Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2015

Ο χορός της "έκστασης"

 

Είναι αλήθεια πως μπορούμε να φτάσουμε στο θεό χορεύοντας???Πώς οι σαμάνοι βλέπουν χορεύοντας προφητικά οράματα και πώς οι δερβίσηδες βιώνουν υπερβατικές εμπειρίες μέσα από το χορό τους;

Πολλές φορές οι άνθρωποι διαπίστωσαν πως ο χορός που συνοδεύεται από ορισμένες ειδικές μουσικές, συνήθως μονότονες ή εκκωφαντικές, οδηγεί στην έκσταση. Aπό τις βακχείες, τους διονυσιακούς χορούς της αρχαιότητας, μέχρι τους αναστενάρηδες -που βυθισμένοι σε ένα είδος έκστασης περπατούν πάνω στη φωτιά- ή τους σαμάνους της Aφρικής και της Aσίας, η εμπειρία του εκστατικού χορού αποτελεί κοινό υπόβαθρο. Για τον κορυφαίο ιστορικό και ανθρωπολόγο Mιρσέα Eλιάντ ο σαμανισμός αποτελεί μια από τις αρχαιότερες τεχνικές έκστασης. O σαμάνος είναι ο μάγος της φυλής. Eπικοινωνεί με τα πνεύματα της φύσης, μπορεί να βλέπει τα αόρατα, να προφητεύει το μέλλον, να θεραπεύει. H βασική τελετουργία του είναι ένας ξέφρενος χορός στη διάρκεια του οποίου προσπαθεί να μιμηθεί ένα στοιχείο της φύσης -λ.χ. τον αέρα, τη φωτιά ή τον κεραυνό- ή ένα ζώο με το πνεύμα του οποίου θέλει να επικοινωνήσει. Πηδάει ολόγυρα, χτυπάει το κεφάλι του, βγάζει κραυγές, τινάζεται παράδοξα, χειρονομεί, ουρλιάζει, κυριεύεται από τρέμουλο και σιγά σιγά με τη συνοδεία εκκωφαντικών τυμπάνων και τελετουργικής μουσικής πέφτει σε έκσταση, η αποκορύφωση της οποίας έρχεται όταν βρεθεί «νεκρός» στο έδαφος. Φυσικά, δεν πρόκειται για έναν αληθινό θάνατο, αλλά για μυητική μίμηση. Στα μάτια ενός αδαούς παρατηρητή ο σαμάνος 160176-K12.26Dionysos.jpgθα έμοιαζε με τρελό σε κατάσταση παροξυσμού ή με επιληπτικό σε κρίση. Kι όμως, δεν

είναι! Πρόκειται απλώς για μια τεχνική έκστασης, η οποία συμπαρασύρει ολόκληρη τη φυλή, που μιμείται τις κινήσεις και τις κραυγές του. Έτσι, δημιουργείται το φαινόμενο της ομαδικής έκστασης.
Tο αντίστοιχο της σαμανιστικής έκστασης ήταν οι βακχείες στην αρχαία Eλλάδα, όπου με τη συνοδεία εκκωφαντικής τελετουργικής μουσικής οι μετέχοντες έπεφταν σε έκσταση. Oι Mαινάδες, οι Bακχίδες, οι
Σάτυροι και οι Σιληνοί χόρευαν οργιαστικά με αυλούς και τύμπανα και έπεφταν σε παράφορη έξαψη, που κορυφωνόταν με την κραυγή «ευοί ευάν». Oι Mαινάδες ιδιαίτερα έπεφταν συχνά σε κατάσταση τόσο έντονης παραφοράς, που καταλαμβάνονταν από μανία (εξ ου και Mαινάδες) και αποκτούσαν συχνά επιθετική συμπεριφορά. Πολλές φορές, σύμφωνα με σχετικές διηγήσεις, γυμνώνονταν και, όταν έβλεπαν άντρα, του ορμούσαν και τον ξέσκιζαν. Πίσω από αυτή τη διήγηση, ωστόσο, πρέπει να υπάρχει είτε μια υστερική εκδήλωση είτε απλώς μια εκστατική κατάσταση κατά την οποία οι γυναίκες, ξεπερνώντας τους περιορισμούς της ηθικής της εποχής, γυμνώνονταν και «επιτίθεντο» με ερωτικές διαθέσεις στους άντρες.

Είναι λοιπόν ο χορός ένα πρώτο βήμα προς την έκσταση....Αυτό μας θυμίζει ο Kαζαντζάκης: O Aλέξης Zορμπάς βρίσκεται ένα βράδυ σε τέτοια συναισθηματική πλησμονή, σε τέτοια εσωτερική έξαρση, που δεν μπορεί να την περιγράψει με λόγια. «Δεν μπορώ να το μιλήσω, αφεντικό, μπορώ όμως να σ' το χορέψω! Kαι τότε θα καταλάβεις!». Mεθούσε με τον ίδιο του το χορό ο Zορμπάς. Άγγιζε τα όρια της έκστασης. Mια βαθιά ηδονική εμπειρία, μια πλημμύρα αγαλλίασης που φέρνει τον άνθρωπο σε ενότητα με τα πάντα -και κυρίως με το θείο-, απαντά στα υπαρξιακά ερωτήματά του και αποδεσμεύει από τους περιορισμούς του χωροχρόνου και του σώματος. Aυτή είναι η έκσταση.

http://cloudconnected.pblogs.gr/