του κ. Σπυρίδωνα Χατζάρα
Συνήθως, λέμε ότι το ψέμα έχει κοντά πόδια και δεν πάει μακριά. Όμως, το ψέμα που στηρίζει την επίσημη εκδοχή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας για το πως οργανώθηκε η Επανάσταση του 1821 κατά του Οθωμανικού ζυγού, διαρκεί 172 χρόνια.
Έγινε κάθε προσπάθεια για να αποκρυβεί το γεγονός, ότι αυτός που υλοποίησε το όραμα της Απελευθέρωσης της Ελλάδας, που σχεδίασε και διηύθυνε την Επανάσταση, ήταν ο κόμης Ιωάννης Αντωνίου Καποδίστριας.
Εμμανουήλ Ξάνθος
Η επίσημη εκδοχή τοποθετεί το 1814 στην Οδησσό την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας (η οποία υποτίθεται ότι οργάνωσε την Επανάσταση του 1821) και αποδίδει την ιδέα της χρήσης μασονικών πρακτικών από την Εταιρεία σ’ ένα μικρέμπορο απ' την Πάτμο, τον Ξάνθο, που τον θεωρεί συνιδρυτή μαζί με τους Ν. Σκουφά και Αθ. Τσακάλωφ. Όμως, αυτό ήταν χοντρό ψέμα του Ξάνθου. Διότι, όπως γράφει ο Αναγνωσταράς, ο Ξάνθος ήταν ως το 1817 στην Κωνσταντινούπολη.
Νικόλαος Σκουφάς
Αθανάσιος Τσακάλωφ
Η αλήθεια είναι ότι η Φιλική Εταιρεία είχε "αόρατη Ανωτάτη Αρχή", όπως ομολογεί ο Ξάνθος. Αυτοί που άρχισαν να κατηχούν άλλους, ήταν ο Νικόλαος Σκουφάς και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ. Ο Ν. Σπηλιάδης γράφει, ότι "ο Σκουφάς κατελθών από την Μόσχα, απόστολος της Μυστικής Εταιρείας των Φιλικών, άρχισε να κατηχεί τους Έλληνες στα μυστήριά της το 1816". Ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, που ήταν μέλος του "Ελληνόγλωσσου Πανδοχείου", [μυστική οργάνωση που είχε ιδρυθεί το 1809 στο Παρίσι. Ξενοδόχοι (Hotelier) ήταν το Τάγμα των Ναϊτών, που ήταν οργανωμένοι κατά Γλώσσες. Επομένως η οργάνωση ήταν και κατ' όνομα Ναϊτική], το 1814-1815 βρισκόταν στη Βιέννη, απ' όπου πήγε στη Μόσχα και απ' εκεί στην Οδησσό. Προηγουμένως, είχε πραγματοποιηθεί μία συνάντηση (γνωστή μόνο από τεκτονικά Αρχεία) των Καποδίστρια-Ρώμα-Μαυροκορδάτου στη Μόσχα το 1811 για την ίδρυση της Στοάς Φοίνιξ.
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος
Από τα επίσημα αρχεία της Φιλικής Εταιρείας προκύπτει, ότι ουδείς κατηχήθηκε πριν το 1816 και ότι ο Ξάνθος δεν κατήχησε κανέναν πριν το 1817. Επίσης, προκύπτει ότι η Φιλική Εταιρεία δεν απέκτησε ποτέ Εφορία στα Επτάνησα. Ορισμένοι «ιστορικοί» πιστεύουν, ότι αυτό έγινε «διά τον φόβο της αγγλικής αστυνομίας», ενώ εκεί ήταν «γενικός έφορος» ο Δ. Ρώμας.
Είναι ενδιαφέρον το πώς η επίσημη εκδοχή παραβλέπει τα επίσημα αρχεία.
Η Φιλόγενος Στοά της Κέρκυρας
Η επίσημη εκδοχή για τα γεγονότα που συνδέονται με την αναγέννηση της Ελλάδας, γράφθηκε έτσι, ώστε να εξυπηρετηθούν οι πολιτικές σκοπιμότητες των δυνάμεων εκείνων, που απέκτησαν τον έλεγχο του «ανεξάρτητου» ελληνικού κράτους μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, αλλά και η ανάγκη «κάθαρσης» των ελληνόφωνων συνεργατών τους.
Ρήγας Φεραίος
Η Επανάσταση του 1821 είναι αποτέλεσμα μιας ενιαίας επαναστατικής διαδικασίας, που αρχίζει με το κίνημα του Ρήγα Φεραίου. Η Γαλλική Επανάσταση επηρέασε πρώτα τους Έλληνες της Διασποράς και μέσω του Ρήγα πέρασε στα Βαλκάνια και την Ελλάδα (Ο ελληνομαθής Δοσίθαιος Ομπράντοβιτς που αφύπνισε τη σερβική ιδέα, ήταν συνδεδεμένος με το κίνημα του Ρήγα). Μετά τη δολοφονία του Ρήγα το 1798 από τους Τούρκους στο Βελιγράδι, η φλόγα πέρασε στην ελεύθερη Κέρκυρα και διαδόθηκε μεταξύ των επιφανών τεκτόνων του νησιού.
Στην Κέρκυρα είχε ιδρυθεί 5 771 (1771) Στοά της Μεγάλης Ανατολής που "πήρε φως" από τη Στοά της Βερόνας το 5 782 (1782). Για την δράση αυτής της Στοάς είναι γνωστά πολύ λίγα και αποσπασματικά. Όταν το 1797 τα Επτάνησα κατελήφθησαν απ' τους Γάλλους, η Στοά της Κέρκυρας επηρεάστηκε από τις Ιακωβίνικες επαναστατικές ιδέες. Το 1799, φαίνεται ότι ξέκοψε από το Τεκτονικό κίνημα και έγινε "Φιλόγενος" Στοά με στόχο την απελευθέρωση του Γένους (Προσωπική πληροφορία από τον αείμνηστο Επτανήσιο ιστορικό Ντίνο Οικονόμο). Ο ρόλος του Αντωνίου Καποδίστρια σ' αυτήν την εξέλιξη δεν είναι αποδεδειγμένος με έγγραφα. Προκύπτει όμως, έμμεσα η ηγετική του παρουσία (Δυστυχώς, στα αρχεία αυτής της επαναστατικής ιακωβίνικης Στοάς που είναι διάσπαρτα στα χέρια διαφόρων οικογενειών, κανείς ιστορικός δεν μπόρεσε να έχει συνολική πρόσβαση). Η επαναστατική Φιλόγενος Στοά και τα μέλη της φαίνεται ότι ήταν η μήτρα της Ελληνικής Επανάστασης.
Το 1780, μία παραπλήσια προς τον Τεκτονισμό Οργάνωση είχε ιδρυθεί στη Βιέννη με το όνομα "Καλοί Εξάδελφοι". Αυτή ακολουθούσε τους τεκτονικούς τύπους και είχε σκοπό τη συνένωση όλων των Χριστιανών που βρίσκονταν σε Βαλκανικές χώρες και αγωνίζονταν για την απελευθέρωσή τους απ' τον Τουρκικό ζυγό. Σ' αυτήν την οργάνωση ανήκε και ο Εθνομάρτυρας Ρήγας Φεραίος.
Οι διωκόμενοι στην Βιέννη "Καλοί Εξάδελφοι" φαίνεται ότι βρήκαν καταφυγιο στην Ιόνιο Πολιτεία. Με αυτήν τη διαδικασία μπορει να συνδέεται η «Εταιρεία των Φίλων», που ίδρυσε το 1802 ο Ιωάννης Καποδίστριας .
Όταν, το 1811, ο κόμης Δ. Ρώμας ανέλαβε σεβάσμιος της Στοάς της Κέρκυρας, την επανένταξε στο διεθνές τεκτονικό κίνημα συνδέοντάς την με τη γαλλική Μεγάλη Ανατολή, με την ονομασία "Αγαθοεργία - Φιλογένεια". Η διατήρηση του όρου "Φιλογένεια" δείχνει ότι και η "νόμιμη" Στοά συνέχιζε να επιδιώκει τους σκοπούς της "παράνομης". Ορισμένοι τέκτονες ιστορικοί γράφουν, ότι ο Ρώμας συνένωσε δύο Στοές, την «Αγαθοεργία» και τη «Φιλογένεια». Το 1814, ο Ρώμας συνέδεσε την Στοά της Επτανήσου με την Αγγλική Στοά και μετέφερε την έδρα της στη Ζάκυνθο.
Το 1797, τα Ιόνια νησιά, που ήταν έδαφος της Δημοκρατίας Βενετίας, πέρασαν στον έλεγχο των Γάλλων του Ναπολέοντα, όταν αυτοί κατέλαβαν τη Βενετία. Το 1799, Ρωσσία και Τουρκία μαζί πήραν τα νησιά απ’ τους Γάλλους. Υπό την προστασία της Ρωσσίας το 1800, δημιουργήθηκε το πρώτο ανεξάρτητο Ελληνικό Κράτος μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, η Δημοκρατία της Επτανήσου Πολιτείας. Πρώτος Πρόεδρος της Γερουσίας της Δημοκρατίας, που πήρε διασχίζοντας έφιππος την Κωνσταντινούπολη το 1801 το φιρμάνι της αυτονομίας, ήταν ο Αντώνιος Καποδίστριας, πατέρας του Ιωάννη. Η Μεγάλη Ιδέα της ανασύνταξης της Μεγάλης Ελλάδας γεννήθηκε εκείνη την εποχή στα Επτάνησα.
Ναπολέοντας
Το 1803, με την ψήφιση του «Δημοκρατικού» Συντάγματος που συνέταξε ο Ιωάννης Καποδίστριας, Πρόεδρος της Γερουσίας εξελέγη ο κόμης Θεοτόκης και Γενικός Γραμματέας της Επικράτειας (Καγκελλάριος) ανέλαβε ο Ιωάννης Καποδίστριας σε ηλικία 27 ετών. Λίγους μήνες μετά, ο Θεοτόκης πέθανε και πρακτικά, μόνος Κυβερνήτης της Ιονίου Πολιτείας ήταν ο κόμης Ιωάννης, ενώ ο πατέρας του αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική σκηνή.
Το σχέδιο της Επανάστασης
Η επιτυχία της Μεγάλης Επανάστασης του 1821 οφείλεται στο ότι σχεδιάστηκε με πλήρη γνώση της διεθνούς πολιτικής, με βάση τα στρατηγικά δεδομένα στην περιοχή και στηρίχθηκε αποκλειστικά σε ελληνικές δυνάμεις. Η επιτυχής Ελληνική Επανάσταση – γιατί προϋπήρξαν δεκάδες αποτυχημένες εξεγέρσεις, όπως το κίνημα των αδελφών Ορλώφ το 1769 – χαρακτηριζόταν από ιδιοφυή σχεδιασμό και προσεκτική επιλογή του χρόνου εκδήλωσής της.
Αλή Πασάς
Ποιο ήταν το σχέδιο της Επανάστασης;
Η κύρια επαναστατική προσπάθεια έγινε στην Πελοπόννησο. Πριν, εκδηλώθηκαν δύο αντιπερισπασμοί. Ο πρώτος στην Ήπειρο, με την επανάσταση του Αλή-Πασά των Ιωαννίνων, που θέλησε να γίνει ανεξάρτητος ηγεμόνας από τον Σουλτάνο και ο δεύτερος στη Μολδοβλαχία, με το κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη το Φεβρουάριο του 1821 (Που σύμφωνα με την επίσημη ιστορία κήρυξε τότε την ελληνική επανάσταση στο Ιάσιο).
Αλέξανδρος Υψηλάντης
Πώς λειτούργησαν οι αντιπερισπασμοί; Για να καταβληθεί η επανάσταση του Αλή-Πασά, στάλθηκε ο στρατός της Πελοποννήσου και της Ρούμελης, ενώ οι Αλβανοί είτε πολεμούσαν με τον Αλή, είτε με τους Τούρκους. Το κίνημα του Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία προκάλεσε φόβους στην Υψηλή Πύλη για πιθανή ρωσσική στρατιωτική επίθεση, που για τον λόγο αυτό μετέφερε από τη Μακεδονία και την Θράκη στρατιωτικές δυνάμεις προς τον Δούναβη. Η κύρια επαναστατική προσπάθεια επομένως, έγινε εκεί που δεν υπήρχαν αξιόλογες τουρκικές δυνάμεις.
Το πόσο συνδυάζεται μ’ αυτήν την στρατηγική λογική η επίσημη εκδοχή για την οργάνωση της επανάσταση από τρεις απλούς λαϊκούς Έλληνες μετανάστες, είναι ένα αξιοπρόσεκτο ερώτημα.
Τσάρος Αλέξανδρος Α'
Ο μόνος Έλληνας που ήταν σε θέση να σχεδιάσει αυτές τις κινήσεις, γιατί γνώριζε τα γεωπολιτικά δεδομένα, τις εξελίξεις στις ρωσσο-τουρκικές σχέσεις και που μπορούσε να επηρεάσει τη διεθνή πολιτική, ήταν ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας, Υπουργός επί των Εξωτερικών του Τσάρου Αλεξάνδρου Α’ από το 1815 ως το 1822.
Από την Κέρκυρα στα ανάκτορα του Τσάρου
Ο Καποδίστριας, μετά την παράδοση της Επτανήσου από τον Τσάρο στον Ναπολέοντα το 1807 με τη συνθήκη του Τελσίτ, προσκλήθηκε στην Αγία Πετρούπολη από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών του Τσάρου Ρουμιάντσεφ, με την μεσολάβηση του Ζακυνθινού κόμη Γεωργίου Μοτσενίγου, για να ενταχθεί στη ρωσσική Διπλωματική Υπηρεσία. Έφθασε στην Αγία Πετρούπολη στις 16 Ιανουαρίου 1809. Τοποθετήθηκε ως υπεράριθμος Ακόλουθος και το 1811 διορίστηκε κανονικά στη Ρωσσική Πρεσβεία στη Βιέννη, ως Ακόλουθος με αρμοδιότητα τις εμπορικές σχέσεις.
Το 1812, λόγω του συνεχιζόμενου ρωσσο-τουρκικού πολέμου, αποσπάστηκε στο Διπλωματικό γραφείο του Αρχιστράτηγου της Στρατιάς του Δούναβη. Εκεί, γνωρίστηκε με τον Έλληνα Στρατηγό Κομνηνό και τον Έλληνα διπλωμάτη Ροδοφοινίκη, που κατηύθυνε τη σερβική Επανάσταση. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου, ο Καποδίστριας, αφού φρόντισε να χορηγηθεί άφθονη βοήθεια στους Σέρβους (που εγκαταλείφθηκαν πια μόνοι τους έναντι των Τούρκων), ακολούθησε το νέο αρχηγό του Στρατού του Δούναβη, Ναύαρχο Τσιγαγόφ, όταν ανέλαβε αρχιστράτηγος του ρωσσικού στρατού που αντιμετώπιζε τον Ναπολέοντα. Έμεινε στο διπλωματικό Γραφείο του Αρχιστράτηγου μέχρις ότου τον κάλεσε κοντά του ο Τσάρος, ο οποίος εκτίμησε την προσφορά του στο μέτωπο (ο Καποδίστιρας οργάνωσε το δίκτυο συλλογής και ανταλλαγής πληροφοριών της ρωσσικής στρατιάς) και μετά τη μάχη της Λειψίας (1813), του ανέθεσε την αποστολή για την απόσπαση της Ελβετίας από τη γαλλική κηδεμονία και την αποκατάσταση της Ενότητας της χώρας με τη θέσπιση νέου Συντάγματος.
Αφού συνέταξε το Σύνταγμα της Ελβετίας που προέβλεπε την ουδετερότητά της (ο Καποδίστριας ήταν ο δημιουργός της Ελβετίας), προσκλήθηκε στο Συνέδριο της Βιέννης ως το πιο χαμηλόβαθμο μέλος της ρωσσικής αντιπροσωπείας, διότι ο Τσάρος τον θεωρούσε ικανό να αντιμετωπίσει και εκεί, τον Μέττερνιχ, όπως τα κατάφερε στην Ελβετία.
Μέττερνιχ
Στη διάρκεια του Συνεδρίου, ο Καποδίστριας εξελίχθη σε Α’ διπλωματικό σύμβουλο του Τσάρου και τέλος, σε Υπουργό επί των Εξωτερικών. Ο τυπικός διορισμός του εκδόθηκε το 1815.
Ο Καποδίστριας λοιπόν, θα μπορούσε να οργανώσει την Επανάσταση. Τί μας πείθει ότι το έκανε;
Η φλόγα της Επανάστασης
Οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι δεν άλλαξαν μόνο το ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό, αλλά προκάλεσαν έντονες ανακατατάξεις και στα κατεχόμενα από τους Οθωμανούς Βαλκάνια. Η ρωσσο-τουρκική συνεργασία στα Επτάνησα κράτησε πολύ λίγο. Ο Ναπολέων κατευθυνόμενος στην Αίγυπτο, εξασφάλισε τη φιλία της Τουρκίας, την οποία σκόπευε να χρησιμοποιήσει και ως δύναμη αντιπερισπασμού των δυνάμεων της Ρωσσίας.
Η ρωσσική διπλωματία απαντώντας, προκάλεσε τη Σερβική Επανάσταση του 1803, ενώ ακολουθώντας γαλλικές συμβουλές, η Τουρκία επετέθη στους πιθανούς Έλληνες επαναστάτες (επιχειρήσεις του Αλή Πασά κατά των Σουλιωτών, 1803-1804, και σφαγή των Καπεταναίων της Πελοποννήσου κατά τη διάρκεια της οποίας εξοντώθηκαν οι περισσότεροι Κολοκοτρωναίοι, ενώ ο Θεόδωρος σώθηκε στη Ζάκυνθο με τη βοήθεια των Μούρτζινων της Μάνης).
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Το 1806, άρχισε ο αναμενόμενος – μετά την ήττα των Ρώσσων στο Αούστερλιτς – ρωσσο-τουρκικός πόλεμος. Στα πλαίσιά του, οι Τούρκοι (ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων) με τη βοήθεια του Ναπολέοντα (διάθεση πυροβολικού) επιτέθηκαν στη Λευκάδα (Αγία Μαύρα).
Η Ιόνιος Γερουσία έστειλε ως γενικό επίτροπο της Λευκάδας, τον «Καγκελλάριο» Ιωάννη Καποδίστρια, που οργάνωσε μαζί με τον Έλληνα Στρατηγό του ρωσσικού στρατού Παπαδόπουλο, τον πρώτο πραγματικό ελληνικό στρατό, προσλαμβάνοντας όχι μόνο τους Σουλιώτες, αλλά και τους Πελοποννήσιους και τους Ρουμελιώτες Καπεταναίους. Στα νώτα του Αλή δημιούργησε αντιπερισπασμούς συντονίζοντας τις επιθέσεις του Κατσαντώνη, του Ίσκου και άλλων. Για ενίσχυση της Α’ Επανάστασης των Σέρβων (1803-1808), ο Νίκος Τσάρας πραγματοποίησε τη μυθική προέλασή του από τον Όλυμπο προς τη Σερβία, σε συνεννόηση με τον Ρώσσο Ναύαρχο στο Αιγαίο, Σινιάβιν.
Στη Λευκάδα, ο Καποδίστριας γνωρίστηκε με τον Μητροπολίτη Άρτας – αργότερα Ουγγροβλαχίας – Ιγνάτιο, πνευματικό πατέρα των Σουλιωτών (ο οποίος θα παραμείνει φίλος και συνεργάτης του ως το θάνατό του) και τον Κολοκοτρώνη, στον οποίο ανέθεσε πειρατικές επιδρομές με πλοία στο Αιγαίο.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, που ασφαλώς ήταν μέτοχος της Μεγάλης Ιδέας για την αναγέννηση της Ελλάδας, στη συγκέντρωση των Καπεταναίων στην παραλία του Μαγεμένου της Λευκάδας, μετά την απόκρουση της επίθεσης του Αλή-Πασά (1807), τους είπε: «Συντόμως, η Πατρίς θα σας ξανακαλέσει για σκοπό πολύ υψηλότερο». Το «συντόμως» άργησε, γιατί ο Τσάρος, στη συμφωνία του Τελσίτ, παρέδωσε να νησιά στο Ναπολέοντα.
Το 1807 λοιπόν, στα Νησιά ξανάρχονται οι Γάλλοι. Ο Καποδίστριας αποσύρεται. Ο Δ. Ρώμας όμως, μαζί με τον Κολοκοτρώνη, προτείνουν στο Γάλλο διοικητή των Νησιών τη συγκρότηση στρατιωτικής δύναμης, που θα εξοπλιζόταν από τους Γάλλους για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Η Επανάσταση θα ήταν ελληνο-τουρκική. Σύμμαχος του Κολοκοτρώνη ήταν ο Λαλαίος Τούρκος Αλη-Φαρμάκης. Το σχέδιο σταματάει το 1809, όταν καταλαμβάνουν τα νησιά οι Άγγλοι.
Η φλόγα της «Μεγάλης Ιδέας» αναθερμάνθηκε μετά τη νίκη της Ρωσσίας κατά του Ναπολέοντα. Στη διάρκεια του Συνεδρίου της Βιέννης, ο Καποδίστριας συναντιέται με όλους τους επιφανείς Έλληνες που συρρέουν εκεί (Μητροπολίτης Ιγνάτιος, Άνθιμος Γαζής, Γεώργιος Σταύρου, Ανδρέας Μουστουξίδης, Φίλιππος Χατζής, αδελφοί Μπαλάκη, ο στρατηγός Δούκας που υπηρετούσε στον αυστριακό στρατό, ο Ιωάννης Μαυρογένης, πρόξενος της Τουρκίας στη Βιέννη και άλλοι, μεταξύ των ο Αθ. Τσακάλωφ). Άλλωστε, ο Καποδίστριας φρόντισε να γνωριστεί με την ελληνική κοινότητα από το 1811.
Η μοίρα τα έφερε έτσι, ώστε στη Βιέννη, εκεί που γεννήθηκε το κίνημα του Ρήγα, να πάρει σάρκα και οστά το όραμα της ελευθερίας των Ελλήνων.
Η επαναστατική κίνηση
Πρώτη κίνηση του Καποδίστρια στη Βιέννη ήταν η συγκρότηση της Φιλομούσου Εταιρείας, στην οποία πέτυχε να εντάξει ως μέλος και τον ίδιο τον Τσάρο. Δημιούργησε έτσι, ένα φορέα νόμιμο, μέσα απ’ τον οποίο μπορούσαν να δραστηριοποιούνται οι Έλληνες για τον Σκοπό, αλλά και να συλλέγουν χρήματα για τις τεράστιες μελλοντικές ανάγκες του αγώνα σ’ ένα «νόμιμο ταμείο».
Το δεύτερο βήμα ήταν η δημιουργία του «παράνομου μηχανισμού», της Φιλικής Εταιρείας, που θα διοργάνωνε τον στρατό της Επανάστασης. Η αποστολή ανατέθηκε στους Τσακάλωφ και Σκουφά, που απευθύνθηκαν στις λαϊκές τάξεις. Η Φιλική Εταιρεία, όπως είπαμε, είχε αόρατη Αρχή, αλλά όχι αρχηγό. Όλων όμως, τα βλέμματα ήταν στραμμένα στον Καποδίστρια. Αν πρέπει η Αρχή να αποκτήσει πρόσωπα, αυτά ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Δ. Ρώμας, ο Ιγνάτιος και κάτω απ’ αυτούς ο Ανδρέας Μουστοξίδης, ο Αντώνιος Κομιζόπουλος εκ Φιλιππουπόλεως, έμπορος εις Μόσχαν, ο Άνθιμος Γαζής, ο Παναγιώτης Σέκερης, ο Νικόλαος Παξιμάδης Ιωαννίτης, μεγαλέμπορος εις Μόσχαν και ίσως ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Οι Κομιζόπουλος και Παξιμάδης ανέλαβαν το έργο της συγκρότησης του επαναστατικού μηχανισμού μακράν του Καποδίστρια και αυτοί στρατολόγησαν τους Σκουφά και Τσακάλωφ. Ο ρόλος του Σέκερη είναι επίσης σημαντικός, αφού οι Σπηλιάδης και Αναγνωσταράς δούλευαν στην επιχείρηση του.
Ο Γάλλος ευγενής Αύγουστος Ντε Λαγκάρντ, που μετά τη Γαλλική επανάσταση, έγινε «διάσημος» κοσμικός εμιγκρέ των ευρωπαϊκών αυλών, στα απομνημονεύματα του για το συνέδριο της Βιέννης (Παρίσι 1843), γράφει εκτενώς για τους δύο διασήμους Έλληνας του συνεδρίου, τον Καποδίστρια και τον Υψηλάντη και αναφερόμενος στις προσπάθειες προς απελευθέρωσιν της Ελλάδος, αναφέρεται στην «Εταιρεία του Ρήγα», σε μία δευτέρα μυστική εταιρεία πού εσχηματίσθει εις την Ιταλία με στόχο να αξιοποιήσει την γαλλική επαναστατική πολιτική και επισημαίνει:
...« Όταν ολόκληρος η Ευρώπη ησχολείτο εις την Βιέννην, με τη διαμόρφωσιν της νέας ευρωπαϊκής τάξεως, εσχηματίσθη μια Τρίτη Ελληνική Εταιρεία. Η νέα Εταιρεία ωργανώθει υπό την σημαίαν της θρησκείας και επιζητούσε την υποστήριξιν του Τσάρου. Ωνομάσθη «Εταιρεία των Φιλομούσων». Το έμβλημά της ήτο ένας δακτύλιος επί του οποίου είχαν χαράξει μία γλαύκα και τον Κένταυρο Χείρωνα… Η στολή των μελών ήταν ολόμαυρη και συνοδεύετο από σκούφο, επί του οποίου απεικονίζονταν μια νεκροκεφαλή και υπ’ αυτήν δύο οστά σταυροειδώς τοποθετημένα. Τα χρώματα της εταιρείας ήταν άσπρο-μαύρο- κόκκινο. Η εταιρεία αυτή έφθασε να αριθμεί 60,000 μέλη. Είχε τέσσαρας μυστικές τάξεις. Ένας πέπλος βαθύτατου μυστηρίου εκάλυπτε την φύσιν της,…
...Εις των φλογερωτέρων υποστηρικτών της ήταν ο μητροπολίτης Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιος. Ο Υψηλάντης ήταν εις εκ των πρώτων μυστών της.
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
Δύο αναγκαίοι φόνοι και μια θυσία
Όταν το επαναστατικό κλίμα ανέβηκε πολύ στην Πελοπόννησο, άρχισαν να φθάνουν απεσταλμένοι προς τον Καποδίστρια. Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης έστειλε τον Κυριάκο Καμαρινό. Προς αυτόν ο Καποδίστριας είπε – σύμφωνα με τον Σπηλιάδη – ότι «πρέπει να εξωθηθεί σε Επανάσταση κάποιος Τούρκος και οι Έλληνες να συμμαχήσουν μαζί του, ενώ στη Μάνη να συγκεντρώνονται δυνάμεις σε αναμονή των εξελίξεων». Ο Καμαρινός δεν κατάλαβε το μήνυμα και κατερχόμενος από την Αγία Πετρούπολη προς Οδησσό διέδιδε μόνο αυτά που του είπε ο Καποδίστριας για την αρνητική στάση του Τσάρου Αλεξάνδρου προς τις επαναστάσεις. Ο Καμαρινός εκτελέστηκε πριν πάει στην Πελοπόννησο.
Ένας άλλος τυχοδιώκτης, ο Νικόλαος Γαλάτης (μακρινός ανηψιός του Καποδίστρια), ένας από τους πρώτους που στρατολογήθηκαν από τον Σκουφά, επισκέφθηκε τον Καποδίστρια για να πάρει απ’ αυτόν το «χρίσμα του πρώτου» στην Εταιρεία. Ο Γαλάτης εκτελέστηκε από τον Τσακάλωφ κοντά στις Σπέτσες.
Στο τέλος του 1819 ή τις αρχές του 1820, ο Καποδίστριας δέχθηκε στην Πετρούπολη τον Ξάνθο (η ακριβής ημερομηνία δεν είναι απόλυτα διασταυρωμένη) και του υπέδειξε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη ως ηγέτη της Φιλικής Εταιρείας.
Τσάρος Νικόλαος Ι
Ο ίδιος ο Υψηλάντης, στην επιστολή του λίγο πριν τον θάνατό τους προς τον Τσάρο Νικόλαο Α' το 1827, γράφει ότι ο Καποδίστριας τον συμβούλευσε και τον παρακίνησε να ξεκινήσει (Δεσποτόπουλος, "Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας και Απελευθέρωση της Ελλάδας", 1996). Όπως γράφει η Ανίτα Πρασά, "Ο Καποδίστριας θέλησε να χρησιμοποιήσει τον Υψηλάντη, επειδή ήταν στρατηγός του ρωσσικού στρατού και οικείος του Αυτοκράτορα και με την έναρξη των εχθροπραξιών θα επιδεινώνονταν οι σχέσεις Ρωσσίας-Τουρκίας, ώστε να μπορέσει ο Καποδίστριας να παρασύρει τον Τσάρο σε πόλεμο με την Τουρκία".
Το 1820 στην Πολωνία, ο Καποδίστριας δέχθηκε τον Παναγιώτη Κρεββατά. Αυτός μετέφερε στον Υψηλάντη – που στο μεταξύ είχε αναλάβει επίτροπος της Φιλικής Εταιρείας – το μήνυμα για έναρξη της Επανάστασης από τη Μολδοβλαχία.
Ο Υψηλάντης, στις αφηγήσεις του προς την κόμισσα Λούλου Τύρχαϊμ και τη μεγαλύτερη αδερφή της Κωνσταντία, σύζυγο του πρεσβευτού της Ρωσσίας στη Βιέννη Αντρέι Ραζουμόφσκι, έλεγε ότι συναντήθηκε με τον Καποδίστρια πριν κηρύξει την Επανάσταση και ότι του εξέθεσε την πρόθεσή του να αρχίσει την εξέγερση από τη Μολδοβλαχία (κυρίως διότι περίμενε βοήθεια από τη Ρωσσία) και ότι ο Καποδίστριας, όπως γράφει ο Υψηλάντης, «συμφώνησε μαζί του και τον ενθάρρυνε». (Στα δικά του υπομνήματα στον Τσάρο Νικόλαο και στους πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Καποδίστριας αναφέρεται στη συνάντηση αυτή και λέει ότι τον απέτρεψε. Και τα δύο κείμενα είναι διπλωματικά κείμενα, που υπηρετούν έναν εν εξελίξει σκοπό και δεν είναι αυτοβιογραφικά – όπως ορισμένοι... πιστεύουν – και γι’ αυτό ο Καποδίστριας γράφει αυτό που συμφέρει και όχι την αλήθεια).
Για τη σχέση Καποδίστρια - Υψηλάντη γράφει η Βαρώνη Λουλού Τυρχάιμ (μετάφραση από τα γερμανικά του Καθηγητή Π.Κ.Ενεπεκίδη). Λουλού Τυρχάιμ «Η ΖΩΗ ΜΟΥ - αναμνήσεις 1788-1819», Μόναχο 1913-1914.
«Κάθε ημέρα - μετά τον Νοέμβριο του 1827 - μας διηγόταν ο Υψηλάντης ένα μέρος της πικρής του μοίρας……Ε, λοιπόν, ο Καποδίστριας δυστυχώς δεν είναι εντελώς ανεύθυνος για την μοίρα του Υψηλάντου.
…Κατά τα άλλα, οι συμβουλές του Καποδίστρια, στον οποίο είχε τυφλή εμπιστοσύνη ο Υψηλάντης, είχαν βέβαια, έναν σκοπό: πώς να εξυπηρετήση την πατρίδα του. Το1821 ο Καποδίστριας θυσίασε απλούστατα έναν φίλο του…….
….Τον χειμώνα του1819-20, όταν εμείς (σ.σ η Λουλού και η Κατερίνα) βρισκόμαστε στη Ρωσία, ήρθε ο Υψηλάντης στην Πετρούπολη με μόνο σκοπό να μας δει. Όταν τότε, αρρώστησε για πολλές εβδομάδες, τον επισκέφθηκαν μερικά επίσημα πρόσωπα της «Εταιρείας», …και αυτοί του ανέθεσαν χωρίς πολλές διατυπώσεις και εν ονόματι των συμπατριωτών των την αρχηγία . ..Ο Υψηλάντης τους παρακάλεσε να του δώσουν τρεις μέρες καιρό για να σκεφθεί την υπόθεση και να μιλήσει με τον Καποδίστρια…..Ο Καποδίστριας, που ήταν πληροφορημένος για όλα, επεδοκίμασε με ενθουσιώδη λόγια την πατριωτική επιθυμία τού φίλου το και του είπε, ότι και αν η ευρωπαϊκή πολιτική δε θα επέτρεπε στον Τσάρο να κηρυχθεί ανοικτά υπέρ της ελληνικής υποθέσεως, η καρδιά του θα είναι πέρα για πέρα με τους Έλληνες.
… « Παρ’ όλες τις διαβεβαιώσεις, ο Υψηλάντης ζήτησε να μιλήσει με τον Τσάρο, αλλά ο Καποδίστριας τον εμπόδισε…τον απέτρεψε μάλιστα, από το ν’ αποχωρήσει από το ρωσικό στρατό, με τη δικαιολογία ότι το διάβημα αυτό θ’ απεθάρρυνε τους Έλληνας της Πελοποννήσου, που έβλεπαν στο αξίωμά του, ως Ρώσου αξιωματικού, μία απόδειξη της προστασίας του Τσάρου.»…
….«.Ο Υψηλάντης, αφού τελείωσε το σχέδιο των επιχειρήσεων, το έδειξε στον Καποδίστρια, που έμεινε τόσο ικανοποιημένος, ώστε πήδηξε από τη χαρά του, τον αγκάλιασε και τον εγέμισε με εγκώμια.»
Ο επαναστάτης μοναχός
Ας συνοψίσουμε τί ξέρουμε. Η μεγάλη Ελληνική Επανάσταση συνδέεται άμεσα με το κίνημα του Ρήγα, το οποίο συνεχίστηκε από τη Φιλόγενο Στοά της Κέρκυρας. Μετά τη δεύτερη κατάληψη της Κέρκυρας από τους Γάλλους, ο Ιωάννης έφυγε στη Ρωσσία. Είναι αυτονόητο, ότι ο Ιωάννης ανέλαβε το ιερό χρέος ολοκλήρωσης της Μεγάλης Ιδέας. Μόλις πήγε στην Πετρούπολη, έφτασε δίπλα του ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος. Ακολουθώντας τους συνωμοτικούς κανόνες – και κατά το πρότυπο των Ναϊτών – ίδρυσε στη Βιέννη τη Φιλόμουσο εταιρεία, που ήταν «μετωπική οργάνωση». Στη Βιέννη φαίνεται ότι ανέλαβε και τυπικά το υψηλό του καθήκον, που τον υπέβαλε στο μοναχικό σχήμα. Λίγο μετά, συναποφασίζει την ίδρυση του «στρατιωτικού βραχίονα». Της Φιλικής Εταιρείας.
Το ότι περιεβλήθη το μοναχικό σχήμα φαίνεται – όχι μόνο φυσικά από τα μαύρα ρούχα που φόραγε μονίμως – αλλά από την αιφνίδια ανακοίνωσή του στη Ρωξάνη Στρούτζα, ότι δεν μπορεί να την παντρευτεί, ενώ όλη η ρωσσική αυλή περίμενε αυτόν το γάμο. Όπως γράφει η καθηγήτρια Ελένη Κούκου, της είπε: «Πρέπει να προσφέρω τον εαυτό μου θυσία στους Αγώνες για την πατρίδα μας, για την Ελλάδα και αυτόν τον δρόμο της θυσίας πρέπει να τον βαδίσω μόνος μου».
Το επαναστατικό κέντρο εγκαταστάθηκε γύρω από τον Καποδίστρια στη Ρωσσία, αφού αυτός ανέλαβε την υλοποίηση του οράματος. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ – σύμφωνα με τον Μακρυγιάννη – απέστειλε στον Καποδίστρια τον Έλληνα αξιωματικό του ρωσσικού στρατού Λεονταρίδη, κομιστή όσων μυστικών του Ρήγα διεφύλαττε το Πατριαρχείο. Ο Λεονταρίδης στη συνέχεια έγινε μοναχός και δημιούργησε μοναστήρι στη Μολδαβία που εξελίχθηκε σε κέντρο της επαναστατικής κίνησης. Στη Ρωσσία, η Στοά «Οβίδιος» στο Κισινέφ ήταν το κέντρο της Ελληνικής Επανάστασης. Είναι ενδιαφέρον, ότι ο Καποδίστριας μεσολάβησε να εξοριστεί ο Πούσκιν στο Κισινέφ και όχι στον Καύκασο. Εκεί συντάχθηκε – εκ της γαλλικής – το Σύνταγμα της μελλοντικής Ελληνικής Δημοκρατίας.
Αλέξανδρος Πούσκιν
Ο Καποδίστριας είχε ήδη την εμπειρία του Πρωθυπουργού της Ιονίου Πολιτείας, του Αρχιστράτηγου της Λευκάδας, του επικεφαλή της Αντικατασκοπίας της ρωσσικής Στρατιάς, που αντιμετώπισε τον Ναπολέοντα, και τη μεγάλη πείρα του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσσίας.
Ξέρουμε ήδη, ποιος σκέφθηκε τους δύο αντιπερισπασμούς και ποιος και γιατί επέλεξε την Πελοπόννησο ως κύρια εστία της Επανάστασης. Ξέρουμε και με ποιους μηχανισμούς (Ιγνάτιος, πνευματικός ηγέτης Σουλιωτών) πείστηκαν οι Τζαβελαίοι και οι Μποτσαραίοι να συμπολεμήσουν με τον σφαγέα των Σουλιωτών Αλή-Πασά. Ξέρουμε ακόμα, από τα αρχεία της αυστριακής μυστικής αστυνομίας, ότι ο Γεώργιος Σταύρου, συνεργάτης του Καποδίστρια, ήταν ο μυστικός εκπρόσωπος του Αλή στη Βιέννη. Αυτό είναι ένα απ’ τα κλειδιά για να καταλάβουμε την Επανάσταση του Αλή-Πασά. Ένα δεύτερο κλειδί είναι οι συμβουλές των Ελλήνων του περιβάλλοντός του, τους οποίους καθοδηγούσε ο Δ. Ρώμας.
Η Μεγάλη Ελλάδα
Το σχέδιο του Καποδίστρια που έχει εκφραστεί στο υπόμνημά τους προς τις Μεγάλες Δυνάμεις ήταν η ελευθερία της Μεγάλης Ελλάδας. (Πελοπόννησος, Ήπειρος, Μακεδονία, Κρήτη, Σμύρνη). Πίστευε ότι θα μπορούσε αξιοποιώντας τη θέση του να πετύχει στα συνέδρια του Τροπάου ή αργότερα της Βερόνας να επιβληθεί η αυτονομία της Ελλάδας με τη βοήθεια του Τσάρου. Όταν κατάλαβε ότι αυτό ήταν αδύνατο, πήγε στη Γενεύη (που του χρώσταγε πολλά) και διηύθυνε απ’ εκεί, σαν πραγματικά μεγάλος ηγέτης της «εξόριστης Κυβέρνησης», τον Αγώνα της Ελλάδας οργανώνοντας και τη διεθνή βοήθεια και το κίνημα του Φιλελληνισμού.
Είναι εκπληκτικό το κείμενό του προς τον Τσάρο Νικόλαο, όπου γράφει ότι πήγε στην Ελβετία «για να τον ξεχάσει ο κόσμος», αλλά «ήρχοντο προς αυτόν ζητούντες βοηθήματα οι Έλληνες, οι εκδιωχθέντες από τους τόπους τους» και μνημονεύει επί τη ευκαιρία, τις καταστροφές της Χίου, της Κύπρου, των Κυδωνιών και των Ψαρών.
Όταν η Επανάσταση πέτυχε με διπλωματικά μέσα (Πρωτόκολο του Λονδίνου της 6ης Ιουλίου του 1827, που υπέγραψαν Ρωσσία, Αγγλία και Γαλλία), ο Καποδίστριας ανέλαβε Κυβερνήτης του μικρού Κράτους που δημιουργήθηκε. Σε όλες τις επαναστάσεις του κόσμου, σε όλη την γραπτή ιστορία, οι ηγέτες των επαναστατικών κινημάτων, όταν επικρατούν, αναλαμβάνουν τη διοίκηση του κράτους. Μόνο στην επίσημη ελληνική ιστορία γράφεται (από τους συνεργάτες των ξένων), ότι ο κυβερνήτης δεν ήταν και ο αρχηγός της Επανάστασης.
Είναι αξιοπερίεργο, ότι ενώ στο πρωτόκολλο του Λονδίνου υπάρχουν τρεις συμβαλλόμενοι, υπέρ ενός τέταρτου μέρους (της επαναστατημένης Ελλάδας) και κατά ενός πέμπτου (της Τουρκίας), η επίσημη ιστορία δεν υπογραμμίζει τον ρόλο του Καποδίστρια σ’ αυτήν τη διπλωματική συμφωνία. Πρέπει να σημειωθεί και ο ειδικός ρόλος του Δ. Ρώμα για την αλλαγή της Αγγλικής πολιτικής. Αυτό όμως, το πέτυχε αποδεχόμενος την Αγγλική κυριαρχία επί της Ελλάδας, κάτι που ποτέ δε δέχθηκε ο Καποδίστριας.
Ο θάνατος του μεγάλου ηγέτη
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1831 με το Γρηγοριανό ημερολόγιο /11 Οκτωβρίου με το Ιουλιανό, ο δημιουργός της σύγχρονης Ελλάδας, ο πρώτος Κυβερνήτης της, ο Ιωάννης Καποδίστριας δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο, μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα.
Πέρασαν 172 χρόνια από αυτήν την πολιτική δολοφονία, που έγινε για να ανακοπεί η πορεία που είχε χαράξει ο Ιωάννης Καποδίστριας για το ελληνικό Έθνος και ο φάκελος στα Βρεττανικά αρχεία που περιέχει τα σχετικά με τη δολοφονία του Καποδίστρια έγγραφα, παραμένει άκρως απόρρητος, ενώ η ελληνική επίσημη ιστορία επαναλαμβάνει άκριτα τις παραβλέψεις της «επίσημης ανάκρισης» του 1831.
Γεώργιος Μαυρομιχάλης
Για 172 χρόνια, ακόμα λέγεται ότι τον δολοφόνησαν οι Μαυρομηχαλαίοι που στέκονταν μακριά του, ενώ βλήθηκε εξ επαφής, όπως περιγράφεται στη νεκροψία, ενώ το μαχαίρι του Γιώργου Μαυρομηχάλη – που βρίσκεται στα όργανα του εγκλήματος – είναι προφανώς μικρότερο από το τραύμα που διεπίστωσαν οι γιατροί που έκαναν τη νεκροψία (Δημήτριος Κοκκινάκης "Ποιοι δολοφόνησαν τον Καποδίστρια;").
Είναι καιρός πια, 172 χρόνια μετά τον θάνατό του, να αποκαλυφθεί σε όλη της την έκταση η οργανωμένη επιχείρηση συγκάλυψης, αποσιώπησης και παραποίησης της ιστορικής αλήθειας σε ό, τι αφορά στον Καποδίστρια, η οποία άρχισε αμέσως μετά το θάνατό του και που συνεχίζεται ως και σήμερα.
Ένα μεγάλο πρόβλημα είναι η σιωπή των συνεργατών του Καπποδίστρια. Γιατί δεν έγραψε ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος; Γιατί δεν έγραψαν ο Ανδρέας Μεταξάς και ο Ανδρέας Μουστοξύδης; Ο Τσακάλωφ;
Η απάντηση είναι απλή. Το μυστικό κίνημα του Καποδίστρια δεν αποδέχθηκε την ήττα του μετά τη δολοφονία του ηγέτη του. Παρέμεινε ενεργό κρατώντας ζωντανή την φλόγα της εθνικής ιδέας και δεν είχε κανένα λόγο να αποκαλύψει τα μυστικά του στους αντιπάλους του απλά και μόνο για την ιστορική δικαίωση. Οι επαναστάτες κάνουν πολιτική και όχι ιστορία. Άλλωστε εκείνη την εποχή, οι περισσότεροι Έλληνες είχαν συνείδηση ότι την Επανάσταση την οργάνωσε ο Καποδίστριας.
Ένα μέρος των πρωταγωνιστών... που γνώριζαν, πέρασε στους αντιπάλους του με πρώτους και καλύτερους τον Δ. Ρώμα και τον Γ. Σταύρου. Ο Σκουφάς πέθανε πριν την Επανάσταση. Ο Τσακάλωφ ήταν βουλευτής στην Εθνική Συνέλευση του Άργους (είχε διοριστεί από τον Καποδίστρια υπάλληλος του Γενικού Φροντιστηρίου του κράτους) και μετά τον θάνατο του Καποδίστρια εγκατέλειψε οριστικά την Ελλάδα και εγκατεστάθηκε στη Μόσχα, όπου πέθανε το 1851. Ο Κολοκοτρώνης ισορροπούσε πάντα ανάμεσα στον Ρώμα και τον Καποδίστρια.
Για να φωτίσουμε ακόμα περισσότερο τα παρασκήνια της δολοφονίας, σημειώνουμε ότι ο Σεβάσμιος της Στοάς της Επτανήσου με έδρα τη Ζάκυνθο, κόμης Διονύσιος Ρώμας, ήταν ο σκοτεινός ηγέτης της αγγλικής παράταξης και προτάθηκε ως αντίπαλος υποψήφιος κυβερνήτης στην Εθνοσυνέλευση, που εξέλεξε τον Καποδίστρια.
Μήπως αν ανοίξουν τα απόρρητα αρχεία του Μεγάλου Βασιλείου, μάθουμε κάτι για την σχέση του Ρώμα με τους ανθρώπους που πραγματικά δολοφόνησαν τον Καποδίστρια, διότι οι Μαυρομιχαλαίοι απλά ήταν παρόντες στη δολοφονία και χρησιμοποιήθηκαν από τους οργανωτές ως «οι ένοχοι», που συνελήφθησαν επ’ αυτοφόρω για να κλείσει η υπόθεση. Ο Ρώσσος Πρέσβυς Ριμποπιέρ, στην έκθεσή του για τη δολοφονία του Καποδίστρια, γράφει ότι δεν έχει καμμία αμφιβολία ότι η «δολοφονική χειρ εξοπλίσθη παρά της Αγγλίας». Μπορούμε να σημειώσουμε ακόμα, ότι η απόφαση δολοφονίας του Καποδίστρια ελήφθη σε πολύ υψηλά επίπεδα και δεν αποφασίστηκε στην Ελλάδα. Ίσως ανάμεσα στα απόρρητα έγγραφα βρίσκεται και το σχετικό ντοκουμέντo
***
