Όπως κάθε άλλη εσωτερική δοξασία, και αυτή του Μαρτινισμού -καθώς ορίστηκε από το Martinez Pasquales στην "Πραγματεία για την αποκατάσταση των όντων"1- χρησιμοποιεί εξωτερικά νοήματα προκειμένου να γίνουν αντιληπτά τα πιο λεπτά εσωτερικά σημεία της που είναι ακατανόητα στον αμύητο. Ο θρύλος ή ο μύθος όπου βασίζεται η μαρτινιστική δοξασία είναι ο λόγος για τον οποίο αυτή συναρτάται τόσο ουσιαστικά με τη δυτική παράδοση και, ακόμα ειδικότερα, με το χριστιανικό ρεύμα.
Ως προς την Πρώτη Αιτία ή το Θεό, ο Μαρτινισμός συμφωνεί με τα συμπεράσματα των χριστιανών θεολόγων καθώς και των εβραίων καμπαλιστών, όπως είναι η Θεία Τριαδικότητα ή τα πρόσωπα, οι εκπορεύσεις κ.ά. Ως προς το λοιπό μέρος της δοξασίας είναι περισσότερο γνωστικό, αφού επιβεβαιώνει την εξ ίσου αναγκαιότητα για πίστη και γνώση και θεωρεί ότι η θεία χάρη, προκειμένου να είναι αποτελεσματική, πρέπει να ακολουθείται από ανθρώπινη δράση, ελεύθερη και ευφυή. Να γιατί ο Martinez Pasquales παρουσίασε τη Δοξασία της Σχολής του υπό το ιουδαιο-χριστιανικό πρίσμα.
Ο Martinez Pasquales
Η δοξασία
Σύμφωνα με τη μαρτινιστική δοξασία ο κόσμος, που θεωρείται ως υλικός χώρος υποκείμενος στις αισθήσεις μας, καθώς και οι πνευματικές περιοχές που βρίσκονται υψηλότερα, δεν είναι τα έργα του Θεού όπως τον θεωρούμε στην απόλυτη μορφή Του.
Το Ευαγγέλιο του Ιωάννη αναφέρει: "Στην αρχή (με την έννοια της αρχής του χρόνου, μια περίοδο όπου εκδηλώθηκαν τα αντίστοιχα όντα) υπήρχε ο Λόγος" (ο Θείος Λόγος).
"Ο Λόγος ήταν προς το Θεό (και όχι με το Θεό)… και ο Λόγος ήταν Θεός (όχι ο Θεός αλλά ένας Ελοχίμ ή υιοί του Θεού. Η λέξη Ελοχίμ είναι εβραϊκή και σημαίνει Εκείνος - οι - Θεοί").
"Όλα έγιναν από Αυτόν και τίποτα δεν έγινε χωρίς Αυτόν." 2
Ο Λόγος είναι ο Ένας που η Καμπαλά αποκαλεί Adam Kadmon· ο Ένας που δημιούργησε τα κατώτερα όντα με το λόγο Του "καλώντας" τα (φέροντάς τα) στην εκδηλωμένη ζωή. Αυτά τα όντα είναι κατώτερα μόνο σε σχέση με τον Adam Kadmon, τον Αρχετυπικό Άνθρωπο, και κατοικούν σε πνευματικές περιοχές.
Κατά τη δημιουργία αυτή ο Θεός χρησιμοποίησε ένα ενδιάμεσο. Στα κεφάλαια 1-3 της Γένεσης αναφέρεται ότι η γη (με την έννοια της αρχέγονης ύλης ή του χάους) ήταν ασχημάτιστη και έρημη, και το Πνεύμα του Θεού διαχώρισε τα νερά (Σχετικό είναι το "Νους" των Αιγυπτίων). Ο όρος "Πνεύμα του Θεού" αναφέρεται σε ένα πνεύμα διακριτό από το Θεό, με την έννοια ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Θεός αφού ο Θεός είναι αναμφίβολα και το πνεύμα Του.
Παρακάτω αναφέρεται ότι ο Θεός τοποθέτησε τον άνθρωπο στον "Κήπο της Εδέμ" για να τον προσέχει και να τον καλλιεργεί. Αυτός ο "Κήπος" είναι σύμβολο που σημαίνει τη θεία γνώση η οποία είναι προσιτή μόνο από συναφή όντα.
Ο Άνθρωπος, στο οποίο η Γένεση αναφέρεται, στην καθαρά συμβολική του μορφή δεν είναι ένα ον από σάρκα αλλά ένα πνεύμα εκπορευμένο από το Θεό, το οποίο έχει ένα σώμα (που μερικές φορές αποκαλείται "το σώμα της δόξας") δημιουργημένο από το Θεό, ο οποίος του εμφύσησε ένα θείο σπινθήρα που, σύμφωνα με τη Γένεση, ήταν η ίδια η πνοή του Θεού. Σύμφωνα με αυτήν την ανάλυση, διαπιστώνουμε ότι ο Αρχετυπικός Άνθρωπος είναι ημι-θεϊκός. Προέρχεται από την πρωταρχική ύλη (από το χάος, δημιουργημένο συμβολικά από γη και νερό) από όπου πήρε τη μορφή του και από τη θεία πνοή η οποία του δίνει ζωή και τον κάνει μέρος του Θεού.
Ο Αδάμ και ο δημιουργικός λόγος είναι το ίδιο. Ωστόσο, ο Αδάμ και ο Εκπληρωθείς Λόγος είναι δυο διαφορετικά όντα.
Παράλληλα με τον Adam Kadmon, υπήρχαν και άλλα όντα από μια προηγούμενη δημιουργία. Αυτά τα όντα ήταν διαφορετικής φύσης και σκοπού. Επρόκειτο για τους "Αγγέλους" για τους οποίους έχει αναφερθεί ότι "άλλοι ήταν καλοί και άλλοι κακοί". Πήραν αυτές τις ιδιότητες ανάλογα με το αν εκπλήρωσαν ή όχι το σχέδιο για το οποίο εκπορεύτηκαν από το Θεό. Οι καλοί Άγγελοι ήταν εκείνοι που αποκαταστάθηκαν αφού ολοκλήρωσαν την αποστολή τους, και οι κακοί ήταν εκείνοι που αρνήθηκαν να αποκατασταθούν, επιλέγοντας τον εαυτό τους αντί για το Θεό που εμπεριέχει τα πάντα. Οι κακοί Άγγελοι είναι εκείνοι που απομακρύνθηκαν από το Θεό με μια πράξη ελεύθερης βούλησης. Είναι εκείνοι που αναφέρονται από τον Pasquales ως "διεστραμμένα όντα".
Καθώς οτιδήποτε που είναι διεφθαρμένο από την ίδια του τη φύση τείνει να διαφθείρει και άλλα, ειδικά στις πνευματικές περιοχές, αυτά τα διεστραμμένα όντα των οποίων η συλλογικότητα γίνεται ένα εγρηγορός κακού -που συμβολίζεται από το ερπετό- ζήλευαν αυτό το ον (Αδάμ) που ήταν ανώτερο από αυτά και αποτελούσε μια εικόνα του Θεού, από τον οποίο και αυτά υποκρίνονταν ότι προέρχονταν. Αυτά τα όντα επηρέασαν τηλεπαθητικά τον Αδάμ και τον υποκίνησαν να ξεπεράσει τα όρια των φυσικών του δυνατοτήτων.
Ανάμικτος από τη φύση του, μισός σωματικός και μισός πνευματικός καθώς επίσης και ανδρόγυνος, ο Αρχετυπικός Άνθρωπος έπρεπε να διατηρήσει μια αρμονία, μια απαραίτητη ισορροπία στο χώρο όπου τον τοποθέτησε ο Θεός. Επρόκειτο να γίνει ο Αρχιτέκτονας ενός Σύμπαντος πιο λεπτοφυούς από το δικό μας, ενός "Βασιλείου" που δεν ανήκει στον κόσμο μας- όπως αναφέρεται στα Ευαγγέλια.
Υπό την επιρροή των διεστραμμένων όντων, ο Αρχετυπικός Άνθρωπος έκανε τον εαυτό του ένα ανεξάρτητο δημιουργό, καταλύοντας έτσι τους σαφείς νόμους που ήταν υποχρεωμένος να φυλάττει. Είχε το θράσος να επιδιώξει να κάνει τον εαυτό του ένα δεύτερο δημιουργό και να γίνει ίσος με το Θεό στα έργα του. Με αυτήν την επιδίωξη, ο Αρχετυπικός Άνθρωπος το μόνο που κατάφερε ήταν να τροποποιήσει τον αρχικό του προορισμό.
Από αυτήν την παράδοση προέρχεται το έθιμο να αφιερώνονται στους θεούς ή στο Θεό οι πρώτοι καρποί της συγκομιδής ή το πρωτογέννητο ενός ποιμνίου. Και ενώ από μόνος του ο Θεός με τις απεριόριστες δυνατότητές του μπορεί να δημιουργεί ή να εξάγει κάτι από το τίποτα, ο Αρχετυπικός Άνθρωπος μπόρεσε μόνο να τροποποιήσει κάτι το οποίο ήδη υπήρχε.
Ο Αρχετυπικός Άνθρωπος, θέλοντας να δημιουργήσει πνευματικά όντα, κατάφερε μόνο να συγκεκριμενοποιήσει τις ιδέες του. Θέλοντας να δώσει στα όντα αυτά ένα σώμα, κατάφερε μόνο να τα ενσωματώσει σε μια χονδροειδή ύλη. Θέλοντας να δώσει ζωή στο χάος, κατάφερε μόνο να παγιδέψει τον εαυτό του.
Πραγματικά, ο Θεός ως "Είμαι ο Ων" καταρρίπτει την πιθανότητα να υπάρξει λήθη.
Προκειμένου να δημιουργήσει αρχέγονη ύλη, ο Θεός απλά ανακάλεσε ένα μέρος της απεριόριστης τελειότητάς Του από ένα μέρος της απεριόριστης ουσίας Του. Αυτή η μερική ανάκληση της πνευματικής Του τελειότητας είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας αντίστοιχης υλικής ατέλειας. Έτσι, αυτός ο κόσμος της δημιουργίας -ή ό,τι και αν είναι- δεν μπορεί να είναι τέλειος αφού δεν είναι θεϊκός.
Μιμούμενος το Απόλυτο, ο Adam Kadmon επιχείρησε να δημιουργήσει την πρώτη ύλη. Ως αλχημιστής χωρίς πείρα, επιδιώκοντας κάτι τέτοιο κατάφερε μόνο να επισπεύσει την πτώση του.
Ο Αρχετυπικός Άνθρωπος είναι ένα ανδρόγυνο ον: αρσενικό και θηλυκό, θετικό και αρνητικό. Είναι το αρνητικό, θηλυκό στοιχείο που ο Αδάμ πρόκειται να υλοποιήσει έξω από τον εαυτό του. Είναι η αριστερή, θηλυκή, παθητική, σεληνιακή, υλική πλευρά που πρόκειται να αποχωρίσει από τη δεξιά, αντρική, ενεργητική, ηλιακή, πνευματική πλευρά. Γι' αυτό γέννησε την Εύα, την Αρχετυπική Γυναίκα.
Είναι αυτή η νέα ύλη, η Εύα ή Αρχετυπική Γυναίκα, στην οποία ο Αδάμ διείσδυσε προκειμένου να δημιουργήσει ζωή. Έτσι ο Αρχετυπικός Άνδρας υποβάθμισε τον εαυτό του επιχειρώντας να γίνει σαν το Θεό. Αυτός ο νέος χώρος είναι που οι Γνωστικοί αποκαλούν "υλικό" κόσμο και πρόκειται για το υλικό μας σύμπαν, γεμάτο από πόνο και ατέλειες. Το λίγο καλό που υπάρχει εδώ προέρχεται από τις αρετές του Αρχετυπικού Ανθρώπου. Αφού είναι χωρισμένος σε δυο οντότητες, το άθροισμα αυτών των ατελειών δεν μπορεί να είναι στο σύνολό του ό,τι αυτές οι δύο οντότητες ξεχωριστά. Έτσι έχουμε την πτώση.
Γι' αυτό οι παλαιές λατρείες θεοποίησαν τη φύση. Ήταν η μητέρα όλων που βρίσκονταν "κάτω από τους ουρανούς". Η Ίσις, η Εύα, η Δήμητρα, η Ρέα, η Κυβέλη, η Ερζουλία, συμβολίζουν την υλική φύση που εκπορεύτηκαν από τον Adam Kadmon και προσωποποιήθηκαν με την έννοια των "μαύρων παρθένων" που είναι τα σύμβολα της αρχέγονης ύλης.
Έτσι η ανώτερη ουσία του Adam Kadmon ενσωματώθηκε στη νέα ύλη για να αποτελέσει το νέο θείο (θειάφι), που είναι η αλχημιστική έκφραση η οποία αναφέρεται στην ψυχή του κόσμου. Η δεύτερη ουσία που είναι το εύπλαστο μέσο με το οποίο σχηματίστηκε η "μορφή" του Αδάμ, το ανώτερο διπλό του, αποτέλεσε τον υδράργυρο των αλχημιστών, ο οποίος αναφέρεται σε αυτό που οι αποκρυφιστές αποκαλούν αστρικό ή ενδιάμεσο κόσμο.
Η ύλη που προέρχεται από το δεύτερο χάος, που είναι το άλας των αλχημιστών, είναι αυτό που αποτέλεσε τον υποδοχέα, το δοχείο ή τη φυλακή.
ΑΔΑΜ = ΘΕΙΟ
ΕΥΑ = ΑΛΑΣ
ΚΑΪΝ = ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ
Να γιατί η συμπαντική ύλη είναι ζώσα και, επίσης, γιατί μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο συνειδητή και ευφυής στις εκδηλώσεις της. Μέσα από τα 4 βασίλεια της φύσης -ορυκτό, φυτικό, ζωικό και ανθρώπινο- βρίσκεται ο Αρχετυπικός Άνθρωπος, ο Adam Kadmon, η δημιουργική διάνοια που η δράση της διασκορπίζεται και φυλακίζεται. Αυτό το νέο σύμπαν έγινε επίσης το κατάφύγιο των εκπεπτωκότων Αγγέλων. Ήρθαν εδώ για να είναι ακόμα μακρύτερα από το Απόλυτο.
Έτσι τα διεστραμμένα όντα έχουν ένα πρωταρχικό ενδιαφέρον να διαπιστώνουν ότι ο άνθρωπος, διασκορπισμένος αλλά παντού παρών από ύλη που αποτελεί το ορατό σύμπαν, συνεχίζει να οργανώνει και να δίνει ζωή σε αυτό το χώρο που διεκδικούν.
Ακριβώς όπως η ψυχή του Αρχετυπικού Ανθρώπου είναι φυλακισμένη στη συμπαντική ύλη, έτσι και η ψυχή του μεμονωμένου ανθρώπου είναι φυλακισμένη στο φυσικό του σώμα. Ο φυσικός θάνατος και οι μετενσαρκώσεις που ακολουθούν είναι τα μέσα που χρησιμοποιούν τα εκπτεπτωκότα όντα για να ασκούν τον έλεγχό τους στον άνθρωπο.
Η Σοφία, η Δύναμη και η Ωραιότητα που εκδηλώνονται ακόμα σε αυτό το υλικό σύμπαν, είναι οι προσπάθειες του Αρχετυπικού Ανθρώπου να επανακτήσει τη θέση που κατείχε πριν την πτώση. Οι αντίθετες ιδιότητες εκδηλώνονται από τα εκπεπτωκότα όντα ώστε να διατηρήσουν τις συνθήκες τις οποίες τον ώθησαν να δημιουργήσει προκειμένου να υπάρξει όπως εκείνα ήθελαν, όταν αρνήθηκαν να επανέλθουν στην Ολότητα.
Ο Αρχετυπικός Άνθρωπος δεν θα ξανακερδίσει την πρωταρχική του αίγλη και ελευθερία, αν δεν διαχωρίσει τον εαυτό του από την ύλη που τον δεσμεύει παντού. Για να συμβεί αυτό, όλα τα μεμονωμένα του κύτταρα (δηλαδή όλοι οι μεμονωμένοι άνθρωποι) θα πρέπει, μετά το φυσικό τους θάνατο, να ανασυγκροτήσουν το Αρχέτυπο με την αποκατάστασή τους (επανενσωμάτωσή τους σε αυτό), ξεφεύγοντας από τους κύκλους της μετενσάρκωσης.
Μόνο τότε ο Μικρόκοσμος θα ξαναφτιάξει το Μακρόκοσμο. Οι μεμονωμένοι άνθρωποι, που δεν είναι παρά η αντανάκλαση του Αρχετύπου, θα είναι η αντανάκλαση της θεϊκότητας όπως και το ίδιο το Αρχέτυπο είναι αντανάκλαση του Θεού, του Λόγου, του "Πνεύματος του Θεού" όπως αναφέρεται στη Γένεση.
Γι' αυτό [ο Αρχετυπικός Άνθρωπος] είναι ο "Μεγάλος Αρχιτέκτονας του Σύμπαντος"· και κατά συνέπεια όλες οι λατρείες που αντιστοιχούν σε αυτόν είναι "σατανικές" γιατί αποδίδονται σε Άνθρωπο και όχι στο Απόλυτο. Στον Ελευθεροτεκτονισμό γίνεται επίκλησή του αλλά ποτέ δεν λατρεύεται.
Αλλά, αφού ο Άνθρωπος έχει να κατέλθει στη δαιμονική ατμόσφαιρα αυτού του υλικού κόσμου όπου διαρκώς αναπνέει από αυτήν την κακόβουλη διάνοια, όπως μας λέει ο Pasquales, βρίσκεται σε δυσχερή θέση για να αντισταθεί στους συνεχείς πειρασμούς στους οποίους υποβάλλεται. Ο Δημιουργός επανέφερε την ισορροπία αποσπώντας από τον Πνευματικό Θεϊκό Κύκλο Του ένα Μείζον Πνεύμα προκειμένου αυτό να γίνει ο οδηγός, σύμβουλος και σύντροφος του Ελάσσονος κατερχόμενο από την ουράνια απεραντοσύνη για να ενσωματωθεί στον υλικό κόσμο και να εργασθεί, με ελεύθερη βούληση, για το γήινο σχέδιο.
Αλλά η συνδρομή ενός Μείζονος Πνεύματος δεν αρκεί. Ο εκπεπτωκός Άνθρωπος χρειάζεται ακόμα τη βοήθεια ενός "Ελάσσονος Εκλεκτού". Η βοήθεια που αυτός ο "Ελάσσων Εκλεκτός" θα του προσφέρει για να μπορέσει να επιτύχει την "αποκατάσταση", είναι διπλής φύσης: μεταδίδει κατευθείαν στον Άνθρωπο τις οδηγίες του Δημιουργού με τη Θεουργία την οποία οφείλει να επιτελέσει· επίσης, επικοινωνεί στον Άνθρωπο της Επιθυμίας στον οποίο έχει σταλεί, το δώρο το οποίο έχει λάβει ο ίδιος δίνοντάς του τη μυστική σφραγίδα χωρίς την οποία κανείς Ελάσσων δεν μπορεί να αποκατασταθεί.
Αυτή η μυστηριώδης ανάθεση είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την αποκατάσταση του ανθρώπου, γιατί χωρίς αυτήν ο Ελάσσων -άσχετα από το πόσο σημαντικά είναι τα προσωπικά χαρίσματά του- θα παραμείνει σε στέρηση, δηλαδή χωρίς καμιά επικοινωνία με το Θεό.
Για να ξεφύγει από τους κύκλους της μετενσάρκωσης σε αυτόν τον κόσμο της κόλασης, ο άνθρωπος πρέπει να αποβάλει από τον εαυτό του οτιδήποτε τον προσελκύει στην ύλη καθώς και να αποδεσμευτεί από τη σκλαβιά των υλιστικών αισθήσεων. Πρέπει επίσης να ανυψώσει ηθικά τον εαυτό του. Τα εκπεπτωκότα όντα, ωστόσο, διαρκώς μάχονται την επιδίωξή του για τελειότητα υποβάλλοντάς τον συνεχώς σε πειρασμούς ώστε να τον κάνουν να παραμένει σε αυτόν τον κόσμο, όπου μπορούν να διατηρούν την κυριαρχία τους πάνω του.
Ο μεμονωμένος άνθρωπος πρέπει να αντιμάχεται διαρκώς αυτά τα όντα αποκαλύπτοντάς τα και αποβάλλοντάς τα από το χώρο του. Θα το επιτύχει αυτό μερικά μέσω της μύησης, που τον συνδέει με τα στοιχεία των Αρχετύπων τα οποία έχουν ήδη επανενωθεί και που αποτελούν την εξωτερική "Κοινωνία των Αγίων", και κατά δεύτερο λόγο μέσω της απελευθέρωσης της γνώσης που τον διδάσκει τους ταχύτερους τρόπους για να βοηθήσει και την υπόλοιπη τυφλωμένη ανθρωπότητα αλλά και για να δυναμώσει την προσωπική του εργασία.
Σε αυτές τις τελευταίες δυνατότητες ανακαλύπτουμε τις μεγάλες "Λειτουργίες των Ισημεριών"3 που στοχεύουν να εξαγνίσουν την αύρα της γης μέσω εξορκισμών και τελετουργιών που χρησιμοποιούν τυπολογίες της Υψηλής Μαγείας την οποία οι Elus-Cohens αποκαλούσαν "το έργο της λατρείας".
Μόνο μετά από αυτές τις κατ' ιδίαν απελευθερώσεις θα πραγματοποιηθεί η μεγάλη συλλογική απελευθέρωση. Αυτό θα επιτρέψει την ανασυγκρότηση του Αρχετύπου και την επανενσωμάτωσή του στο Θείο. Εγκαταλειμμένος από το ζωοδότη του, ο υλικός κόσμος θα διαλυθεί. Αφημένη στην αναρχική φύση των εκπεπτωκότων πνευμάτων, η ύλη θα διαλυθεί επιταχυνόμενα και έτσι θα έρθει το τέλος του φυσικού σύμπαντος, όπως έχει προαγγελθεί από τις μεγάλες παραδόσεις.
Αυτή είναι η εσωτερική ανάπτυξη του Μεγάλου Παγκόσμιου Έργου
1 Κατά το συγγραφέα. Πλήρες όνομα Jacques de Livron Joachin de la Tour de la Case Martinez de Pasqually.
2 Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, και Θεός ην ο Λόγος. Ούτος ην εν αρχή προς τον Θεόν. Πάντα δι' Αυτού εγένετο, και χωρίς Αυτού εγένετο ουδέ εν. Ο γέγονεν εν αυτώ ζωή ην, και η ζωή ην το φως των ανθρώπων.
3 Equinoxal Operations.
Μετάφραση υπό Elissaios
