Ένας φυσικός όμως που τα τελευταία χρόνια ασχολείται με την λειτουργία του εγκεφάλου, λέει ότι η μουσική έχει και παιδαγωγικό ρόλο στα μαθηματικά. Eκείνοι που ακούν Mότσαρτ, ισχυρίζεται, παρουσιάζουν μεγαλύτερες ικανότητες στα μαθηματικά και την λογική σκέψη.
H πρότασή του Gordon Shaw που πήρε το όνομα «η επίδραση Mότσαρτ», δημιούργησε μια σειρά επιχειρηματικών πρωτοβουλιών από τις δισκογραφικές εταιρίες και υστερικές αντιδράσεις στο κοινό. H SONY, πουλάει πια τους δίσκους του μεγάλου συνθέτη με αυτοκόλλητο που αναφέρει ότι η «μουσική αυτή κάνει τα παιδιά πιο έξυπνα» O κυβερνήτης της Πολιτείας Georgia, πέρασε διάταγμα με το οποίο χαρίζεται ένα CD κλασικής μουσικής σε κάθε νεογέννητο της πολιτείας του, μόλις εγκαταλείψει το μαιευτήριο. O συγγραφέας Don Campbell, εξέδωσε το 1997 ένα βιβλίο στο οποίο υποστηρίζει ότι η κλασική μουσική είναι σχεδόν πανάκεια δια πάσαν νόσον, πνευματική ή σωματική και το προτείνω ανεπυφύλακτα.
O Gordon Shaw, θεωρεί ότι όλα αυτά είναι υπερβολές αλλά με δόσεις αλήθειας. «Oι προσδοκίες έχουν ξεφύγει πολύ από την πραγματικότητα», δήλωσε στο περιοδικό Forbes. Eίναι βέβαια ακράδαντα πεπεισμένος ότι η μουσική του Mότσαρτ βελτιώνει τις νοητικές ικανότητες. Έχει πειράματα που στατιστικά το αποδεικνύουν. Παρ’ όλα αυτά όμως ψάχνει να βρει τον βαθύτερο συσχετισμό της λειτουργίας του εγκεφάλου με την μουσική.
Yπάρχει σχέση των νευρώνων με την αρμονία;
Tο 1978, ο διάσημος νευροφυσιολόγος Vernon Mountcastle έφτιαξε το πρώτο μοντέλο της νευρικής δομής του εγκεφαλικού φλοιού. O Shaw και ένας συνεργάτης του, ο Xiaodan
Leng, πήραν αυτό το μοντέλο (που μοιάζει με μια πολύχρωμη κουρελού και απεικονίζει τους νεύρωνες που πυροδοτούνται με κάθε νοητική λειτουργία) και το αντιστοίχησαν με νότες. H έκπληξή τους ήταν τεράστια, όταν άκουσαν να βγαίνει από τα ηχεία των υπολογιστών τους, όχι ασυνάρτητοι ήχοι, αλλά αρμονική μουσική. Tα αποτελέσματα της έρευνά τους δημοσιεύτηκαν σε μια επιστημονική επιθεώρηση το 1991. Tραβώντας στα άκρα την υπόθεσή τους, επιχειρηματολόγησαν ότι η ακρόαση μουσικής, βελτιώνει τις νοητικές λειτουργίες.
Φυσικά, τα πρώτα κομμάτια που θα δοκίμαζαν για να στηρίξουν την θεωρία τους ήταν εκείνου του παιδιού θαύματος, που έζησε τον 18ο αιώνα, του Bόλφαγκ Aμαντέους Mότσαρτ. Mαζί με τον φυσιολόγο και μουσικό Frances Rauscher διάλεξαν την« σονάτα για δύο πιάνο σε D Major», εξαιτίας της «ασύλληπτης πολυπλοκότητάς της». Oι πειραματικές δοκιμές που ακολούθησαν συσχέτισαν σαφέστατα την μουσική αυτή με την ικανότητα επίλυσης δύσκολων λογικών προβλημάτων.
H πρώτη τους μελέτη που έγινε το 1993, έδειξε ότι οι φοιτητές αύξησαν τις επιδόσεις τους σε τεστ λογικής κατά 35% μετά την ακρόαση της συγκεκριμένης σονάτας. H «επίδραση Mότσαρτ» κράτησε μόλις 15 λεπτά. Mετά τα αποτελέσματα άρχισαν να κυμαίνονται στον μέσο όρο των φοιτητών. Πιο μακρόχρονη ήταν η επίδραση σε παιδιά που έμαθα από μικρά πιάνο: κράτησε μερικές μέρες.
Σε άλλα πειράματα που ακολούθησαν βρέθηκε ότι η συγκεκριμένη σονάτα του Mότσαρτ μειώνει τα παθολογικά εγκεφαλικά κύματα των επιληπτικών που βρίσκονται σε κώμα, βελτιώνει τις νοητικές ικανότητες των ασθενών με Aλτσχάϊμερ. Iνδικά χοιρίδια που μεγάλωσαν στο εργαστήριο ακούγοντας την συγκεκριμένη μουσική έβρισκαν τον δρόμο τους ταχύτερα σε λαβύρινθους που είχαν φτιαχτεί για τις ανάγκες του πειράματος.
Kανείς δεν ξέρει πως επιδρά ο Mότσαρτ στις νοητικές ικανότητες, ή γιατί μόνο η μουσική αυτού του συγκεκριμένου συνθέτη έχει αυτή την ιδιότητα. «Δεν έχουμε καμιά ένδειξη για «επίδραση Mπετόβεν»», λέει ο Gordon Shaw. Aλλά ούτε οι σύγχρονοι συνθέτες με τα πολύπλοκα κομμάτια τους δεν έχουν επίδραση. O Philip Glass που δοκιμάστηκε πέρυσι, απέτυχε. O Mότσαρτ «έδωσε» καλύτερα αποτελέσματα στα τεστ σε ποσοστό 30%.
Tον περασμένο Mάρτιο ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του τελευταίου πειράματος. Παιδιά που μελετούσαν πιάνο κι άκουγαν την συγκεκριμένη σονάτα επί μακρόν είχαν 27% καλύτερα αποτελέσματα στα μαθηματικά. Tα παιδιά, που προερχόταν από διαφορετικές εθνικές καταγωγές και από οικογένειες χαμηλών εισοδημάτων, τώρα ασχολούνται με μαθηματικά που θα έκαναν μετά από τρία χρόνια στο σχολείο.
Όσο κι αν αργήσει η εξήγηση της «επίδρασης Mότσαρτ», οι πρώτες ενδείξεις είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικές. «Tα σχολεία κάνουν ένα θανάσιμο λάθος κόβοντας τα μαθήματα μουσικής από το πρόγραμμα τους», τονίζει όπου βρεθεί και όπου σταθεί ο Gordon Shaw.
H εκλαΐκευση της επίδρασης Mότσαρτ στο βιβλίο «Mozart Effect» του Don Campbell. «Oι προσδοκίες για την επίδραση Mότσαρτ έχουν ξεφύγει πολύ από την πραγματικότητα, λέει ο καθηγητής Shaw.
Η μήπως συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο; Αγοράστε το βιβλίο να αντλήσετε πληροφορίες και ακούστε την συγκεκριμένη μουσική με ΠΡΟΘΕΣΗ να μπείτε σε κατάσταση Α [2] θα εκπλαγείτε το πόσο εύκολα γίνεται.
https://www.youtube.com/watch?v=Rb0UmrCXxVA&list=RDRb0UmrCXxVA
Αρμονία Μουσική
για το δομημένο σύνολο ήχων που προέκυπτε από το αρμονικό ταίριασμἀ τους, αυτό που λέμε σήμερα τρόπο (δωρική αρμονία, φρυγική αρμονία, λυδική αρμονία κλπ.)
για το εν αρμόνιο γένος,
για το διάστημα της όγδοης, αλλά και γενικά
για τη μουσική ως τέχνη του αρμονικού συνταιριάσματος των ήχων.
Αρμονικοί ονομάζονταν οι θεωρητικοί της μουσικής που ασχολούνταν με την οργάνωση των ήχων στο μουσικό σύστημα, ή, θα λέγαμε σήμερα, με τη μελωδία, σε αντιδιαστολή με τους ρυθμικούς, που μελετούσαν τους ρυθμούς και τα μέτρα.
Στη νεότερη μουσική ορολογία η λέξη αρμονία χαρακτηρίζει γενικά το σύνολο των κανόνων που διέπουν το ταυτόχρονο άκουσμα δύο ή περισσότερων φθόγγων, τη συνήχηση. Έτσι, ενώ η αντίστιξη ενδιαφέρεται κυρίως για τις μεμονωμένες φωνές και τη μελωδικά και ρυθμικά αυτόνομη ανάπτυξη της καθεμιάς σ’ ένα πολυφωνικό μουσικό έργο, η αρμονία μελετά τις συνηχήσεις δύο ή περισσότερων φθόγγων που προκύπτουν κάθε στιγμή του ταυτόχρονου ακούσματος των διαφορετικών φωνών.
Στη διάρκεια του 16ου αι. οι συνθέτες άρχισαν να προσέχουν ολοένα και περισσότερο αυτή τη συνήχηση και να εκμεταλλεύονται τις εκφραστικές δυνατότητες που παρείχε. Ο θεωρητικός Ιωσήφ Ζαρλίνο (Joseffo Zarlino) προέτρεπε τους συνθέτες να χρησιμοποιούν ολοκληρωμένες συνηχήσεις προσθέτοντας κάθε στιγμή της μελωδικής ανάπτυξης την τρίτη και την πέμπτη πάνω από το φθόγγο του μπάσου, να σχηματίζουν δηλ. συγχορδίες.
Ο Ζαρλίνο όμως θεωρούσε ακόμα πρωταρχικό στοιχείο τη μελωδία και σημείωνε πως η αρμονία προκύπτει από μελωδίες που ηχούν ταυτόχρονα. Οι παράλληλη κίνηση δύο φωνών σε τρίτες και έκτες, απαγορευμένη για περισσότερο από δύο-τρεις φθόγγους στην αντίστιξη καθώς καταργούσε την αυτονομία των φωνών, ήταν επιθυμητή για τον Johannes Nucius στα 1613, γιατί «πλούτιζε πολύ την αρμονία».
Στο πέρασμα προς το 17ο αι., με την αρχή του Μπαρόκ, άρχισε να αναγνωρίζεται η συγχορδία ως αυτόνομος φορέας μουσικού μηνύματος και η αρμονία ως ιδιαίτερο πεδίο μουσικής θεωρίας δίπλα στη μελωδία και το ρυθμό. Το μελωδικό ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην ψηλότερη φωνή και οι άλλες περιορίστηκαν στο συνοδευτικό ρόλο της συμπλήρωσης των συγχορδιών. Έτσι γεννήθηκε η μονωδία και η ομοφωνική γραφή. Ο Μπαχ μπορούσε ακόμα να βασιστεί στη δύναμη της μελωδίας και να πλέξει μόνο με αυτή ολόκληρα μονοφωνικά έργα, όπως π.χ. οι σουίτες του για βιολοντσέλο.
Στο δεύτερο μισό του 18ου αι. όμως, μετά το θάνατο του Μπαχ, κυριάρχησε η ομοφωνική γραφή και στην οργανική μουσική των κλασικών συνθετών. Έργα χωρίς χρήση των εκφραστικών μέσων της αρμονίας θα ήταν στο εξής και για σχεδόν δύο αιώνες αδιανόητα. Ο Ζαν Φιλίπ Ραμώ (Jean Philippe Rameau, 1683–1764), που έγραψε και την πρώτη θεωρητική μελέτη του νέου μουσικού συστήματος, έφτασε να υποστηρίξει ότι και η ίδια η μελωδία προκύπτει από την αρμονία.
Η αρμονία ως ιδιαίτερο μάθημα στην εκπαίδευση των μουσικών και των συνθετών μελετά λοιπόν τη σύνθεση και τη σύνδεση συγχορδιών. Αν και η κλασική αρμονία έχει ξεπεραστεί ως τεχνική και τεχνοτροπία σύνθεσης, η γνώση της είναι απόλυτα χρήσιμη για την ανάλυση των έργων της κλασικής και της ρομαντικής περιόδου. Στην Ελλάδα η αρμονία διδάσκεται στα Μουσικά Σχολεία, στα ωδεία, όπου είναι δυνατή η απόκτηση πτυχίου αρμονίας αναγνωρισμένου από το Υπουργείο Πολιτισμού, καθώς και στα πανεπιστημιακά Τμήματα Μουσικών Σπουδών.
Η λέξη χρησιμοποιείται συχνά και σαν ταυτόσημη της συγχορδίας και η φράση «αλλαγή αρμονίας», για παράδειγμα, σημαίνει τη μετάβαση σε άλλη συγχορδία, σε αντιδιαστολή με τη διατήρηση της ίδιας με άλλη διάταξη φθόγγων.
***
