ΤΑ ΤΡΙΑ ΦΩΤΑ…ΤΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΣΤΗΛΩΝ

 

Μέσα στο ναό μας συναντάμε πολλά συμβολικά τρίγωνα, μερικά από τα οποία είναι σαφώς διαγεγραμμένα ενώ άλλα είναι νοητά. Ο Φωτοβόλος Αστήρ πάνω από την έδρα του Σεβ., αι τέσσερεις έδραι των Επ., του Ρητ., του Γραμμ., του Θησ., του Α΄ Επ., ο Βωμ.και το πάνω μέρος των περιζωμάτων είναι σχήματος τριγωνικού σαφώς διαγεγραμμένου. Νοητά τρίγωνα σχηματίζονται από τις έδρες των Επ. και του Σεβ.(είτε οξυγώνιο ισοσκελές είτε ορθογώνιο ανισοσκελές, ανάλογα με τον ναό), από τις έδρες του Ρητ., του Γραμμ. και του Σεβ.και από τις τρις Στ. μετά των τριών αστέρων.
Στo σημερινo πονημα  κάνω μία απόπειρα προσέγγισης στην κατανόηση του νοητού τριγώνου που σχηματίζουν οι τρεις στήλες μεταξύ τους, χωρίς την παραμικρή διάθεση πρότασης θέσεων, εκφράζοντας τους προσωπικούς μου στοχασμούς και απορίες, ζητώντας να μάθω για το θέμα αυτό από τους αδ. μου και. προσδοκώντας μία γόνιμη ανταλλαγή απόψεων.

Ο αριθμός τρία, το τρίγωνο, συμβολίζει την Τριάδα, την Τριαδικότητα και την πνευματικά ενεργή Ολότητα. Ο R. Bernoulli, στο δοκίμιό του ‘Συμβολική των γεωμετρικών σχημάτων και των αριθμών’ (‘Eranos’, 2ος τομ., 1934) αναφέρει το εξής: Τα μαθηματικά υποδεικνύουν ακόμα μία όψη των πραγμάτων: αυτή των επακριβώς μεταξύ τους οριοθετημένων ποιοτήτων. Έτσι είναι δυνατόν ο αριθμός να καταστήσει σύμβολο το γεωμετρικό σχήμα. Η Πυθαγόρεια Παράδοση προσέδιδε ιδιαίτερη σημασία στον αριθμό και τα συγγενή γεωμετρικά σχήματα. Το Ένα, η απανταχού επενεργούσα Δύναμη, η Αρχή των πάντων, η δεξαμενή της Γνώσεως, εκφράζεται ή αποτελείται από τρεις δυνάμεις: το πνευματικό, το ψυχικό και το υλικό. Όμως η δύναμη επάγει δυναμική, επομένως και συσχετισμούς. Οι τρεις αυτές δυνάμεις, πνεύμα, ψυχή και ύλη, μπορούν να απεικονιστούν από τις κορυφές ενός τριγώνου και ο συσχετισμός τους, από τις αποστάσεις μεταξύ τους ανά δυάδες, δηλαδή από το μήκος των πλευρών του τριγώνου. Στο σημείο αυτό αξίζει να παρατηρήσουμε ότι οι μονοί αριθμοί συμβολίζουν γενικά κινητικές, δυναμικές και εν εξελίξει καταστάσεις, εν αντιθέσει με τους ζυγούς αριθμούς που συμβολίζουν στασιμότητες διαφόρων ποιοτήτων και κατάληξη μιας εξελικτικής διαδικασίας. Το τρίγωνο επομένως είναι ένα δυναμικό σύμβολο, το οποίο μπορεί να βρίσκεται σε κατάσταση εξέλιξης και να ωθεί σε εξέλιξη λόγω των συσχετισμών των δυνάμεων που αντιπροσωπεύουν οι κορυφές του.

Οι τρεις στήλες, της Σοφίας, του Κάλλους και της Ισχύος καταλαμβάνουν τις κορυφές ενός τριγώνου και αντιστοιχίζονται με τις τρεις δυνάμεις που προαναφέραμε, Πνεύμα, Ψυχή και Ύλη. Το σχηματιζόμενο τρίγωνο είναι ορθογώνιο σκαληνό (ανισοσκελές). Η μικρότερη πλευρά του είναι και βάση του. Αριστερά βρίσκεται η στήλη της Ισχύος-Ύλη, δεξιά η Στήλη του Κάλλους-Ψυχή και στην κορυφή επάνω η στήλη της Σοφίας-Πνεύμα. Η κάτω οριζόντια πλευρά (Ισχύς-Κάλλος) σχηματίζει ορθή γωνία με την κάθετη πλευρά (Κάλλος-Σοφία).

Αν αναλογιστούμε ότι η ορθή γωνία αντιπροσωπεύει την εν δυνάμει γνώση του ορθού λόγου, όπως πρεσβεύουν οι Πυθαγόρειοι και μας παραδίδει ο Πρόκλος, τότε διαπιστώνουμε ότι η κάθετη πλευρά Κάλλος-Σοφία βρίσκεται στην πλέον ισορροπημένη σχέση, αυτή του ορθού λόγου, με την πλευρά Κάλλος-Ισχύς. Ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς επίσης, λέγει περί του συμβολισμού της ορθής γωνίας, ότι αυτή συμβολίζει την αρετή, ενώ η αμβλεία και η οξεία την αοριστία, την κακία, την ένδεια και την αμετρία Παρατηρούμε επίσης, ότι το Κάλλος, σαν ανθρώπινη προς καλλιέργεια ψυχική ιδιότητα, βρίσκεται μεταξύ της Ισχύος και της Σοφίας. Το σημείο τομής της κάθετης πλευράς με αφετηρία την Σοφία και με φορά από πάνω προς τα κάτω (από τον ουρανό προς τη γη, από τον Μ.Α.Τ.Σ. προς τον άνθρωπο) και της οριζόντιας πλευράς με αφετηρία το Κάλλος και με φορά από δεξιά προς τα αριστερά (γήινο επίπεδο) είναι το Κάλλος-Ψυχή.
Τα μήκη των πλευρών, οι αποστάσεις δηλαδή μεταξύ των τριών κορυφών του τριγώνου θα μπορούσαν θεωρητικά να είναι οποιεσδήποτε. Η λογικότερη όμως σχέση μεταξύ των πλευρών, όπως φαίνεται από τις θέσεις των τριών στηλών, είναι 3:4:5. Αν πράγματι ισχύουν οι αναλογίες αυτές, τότε η οριζόντια πλευρά Κάλλος - Ισχύς αντιστοιχεί στον αριθμό 3, η κάθετη πλευρά Σοφία-Κάλλος στον αριθμό 4 και η υποτείνουσα Σοφία-Ισχύς στον αριθμό 5. Αξιοσημείωτο είναι το ότι η σχέση αυτή αριθμών ικανοποιεί το Πυθαγόρειο θεώρημα όπως διατυπώθηκε από τον Θαλή τον Μιλήσιο.

Αν εξετάσουμε το συμβολικό περιεχόμενο των αριθμών 3, 4, και 5, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί από την αρχαιότητα μέχρι και τις μέρες μας, βρίσκουμε ότι ο αριθμός 3, μη διαιρετός, εκφράζει μεταξύ άλλων την Θεία πρόνοια, την εκπόρευση του Πνεύματος, την δυναμική ισορροπία και τον Φυσικό Νόμο. Ταιριάζει επομένως στην κάθετη πλευρά. Ο αριθμός 4, διαιρετός, συμβολίζει την ανθρώπινη θέληση, την πραγμάτωση του Νου στο γήινο επίπεδο. Ο αριθμός 5, μη διαιρετός και αυτός, που αντιστοιχεί στην υποτείνουσα, είναι κατά τους Πυθαγόρειους ο αριθμός της Μοίρας ή Ειμαρμένης (εκ του μείρομαι = μοιράζω), της δίκαιης απόδοσης στον άνθρωπο αυτών που του αναλογούν σύμφωνα με τα πεπραγμένα του.

Αν για τις στήλες του Ν. ισχύουν τα ανωτέρω, τότε η πλευρά Σόφία-Κάλλος (η κάθετη), θα έπρεπε να είναι βραχύτερη από την πλευρά Κάλλος-Ισχύς, (η οριζόντια).Αυτό όμως δεν συμβαίνει! Γιατί; Σκέφτηκα αρκετά μέχρι να δώσω μία απάντηση στο ερώτημα που τίθεται και δεν είμαι βέβαιος ότι τα αποτελέσματα των συλλογισμών μου είναι τα ορθά, τολμώ όμως να προτείνω τις ακόλουθες σκέψεις, που μέχρι στιγμής πρόλαβα να κάνω, όσο περιληπτικότερα γίνεται και χωρίς να υπεισέλθω στους περίπλοκους συσχετισμούς που προκύπτουν, σε άλλα προβλήματα που αναφύονται κατά την πορεία ή ακόμα και στην ερμηνεία του πυθαγορείου θεωρήματος από τον Πλάτωνα.
Η κάθετη πλευρά είναι η Πρόνοια που εκπροσωπεί τη συνολική μελλοντική εξέλιξη του όντος και εκ της φύσεώς της είναι αμετάβλητη. Η οριζόντια πλευρά είναι η Θέληση, επομένως και η ελεύθερη βούληση, που σαν ανθρώπινη ιδιότητα μπορεί να καλλιεργηθεί και να κατευθυνθεί κατάλληλα από το άτομο είτε προς την  ικανοποίηση του εγώ και της υλικής του υπόστασης (εγωισμός, ασύδοτος πλούτος, άμετρη φιλοδοξία, πάθη, ηδονές κ.ά), είτε προς την ανύψωση του πνεύματος, την απαλλαγή από τα πάθη και τις επιθυμίες, τον συντονισμό με τον Παγκ. Ρυθμ. και την θέωση. Η υποτείνουσα είναι η Ειμαρμένη, το μέλλον. Το μέλλον όμως, η μοίρα του καθενός, δεν είναι κάτι σταθερό, αμετάβλητο και εκ των προτέρων δεδομένο. Είναι κάτι που επηρεάζεται από τις πράξεις του κατά τη διάρκεια του βίου του, δηλαδή από την θέλησή του και την ελεύθερη βούλησή του. Βλέπουμε ότι η κάθετη πλευρά –Πρόνοια, Θείος νόμος, παρελθόν- είναι σταθερή και αμετάβλητη, αλλά η οριζόντια –Θέληση, ελεύθερη βούληση, παρόν- είναι μεταβλητή. Επομένως, όσο η οριζόντια πλευρά μεγαλώνει τόσο απομακρύνεται από την κάθετη και η υποτείνουσα -Ειμαρμένη, μοίρα,  μέλλον- γίνεται μακρύτερη. Αντιστρόφως, όσο η Θέληση οδηγεί το άτομο προς τον Θείο Νόμο, εναρμονίζοντάς το προς τον Παγκ. Ρυθμ., τόσο περισσότερο πλησιάζει την κάθετη πλευρά και η υποτείνουσα μικραίνει. Ο άνθρωπος όμως δεν μπορεί να ‘αντικρίσει κατάματα’ το Φως, διότι δεν δύναται να ανθέξει εις την λάμψιν του. Μπορεί όμως να το πλησιάσει, αν θέλει. Με άλλα λόγια, η οριζόντια πλευρά μπορεί να μικρύνει αλλά όχι να μηδενιστεί και να ακουμπήσει την κάθετη. Έτσι μπορεί να εξηγηθεί το γιατί η οριζόντια πλευρά του τριγώνου των τριών στηλών ενώ θα έπρεπε εκ πρώτης όψεως να είναι μεγαλύτερη από την κάθετη, εντούτοις είναι μικρότερη. Αντί για την αριθμητική σειρά 3:4:5 –κάθετη προς οριζόντια προς υποτείνουσα- έχουμε μπροστά μας μία άλλη, την συμβολική τεκτονική.
Ίσως αυτό να είναι το δίδαγμα των σχέσεων μήκους των πλευρών του τριγώνου που σχηματίζουν οι τρεις στήλες μεταξύ τους. Είμαστε μεν όντα ατελή και πεπερασμένα, αλλά με οδηγό τα τρία φώτα και ό,τι αυτά συμβολίζουν, μπορούμε να γίνουμε καλλίτεροι.
X:.K:.