ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΒΑΘΜΟΙ

 

«For we, Brethren of the Rosie Cross,

We have the Mason's Word and the Second Sight.

Διότι εμείς, Αδελφοί του Ρόδινου Σταυρού,

έχουμε τη Λέξη των Τεκτόνων και τη Δεύτερη Όραση».

Henry Adamson «Muses’ Threnodie», Εδιμβούργο 1638

Είναι ευρύτερα γνωστό ότι πέραν των τριών βαθμών του βασικού ή συμβολικού ή συντεχνιακού ή «μπλε» τεκτονισμού υπάρχει και μια πλειάδα άλλων βαθμών και τάξεων που ονομάζονται παράπλευροι ή επιγενόμενοι ή ανώτεροι.

Οι διαφορετικές ονομασίες δηλώνουν ενδεχομένως μια σύγχυση και για να ξεκαθαριστεί πρέπει να ξεκινήσουμε από την αρχή.

Πολύ πριν ιδρυθεί η πρώτη σύγχρονη Μεγάλη Στοά κατά τον 17^ο αιώνα οι λιγοστοί γνωστοί Τέκτονες συνεργάζονται και επηρεάζονται με τους σύγχρονους τους ερμητιστές και ροδόσταυρους. Οι περισσότεροι από αυτούς επίσης σχετίζονται ή συμπαθούν τους Στιούαρτ και κατά τον εμφύλιο πόλεμο αρκετοί χάνουν τη ζωή τους. Κάποιοι ακολουθούν τον Κάρολο Β΄ Στιούαρτ στην εξορία και γνωρίζουμε ότι μέλη του Βασιλικού Ιρλανδικού Συντάγματος στις 25 Μαρτίου του 1688 δημιούργησαν την πρώτη στοά για την οποία έχουμε γραπτά στοιχεία στη Γαλλία. Όσοι τέλος παραμένουν στα βρετανικά νησιά αναστέλλουν κάθε τους ενέργεια που θα μπορούσε να προκαλέσει, ελπίζοντας να παραμείνουν ζωντανοί.

Μετά από μερικά χρόνια όταν ο εμφύλιος πόλεμος λήξει οριστικά στην Αγγλία ορισμένοι πιστοί του καινούργιου βασιλικού καθεστώτος αποφασίζουν να αναδιοργανώσουν τις τεκτονικές στοές του Λονδίνου σε νέα βάση ελεγχόμενη από μια κεντρική διοίκηση. Στις 24 Ιουνίου 1717, η Σύνοδος των Ελευθέρων και Αποδεδεγμένων Τεκτόνων συνήλθε στην μπυραρία Goose and Gridiron και εξέλεξαν για πρώτη φορά έναν Μεγάλο Διδάσκαλο. Ο ανανεωμένος όμως τεκτονισμός που εισήγαγαν υποστήριζε αυστηρά και μόνο την συντεχνιακή καταγωγή και περιοριζόταν στους τρείς και μόνον συμβολικούς ή «συντεχνιακούς- Craft» βαθμούς.*

*Για να ακριβολογούμε αρχικά μόνον δύο, του Μαθητού και του εταίρου αφού ο Master ήταν ο «πρόεδρος» της στοάς. Με την δεύτερη έκδοση των Συνταγμάτων του Άντερσον (1738) φαίνεται ότι έχει διαχωριστεί ο βαθμός του διδασκάλου (master mason) από τον πρόεδρο ή σεβάσμιο (master of a lodge) μιας στοάς.

Απαγόρευε οποιαδήποτε σχέση ή αναφορά σε ροδοσταύρους και ιπποτικές τάξεις που πιθανόν τα συνέδεαν με την δυναστεία των Στιούαρτ ή τις «ανήσυχες» ευρωπαϊκές ιδέες του 17^ου αιώνα και ακόμα οτιδήποτε δεν ταίριαζε με τις ιδέες του ιεροκύρηκα και προσωπικού εξομολογητή της βασίλισσας Άννας, James Anderson, ο οποίος ανέλαβε να συντάξει τους πρώτους Κανόνες για την διοίκηση των τεκτόνων τα περίφημα Συντάγματά του.

Οι αντιδράσεις είναι άμεσες. Το 1725, ο Τσάρλς Ράντκλιφ, Earl of Derwentwater, εξώγαμος εγγονός του Κάρολου Β΄, γίνεται Μέγας Διδάσκαλος των Γαλλικών Στοών. Από εδώ και πέρα και για αρκετά χρόνια ο λεγόμενος «ηπειρωτικός» -δηλαδή της Ευρώπης πλην των βρετανικών νησιών- τεκτονισμός θα σχετιστεί άμεσα με τις παραδόσεις των Στιούαρτ και των διαδόχων τους.

Ο ΣΚΩΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

Το 1737 ο Andrew Michael Ramsay ( Ιππότης Άντριου Μάικλ Ράμσεϊ, 1668-1745) Μέγας Καγκελάριος της Μεγάλης Στοάς των Παρισίων, εκφώνησε ως Μέγας Ρήτωρ ιστορικό λόγο στη Μεγάλη Στοά της Γαλλίας. Με αυτόν απέρριψε την θεωρία της καταγωγής του ελευθεροτεκτονισμού από τις μεσαιωνικές συντεχνίες και τον συνέδεσε ευθέως με τα αρχαία μυστήρια, τα κατάλοιπα των οποίων συνάντησαν οι Σταυροφόροι στους Αγίους Τόπους. Θεώρησε τα μοναχικά τάγματα άσυλα που διέσωσαν τα κατάλοιπα αυτά και στη συνέχεια διαμόρφωσαν μέσα από αυτά τη χριστιανική μορφή του αρχέγονου μύθου, αυτή που κατόπιν διαδόθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Την ίδια χρονιά ως Ρήτωρ της στοάς Prince Clermont Lodge πρωτοστατεί στην μύηση του Σουηδού βαρόνου Carl Fredrik Scheffer, που θα γίνει ο πρώτος Μεγας Διδάσκαλος της Μεγάλης Στοάς της Σουηδίας. Σύμφωνα με τα αρχεία της Μεγάλης Στοάς της Σουηδίας, ο Scheffer εκτός των τριών βασικών βαθμών έλαβε και δυο «Σκωτικούς» δηλαδή επιπλέον μυητικούς βαθμούς.

Ο ιππότης Ράμσεϊ επίσης μαζί με τον τότε Μέγα Διδάσκαλο του Σκωτικού Τεκτονισμού στη Γαλλία κόμη του Κίλμαρνοκ και τον λόρδο Κλίφορντ μύησαν στην Φρανκφούρτη τον φον Χουντ ό οποίος ίδρυσε το δόγμα της «Αυστηράς Τήρησης» που εξαπλώνεται στην Σκανδιναβική χερσόνησο την Γερμανία και την Γαλλία εισάγοντας την ιπποτική παράδοση ευθέως μέσα στον ελευθεροτεκτονισμό.

Οι περισσότεροι σύντροφοι του διεκδικητή του βρετανικού θρόνου Κάρολου Εδουάρδου Στιούαρτ θα χάσουν τη ζωή τους με την τελευταία μεγάλη εξέγερση των Ιακωβιτών το 1745. Όμως στο Εδιμβούργο που κατέλαβε ο στρατός των επαναστατών ο πρίγκιπας Charles Edward Stewart, έδωσε μια δεξίωση για να τιμήσει τους διακεκριμένους συνεργάτες του και ιδιαίτερα τους Σκώτους Ναΐτες. Οι Ιππότες του Ναού παρουσιάστηκαν όλοι μαζί και ανάμεσά τους εμφανίστηκε ο νεαρός διεκδικητής του θρόνου φορώντας όλα τα διακριτικά του Ναΐτη ιππότη. Την ίδια χρονιά τα αρχεία της σκωτικής Στοάς Old Stirling σημειώνουν την απόδοση Ιπποτικών Τάξεων. Μετά από την αποτυχία της επανάστασης, ο πρίγκιπας Στιούαρτ κατέφυγε για μια ακόμη φορά στη Γαλλία, ακολουθούμενος από όσους πιστούς οπαδούς του είχαν επιζήσει. Το 1747 δίδεται από τον ίδιο ένας καταστατικός χάρτης στη Στοά του Arras, στον οποίο αποκαλείται «Κυρίαρχος Μάγιστρος του Τάγματος του Ροδόσταυρου του Ερεδώμ και του Κιλουίνινγκ- Sovereign Grand Master of the Order of Rose Croix de Heredim de Kilwinning».

Εν ολίγοις λοιπόν το νέο σύστημα το οποίο εδράζεται σε βαθμούς -οι οποίοι έχουν φιλοσοφική παρά συμβολική χροιά- κατακτά την ηπειρωτική Ευρώπη και ολοένα και περισσότεροι βαθμοί αναφύονται σε Γαλλία και Γερμανία πολλοί εκ των οποίων εντάσσονται σε Τύπους (Rites) οι περισσότεροι εκ των οποίων διαρκούν όσο και η λάμψη των ιδρυτών τους. Στο δεύτερο μισό του 18^ου αιώνα διακρίνονται τέσσερεις κυρίως Τύποι, της Τελειοποιήσεως (1754), της Αυστηράς Τηρήσεως (1756), ο Τύπος του Bordeaux (1762) και o Αρχαίος Σκωτικός (1770).

‘Όταν ο Φρειδερίκος ο Μέγας της Πρωσσίας ετέθη επικεφαλής του Τύπου της Τελειοποιήσεως αυτός περιελάμβανε 25 βαθμούς διαιρεμένους σε επτά κατηγορίες, ανώτατος δε ήταν αυτός του Υπερτάτου Πρίγκηπος του Βασιλικού Μυστικού. Διά των Μεγάλων Συνταγμάτων του 1786 ο αριθμός των βαθμών αναβιβάστηκε σε 33, ο δε 25^ος και τελευταίος του Τύπου της Τελειοποιήσεως έγινε ο 32^ος του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου, του οποίου πλέον η ανώτατη διοίκηση ανατέθηκε σε Συμβούλιο που αποτελούσαν αδελφοί κατέχοντες τον 33^ο και λεγόμενο πλέον «τελευταίο» βαθμό.

Τα Συντάγματα αυτά δεν ετέθησαν εξ αρχής σε ισχύ, το δε πρώτο Ύπατο Συμβούλιο ιδρύθηκε και εγκαταστάθηκε μόλις το 1801 στο Charleston της Ν. Καρολίνας, εξ αυτού δε κατάγονται όλα τα Ύπατα Συμβούλια των δύο ημισφαιρίων.

Πρώτος Μέγας Ταξιάρχης είναι ο John Mitchell και μέλος του πρώτου Υπάτου Συμβουλίου είναι και ο Γάλλος Κόμης Alessando Augusto de Grasse, Μαρκήσιος της Tilly . Το 1804 ο de Grasse-Tilly με μια ομάδα τεκτόνων επιστρέφει στην Ευρώπη έχοντας την εξουσιοδότηση να οργανώσει Ύπατα Συμβούλια σε όσα κράτη δεν υπήρχαν. Εγκαθιδρύει την ίδια χρονιά το πρώτο ευρωπαϊκό Ύπατο Συμβούλιο της Γαλλίας. Ακολούθησε η συγκρότηση Συμβουλίων και η επέκταση του σκωτικού τύπου σε πολλές χώρες. Κάθε κανονικό Ύπατο Συμβούλιο οφείλει και πρέπει μέσα στην επικράτεια του να είναι Κυρίαρχο και Ανεξάρτητο από κάθε άλλη τεκτονική δύναμη σε αντίθεση με τα αγγλικής καταγωγής επιγενόμενα σώματα που συνήθως εξαρτώνται με κάποιο τρόπο από τη Μεγάλη Στοά.

Να διευκρινιστεί για ιστορικούς λόγους ότι Φιλοσοφικοί Βαθμοί ονομαζόντουσταν αρχικα οι βαθμοί πέραν του 18^ου όταν δηλαδή σταματά εντελώς οποιαδήποτε αναφορά σε Βιβλική παράδοση.

Από το σύνολο των 33 βαθμών ενεργοί είναι μόνον ορισμένοι και οι υπόλοιποι αποδιδονται με απονομή.

Οι βαθμοί του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου έχουν ως εξής:

Στοά Τελειοποιήσεως:

4. Μυστικός Διδάσκαλος (ενεργός)

5. Τέλειος Διδάσκαλος

6. Γραμματεύς Εξ απορρήτων

7. Έφορος και Δικαστής

8. Επόπτης των Οικοδομών

9. Εκλεκτός Διδάσκαλος των Εννέα (ενεργός)

10. Εκλεκτός Διδάσκαλος των Δεκαπέντε

11. Υπέρτατος Εκλεκτός των Δώδεκα

12.Μέγας Διδάσκαλος Αρχιτέκτων

13. Ιππότης της Βασιλικής Αψίδος (ενεργός)

14. Μέγας Εκλεκτός και Υπέρτατος Τέκτων (ενεργός)

Υπέρτατο Περιστύλιο:

5.Ιππότης της Ανατολής ή του Ξίφους

16. Πρίγκηψ της Ιερουσαλήμ

17. Ιππότης Ανατολής και Δύσεως

18.Πρίγκηψ Ροδόσταυρος, Ιππότης του Αετού και του Πελεκάνου (ενεργός)

Άρειος Πάγος:

19.Μέγας Ποντίφηξ

20.Μέγας Διδάσκαλος των Συμβολικών Στοών

21.Νωαχίτης ή Πρώσσος Ιππότης

22.Ιππότης του Βασιλικού Πελέκεως ή Πρίγκηψ του Λιβάνου

23.Αρχηγός της Σκηνής

24.Πρίγκηψ της Σκηνής

25.Ιππότης του Χαλκού Όφεως

26.Πρίγκηψ της Χάριτος

27.Ιππότης Ταξιάρχης του Ναού

28.Ιππότης του Ηλίου (ενεργός)

29.Σκώτος Ιππότης του Αγίου Ανδρέου

30.Ιππότης Καδώς, Ιππότης του Λευκού και του Μέλανος Αετού (ενεργός)

Δικαστήριο:

31. Μέγας Επιθεωρητής Ταξιάρχης Δικαστής (ενεργός)

Σύνοδος:

32. Υπέρτατος Πρίγκηψ του Βασιλικού Μυστικού (ενεργός)

Ύπατο Συμβούλιο:

33. Ύπατος Μέγας Γενικός Επιθεωρητής (ενεργός)

Σε πολλά Ύπατα Συμβούλια υπάρχει μικρή διαφορά στους ενεργούς βαθμούς, όσα δε Συμβούλια ακολουθούν την αγγλική εκδοχή έχουν ως ενεργους μόνο τους 18,30,31,32 και 33.

Η Αγγλική Παράδοση και το Τάγμα της Υόρκης

Κατά την ίδρυσή της όπως είδαμε η Μεγάλη Στοά της Αγγλίας δεχόταν μόνο την εργατική-συντεχνιακή καταγωγή του τεκτονισμού και απέρριπτε κάθε βαθμό πέραν των συμβολικών/ συντεχνιακών. Σύντομα υπήρξε αντίδραση από άλλες προϋπάρχουσες στοές που είχαν σε χρήση και άλλες βαθμίδες μύησης και έτσι δημιουργήθηκε η «Μεγάλη Στοά της Αγγλίας συνωδά τοις Αρχαίοις Θεσμοίς» που απλά ονομάστηκαν «Αρχαίοι» τέκτονες για να ξεχωρίσουν από τους «Μοντέρνους» που είχαν δημιουργήσει έναν καινούργιο αλλά μικρότερου περιεχομένου ελευθεροτεκτονισμό.

Έτσι, ο Μέγας Γραμματεύς της Μεγάλης Στοάς των «Αρχαίων» Ντέρμοντ σημειώνει: «Οι Νεώτεροι Ελευθεροτέκτονες της Αγγλίας, αν και ομώνυμοι, διαφέρουν πολύ στις πράξεις, τελετουργίες, γνώση, τεκτονική γλώσσα και εγκατάσταση. Υπήρξαν πάντοτε και εξακολουθούν να υπάρχουν ως δυο χωριστές εταιρίες, ανεξάρτητες μεταξύ τους. Ένας νεώτερος τέκτων μπορεί ασφαλώς να ανακοινώσει τα μυστικά του σε έναν Αρχαίο, αλλά το αντίθετο δεν μπορεί να γίνει με ανάλογη εμπιστοσύνη χωρίς συμπληρωματική τελετουργία. Διότι, όπως μια επιστήμη περιλαμβάνει μια τέχνη (ενώ μια τέχνη δεν μπορεί να περιλάβει επιστήμη), έτσι και ο Αρχαίος Τεκτονισμός περιέχει ό,τι πολυτιμότερο υπάρχει μεταξύ των Νεωτέρων, επιπλέον δε πολλά άλλα τα οποία δεν μπορούν να αποκαλυφθούν χωρίς πρόσθετες τελετουργίες».

Την ίδια εποχή δημιουργείτε και η Μεγάλη Στοά της Υόρκης (Grand Lodge of all England at York) με παρόμοιους ισχυρισμούς σαφώς όμως μικρότερη δύναμη και αποδοχή.

Οι «Αρχαίοι» έχουν σε χρήση Περιστύλια Βασιλικής Αψίδος και οι «Μοντέρνοι» αποδέχονται και αρχίζουν και αυτοί να ιδρύουν γύρω στα 1770. Περί τα τέλη του 18^ου αιώνα έχουν συστήσει και οι δυο ανταγωνιστικά Μεγάλα Περιστύλια.

Η πράξη Ένωσης των Αγγλικών Μεγάλων Στοών το 1813 δημιουργεί την Ηνωμένη Μεγάλη Στοά της Αγγλίας και στη διακήρυξη της τονίζει ότι ο γνήσιος αρχαίος ελευθεροτεκτονισμός περιλαμβάνει τους βαθμούς του Μαθητού εταίρου και διδασκάλου τέκτονος συμπεριλαμβάνει δε και την Υπερτάτη Τάξη της Ιεράς Βασιλικής Αψίδος.

«…ενώ θα είναι ανεκτή και η εργασία και στους ιπποτικούς βαθμούς όσων Στοών και Περιστυλίων επιθυμούν…» βαθμών οι οποίοι αφού δεν γίνονται δεκτοί ως «ανώτεροι» ονομάζονται «παράπλευροι» ή «επιγενόμενοι» ή «Πέραν της συντεχνίας- Beyond the Craft»..

Λίγα χρόνια πριν από αυτή την πράξη ένωσης των αγγλικών στοών, το 1797, ο Thomas Webb στις ΗΠΑ τοποθέτησε σε μια προοδευτική σειρά όλους τους επιγενόμενους βαθμούς που είχαν σε χρήση οι βρετανικής καταγωγής στοές δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο σύστημα που το ονόμασε για πρώτη φορά Τεκτονικός Τύπος της Υόρκης.

Ο Τύπος της Υόρκης μαζί με τον Σκωτικό είναι τα πλέον διαδεδομένα διεθνώς τεκτονικά επιγενόμενα σώματα. Θεωρούνται δε ως δυο παράλληλοι και διαφορετικοί δρόμοι που προσθετουν τις απαραίτητες υποσημειώσεις και διευκρινίσεις στο μεγαλο βιβλίο του Συμβολικού Τεκτονισμου.

Ο Τύπος της Υόρκης πέραν των τριών συμβολικών βαθμών που αποδίδονται πάντα από μια Μεγάλη Στοά, περιλαμβάνει τρείς Τάξεις μέσα στις οποίες όπως συμβαίνει και στον Σκωτικό Τύπο πραγματικά ενεργοί είναι πολύ λίγοι και συγκεκριμμένοι βαθμοί από το σύνολο των υπαρχόντων που επίσης όπως και στον Σκωτικό Τύπο μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την αρχή που τους αποδίδει:

Α- Περιστυλιακοί Βαθμοί

1. Διακεκριμένος Διδάσκαλος ή Διδάσκαλος του Σημείου (Mark Master)

2. Πρώην Σεβάσμιος

3. Εξοχώτατος Διδάσκαλος

4. Τέκτων της Βασιλικής Αψίδος

Β- Κρυπτικοί Βαθμοί

1. Βασιλικός Διδάσκαλος

2. Εκλεκτός Διδάσκαλος

3. Υπερέξοχος Διδάσκαλος

Γ- Ιπποτικοί Βαθμοί

1. Ιππότης το Ερυθρού Σταυρού

2. Ιππότης της Μάλτας

3. Ιππότης του Ναού

Στην Αγγλία και σε αρκετές άλλες χώρες που ακολούθησαν την παράδοσή τους οι διαφορετικοί βαθμοί ή τάξεις του Διδασκάλου του Σήματος (Mark Master), της Βασιλικής Αψίδος, των Κρυπτικών και των Ιπποτικών Τάξεων λειτουργούν ως αυτόνομα και αυτοκέφαλα διαφορετικά σώματα έχοντας σε χρήση και καποιους ακόμα βαθμούς (Ναυτίλος της Βασιλικής Κιβωτού) και ελέγχονται στο μεγαλύτερο μέρος από τις Μεγάλες Στοές.

Ο Σκωτικός Τύπος ήταν ο μόνος τεκτονικός Τύπος που λειτουργούσε στην Ελλάδα από την ίδρυση του Τεκτονισμού στις αρχές του 19^ου αιώνα.

Ο τύπος της Υόρκης εισήχθει πρώτη φορά το 1976.

Αξίζει να αναφερθεί ότι όλα τα Τυπικά που χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν όλα τα ελληνικά τεκτονικά σωματα (Αχαρνών, ΕΜΣΤΕ κλπ) έχουν μεταφραστεί και προσαρμοστεί για τους έλληνες αδελφούς από τον Μεγάλο Διδάσκαλο αδ.: Στέφανο Παιπέτη.

Jordan