Κατά την διάρκεια του 13ου και 14ου αιώνα στη Σκωτία, ανθίζει ο ιπποτισμός και οι επαγγελματικές συντεχνίες των λιθοξόων έχουν οργανωθεί. Επικρατεί η άποψη, ότι τα μέλη αυτών των συντεχνιών αποτελούν τους πρόδρομους των Ελευθεροτεκτόνων γιατί χρησιμοποιούσαν στοιχεία θεμελιώδη του Ελευθεροτεκτονισμού όπως σύμβολα, σημεία και τελετουργικά. Δυστυχώς, η πλειονότητα των ιστορικών εγγράφων της περιόδου έχουν χαθεί, με αποτέλεσμα οι ειδικοί να αντλούν πληροφορίες από τους τοπικούς μύθους, τις μεσαιωνικές επιγραφές, μνημεία και τάφους. Για τον Τεκτονισμό, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι σε πολλά νεκροταφεία της Σκωτίας, μπορούμε να δούμε συμβολικά λαξευμένες ταφόπλακες που πιστοποιούν κάποια έγκαιρη οργάνωση των ιπποτικών τάξεων ή των επαγγελματικών συντεχνιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ερειπωμένη ενορία “WestKirk” στο Culross, της Σκωτίας, όπως διαβάζουμε σε σχετικό άρθρο του τεκτονικού περιοδικό Freemasonrytoday. Το άρθρο αναφέρει, ότι η εν λόγω ενορία αποτελείται από ερείπια εδώ και αιώνες αφού έχει καταγραφεί ως εγκαταλελειμμένη από το 1633. Όμως, αρκετοί τοίχοι του ναού σώζονται και είναι εντυπωσιακό ότι μια αρχαία ταφόπλακα είναι τοποθετημένη ως ανώφλι πάνω από μια πόρτα. Δεδομένου ότι η ταφόπλακα αυτή αποτελεί μέρος του τοίχου, θα πρέπει, ως εκ τούτου, να είναι εξαιρετικά παλιά και με βάση την τεχνοτροπία της, υπολογίζεται να ανήκει στο 14ο αιώνα. Η ταφόπλακα φέρει σκαλιστό σταυρό, ενώ πάνω από το σταυρό είναι σκαλισμένο ένα πρότυπο μέτρο του Πρωτομάστορα, το ένα άκρο του οποίου σχηματίζει ένα γνώμονα. Κάτω από το σταυρό είναι σκαλισμένο το σπαθί του Πρωτομάστορα. Οι ειδικοί θεωρούν ότι τοποθετήθηκαν αρχικά τα αντικείμενα πάνω στη ταφόπλακα και αφού αποτυπωθήκαν τα περιγράμματα τους με κιμωλία, ύστερα πραγματοποιήθηκε το σκάλισμα. Δεν γνωρίζουμε εάν αυτή η ταφόπλακα στο Culross, με το γνώμονα, τον σταυρό και το σπαθί αποκαλύπτουν μια αρχαία σχέση μεταξύ της ιπποσύνης και του Ελευθεροτεκτονισμού. Όμως, αυτή η ταφόπλακα μας αποδεικνύει, ότι ένας Διδάσκαλος ήταν φημισμένος για την εμπειρία του τόσο για το
γνώμονα όσο και για το ξίφος. Και είναι μάλλον απίθανο ότι ήταν ο μόνος.
Από εμφάνισης του Τεκτονισμού, τον 18ο αιώνα, η χρήση του ξίφους ήταν αρκετά εκτεταμένη, κατά την διάρκεια των μυήσεων, κυρίως στην ηπειρωτική Ευρώπη. Εξάλλου, ξίφος κατείχαν οι περισσότεροι ευγενείς εκείνη την περίοδο για λόγους προστασίας και όχι μόνον. Όπως και στη δική μας μύηση στο 1ο βαθμό, έτσι και οι αδελφοί μας τότε τοποθετούσαν την αιχμή του ξίφους στο στήθος του υποψήφιου. Κύριος σκοπός αυτής της πράξης, δεν ήταν να τον απειλήσουν, αλλά να τον διδάξουν και να επέμβουν δραστικά στη ψυχοσύνθεσή του αποσκοπώντας έτσι στην ατομική του βελτίωση.
Αντίστοιχα στο τυπικό μας, ο Σεβασμιος ενημερώνει τον υποψήφιο, ότι το ξίφος συμβολίζει τις τύψεις της συνείδησης, οι οποίες θα σπαράξουν την καρδιά του, εάν ποτέ γίνει επίορκος προς το τάγμα, στο οποίο ζητεί να εισέλθει. Επίσης, κατά την διάρκεια της βεβαίωσης εκπλήρωσης καθηκόντων ο Δοκιμαστής, τοποθετεί μικρό εγχειρίδιο στο έσω του καρπού του υποψήφιου, ενώ ο Σεβασμιος ρωτάει τον δόκιμο εάν είναι πρόθυμος για τις αρχές του Τεκτονισμού και την υπεράσπιση των αδελφών του, να διαβεβαιώσει με το αίμα του. Αφού πάρει τη θετική απάντηση ο ο Σεβασμιος απαντάει ότι ήθελε να βεβαιωθεί για τις προθέσεις του και ότι το πολύτιμο αίμα του δόκιμου θα πρέπει να θυσιαστεί μόνο υπέρ σκοπού δικαίου και ιερού.
Σε άλλα τυπικά του πρώτου βαθμού, όπως αυτό της Αμίλλης, κατά την είσοδο του υποψηφίου στη στοά ο Εσωτερικός Φρουρός ψαύει δια του ξιφιδίου το αριστερό γυμνό στήθος του δοκίμου ρωτώντας τον: «Αισθάνεσθε κάτι να σας εγγίζει;». Μετά την καταφατική απάντηση του υποψηφίου, υψώνει το ξιφίδιο ψηλά για να καταδείξει την ενέργεια του αυτή. Μετά την ορκωμοσία του υποψηφίου ο Σεβάσμιος διδάσκαλος, δείχνοντας του το ξιφίδιο, τον ενημερώνει πως κατά την είσοδο του στο ναό διέφυγε ενός σοβαρού κινδύνου. Αν είχε αποπειραθεί να προχωρήσει απότομα προς τα εμπρός θα είχε καταστεί αυτουργός του ιδίου του του θανάτου, καθόσον ο Εσωτερικός Φρουρός θα παρέμενε ακλόνητος εις την εκτέλεση του καθήκοντος του.
Σε μια γαλλική κατήχηση το 1751, LemaconDemasque, η οποία εκδόθηκε και στην Αγγλία το 1766, υπό τον τίτλο SolomoninallhisGlory, περιγράφεται η είσοδος του υποψηφίου κάτω από το σιδηρούν θόλο, το οποίο στη πραγματικότητα είναι μια αψίδα σχηματιζόμενη από ξίφη. Το πέρασμα κάτω απ’ αυτή την αψίδα, σηματοδοτεί το πέρασμα του υποψηφίου σε μια καινούργια ζωή, καθώς εισέρχεται σε ένα διαφορετικό επίπεδο συνείδησης. Αντίστοιχα στο τυπικό μας, ο Στεγαστής προτείνει το ξίφος του μπροστά από την είσοδο της Στοάς, υποχρεώνοντας τον αμύητο να διέλθει κάτω από το ξίφος κατά την πρώτη του είσοδο στο ναό. Επίσης, όταν ο δόκιμος δίνει την Επίσημη Διαβεβαίωση, από πάνω του σχηματίζεται αψίδα από τον Τελετάρχη και τον Δοκιμαστής χρησιμοποιώντας την ράβδο και το ξίφος. Όμως, ο σχηματισμός της αψίδας, συμβολίζει και τον γνώμονα και είναι διαδικασία που αναπαράγεται κατά την διάρκεια του ανοίγματος και κλεισίματος των κανονικών εργασιών της Στοάς.
Επίσης, ξίφος περιέχει και το έμβλημα του Σκωτικού Τύπου, καθώς εμφανίζεται αετός να κρατάει ξίφος με τα γαμψά νύχια του, από τη λεπίδα. Γενικά το ξίφος είναι σύμβολο ισχύος, προστασίας, εξουσίας, δικαιοσύνης, ηγεσίας, επαγρύπνησης, θάρρους και φυσικής εξολόθρευσης. Επίσης, το ξίφος συμβολίζει την αρσενική αρχή, ενώ η θήκης του ξίφους συμβολίζει την θηλυκή αρχή. Σε μεταφυσικό επίπεδο, το ξίφος συμβολίζει το απαράβατο του ιερού, καθώς και τη διεισδυτική ισχύ της νόησης. Στη αλχημεία, απεικονίζει τη φωτιά που εξαγνίζει, επειδή σκοτώνει για να αναζωογονήσει, όπως το διεισδυτικό πνεύμα.
Στην χριστιανική παράδοση, αναφέρεται στα εξής χωρία της Αποκαλύψεως: «ἔχων χειρὶ αὐτοῦ ἀστέρας ἑπτὰ καὶ ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ ῥομφαία δίστομος ὀξεία ἐκπορευόμενη καὶ ἡ ὅψις αὐτοῦ ὣς ὁ ἥλιος, φαίνει ἐν τῇ δυνάμει αὐτοῦ» (Ἀποκάλυψις, Κεφ. Α΄, ἐδ. 16)… «καὶ ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ ἐκπορεύεται ῥομφαία ὀξεία ἴνα ἐν αὐτῇ πατάσσῃ τὰ ἔθνη…» (Ἀποκάλυψις, Κεφ. ΙΘ΄, ἐδ. 15). Γενικά το δίκοπο ξίφος, συμβολίζει τις δύο όψεις της φύσης, τη δημιουργία και τη καταστροφή, τη ζωή και τον θάνατο, οι οποίες είναι αντίθετες αλλά και ταυτόχρονα το ένα. Όπως το ξίφος, χωρίζει το σώμα από την ψυχή, έτσι και η δίστομη ρομφαία, έμβλημα του χειρουβικού πυρός, χωρίζει τον άνθρωπο από τον Παράδεισο. Όμως, η ρομφαία συναντάται και στη Τεκτονική μας παράδοση, καθώς είναι το ξίφος που χρησιμοποιεί ο Σεβ:. Διδ:. για να ορκίσει τον νεόφυτο. Συγκεκριμένα επιθέτει τη ρομφαία διαδοχικά επί την κεφαλή, τον δεξιό και τον αριστερό ώμο του νεόφυτου, ώστε αντίστοιχα να ονομάσει, να αναγνωρίσει και να τον εγκαταστήσει μαθητή Τέκτονα. Επίσης, ο δόκιμός όταν δίνει την Επίσημη Διαβεβαίωση, ορκίζεται «επί του ξίφους συμβόλου τιμής» να μη αποκαλύψει ποτέ τα τεκτονικά μυστήρια, πίστη και υπάκουη στο σύνταγμα και αγάπη και αρωγή στους αδελφούς του.
Με αφορμή την πύρινη ρομφαία από το χωρίο της Αποκάλυψης, σκέφτηκα συνειρμικά την μύηση μου στον 1ο βαθμό. Προσωπική μου εντύπωση και κορυφαία στιγμή, ήταν η πρώτη εικόνα που είχα από την Στοά όταν αντίκρισα τους αδελφούς μου να με απειλούν με πύρινα ξίφη, ενώ παράλληλα ο ο Σεβασμιος με ενημέρωσε ότι τα ξίφη αυτά είναι άσπονδοι εχθροί του ψεύδους και ότι είναι έτοιμα να μου επιτεθούν σε περίπτωση που παραβώ τις υποσχέσεις μου. Η εικόνα είναι πολύ δυνατή και πιστεύω ότι αποτυπώνεται στη πλειονότητα των αδελφών. Επίσης, δεν πρέπει να παραληφθεί ότι σύμφωνα με το τυπικό μας, οι ζωηρές φλόγες από τα ξίφη, συμβολίζουν τις ακτίνες του φωτός της αλήθειας, οι οποίες πλήττουν τη διανοητική όραση εκείνου που δεν έχει προπαρασκευασθεί κατάλληλα.
Το ξίφος όμως χρησιμοποιείται και σε παράπλευρα πέραν της συντεχνίας τάγματα, όπως επίσης και σε επιγενόμενους βαθμούς. Σε πρώιμες εκδοχές της Βασιλικής Αψίδος, κατά τη διάβαση των πέπλων, φρουροί κρατώντας ξίφη βρίσκονταν τοποθετημένοι μεταξύ των πέπλων φυλάσσοντας αυτά. Όταν ο υποψήφιος προχωρώντας από πέπλο σε πέπλο τους συναντούσε, εκείνοι τον σημάδευαν με τα ξίφη στη καρδιά. Ομοίως και σε άλλες τελετές τόσο του Σκωτικού τύπου, όσο και σε ιπποτικούς βαθμούς τα ξίφη χρησιμοποιούνται εκτεταμένα και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των δρωμένων. Σε παλιά φωτογραφία του 19ου αιώνα, απεικονίζεται ένας αδελφός ιππότης Καδώς (30ος βαθμός) σε όρθια στάση. Είναι ενδεδυμένος με καπέλο, μπότες, μπέρτα με αποτυπωμένο στη αριστερή του πλευρά σταυρό. Επιπλέον φέρει ζώνη με σκάλισμα σταυρού και κρατάει στο αριστερό του χέρι ξίφος. Τα παλιά χρόνια αξίζει να σημειωθεί, πως οι αδελφοί έφεραν ξίφος σ’ όλους του βαθμούς του Σκωτικού τύπου, όπως προκύπτει από φωτογραφίες και σκίτσα της εποχής. Βέβαια σήμερα δεν ισχύει το παραπάνω, παρά μόνον σε κάποιες βρετανικές δικαιοδοσίες.
