριότητα.
Θρησκεία ή αίρεση
Ο Ελευθεροτεκτονισμός δεν μπορεί να είναι ούτε θρησκεία ούτε αίρεση, πολύ απλά διότι αυτό θα ήταν αντίθετο με τις αρχές της ανεκτικότητας και θα αντιστρατεύονταν την αρχή της ανθρώπινης ελευθερίας. Η λειτουργία του στηρίζεται στην απόλυτη απαγόρευση της βίαιης επιβολής των θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων του άλλου. Αν οι παραδόσεις του γίνουν απόλυτα αποδεκτές, ο τεκτονισμός είναι σχεδιασμένος έτσι ώστε να επιτρέπει σε κάθε μέλος του να εμπλουτίζεται με διάφορές εμπειρίες ζωής και απόψεις που αποκτά από τα υπόλοιπα μέλη του. Επίσης δεν επιτρέπει την επιβολή των απόψεων ενός ατόμου στους άλλους, ανεξαρτήτως ποιος μπορεί να είναι, ακόμη και αν θεωρεί ότι έχει απόλυτο δίκιο.
Σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στις περισσότερες αιρέσεις, μπορεί κανείς να εγκαταλείψει ελεύθερα τον Ελευθεροτεκτονισμό. Οι προτάσεις του είναι μια μέθοδος, αλλά ο Τεκτονισμός δεν επιβάλλει τα θέλω του σε κανέναν – είναι ένα γεγονός που πρέπει να έχει επιλεγεί ελεύθερα. Αν κάποιος που συμμετέχει στο συγκεκριμένο χώρο διαφωνεί με τα δρώμενα σε αυτόν τότε θα πρέπει να αποχωρήσει άμεσα.
Μυστική κοινωνία
Ο Ελευθεροτεκτονισμός δεν είναι μια μυστική κοινωνία, διότι δεν υπάρχει μυστήριο ως προς την ύπαρξή του ούτε ως προς τους σκοπούς του. Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος των συμβόλων και των τελετών του μπορεί να βρεθεί σε οποιαδήποτε βιβλιοθήκη. Αν επιδιώκει να κρατήσει μυστικές τις τελετουργίες του, αυτό συμβαίνει για να μπορέσουν οι εισερχόμενοι να ζήσουν πλήρως την εμπειρία αυτή. Εναπόκειται σε κάθε μέλος να αποφασίζει μόνο του την κατάλληλη στιγμή να αποκαλύψει την ιδιότητά του ως Τέκτων στο κοινωνικό και επαγγελματικό του περιβάλλον αν αυτό το επιθυμεί.
Απόκρυφη κοινωνία.
Δεν είναι ούτε απόκρυφη κοινωνία, αφού η λειτουργία του στηρίζεται στην ανταλλαγή προβληματισμών και εμπειριών των μελών του μέσω της χρήσης κάποιων «εργαλείων» με συμβολικό τρόπο.