O Τέκτων Δρ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. ΚΟΤΖΙΑΣ…(1918-1977): το «ιερόν τέρας» της Νευροφυσιολογίας.

Ο Γεώργιος Κ. Κοτζιάς (1918-1977) είναι ένας απτά τους πρωτοπόρους σύγχρονους ερευνητές του ραγδαία αναπτυσσόμενου κλάδου της νευροφυσιολογίας. Η επιστημονική συμβολή του στη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου του Πάρκινσον υπήρξε καθοριστική και έχει αναγνωριστεί σε παγκόσμια κλίμακα.Ειδικός καρκινολόγος µε πολλές εργασίες και µεθόδους. Υιός του τέκτονα Κων. Κοτζιά της Στ. Ησίοδος, Υπουργού και Δηµάρχου Αθηναίων (1892-1951), ο παππούς του Γεωργ. Κοτζιάς γεννηθείς το 1854 υπήρξε µέλος της Στ.·. Αθηνά από το 1896, Αρ. Μητρ. Υπάτου Συµβουλίου 29.

Το παρακάτω άρθρο ανήκει στον Ομότιμο Καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Σπ. Γερ. Μαρκέτου

Το άρθρο αυτό αποτελεί τιμητική αναφορά στον κορυφαίο Έλληνα νευρο-φυσιολόγο Γεώργιο Κ. Κοτζιά που διέπρεψε στην Αμερική, με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από το θάνατο του. Επίσης εξαίρει το γεγονός ότι τα ΕΛΤΑ, μετά τον Γεώργιο Παπανικολάου, τον τίμησαν φιλοτελικά με ειδικό αναμνηστικό γραμματόσημο. Η αναδρομή, επομένως, στη βιοεργογραφία του έχει, εκτός από το ιατροιοτορικό, ευρύτερο ιατροκοινωνικό και γενικότερο ενημερωτικό ενδιαφέρον. Και τούτο γιατί η μελέτη της σταδιοδρομίας του, που άρχισε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, φωτίζει καλύτερα τη ζωή και οικειώνει πληρέστερα τον αναγνώστη με το πρωτοποριακό του έργο, που τώρα το συνεχίζουν νεότεροι συνάδελφοι, ακολουθώντας το δικό του πρότυπο...

Α. Βιογραφικά

Ο Γεώργιος Κ. Κοτζιάς γεννήθηκε στα Χανιά της Κρήτης (16 Ιουνίου 1918). Ήταν ο μεγαλύτερος γιος τού δύο φορές δημοφιλούς πρώτου πολίτη της Αθήνας Κώστα Κοτζιά (1934 και 1951). Άρχισε τις ιατρικές του σπουδές στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, οι οποίες διεκόπησαν μετά την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής εισέβαλαν στην Ελλάδα (1941), ο πεμπτοετής φοιτητής διέφυγε μαζί με τον πατέρα του στις ΗΠΑ, ύστερα από πολλές περιπλανήσεις και μεγάλες περιπέτειες. Εκεί έγινε δεκτός από το Πανεπιστήμιο του Harvard, απ'όπου, μετά μια διετία (1943), έ-λαβε το πτυχίο της Ιατρικής "cum laude". Στις ΗΠΑ ο Δρ. Κοτζιάς αρχικά υπηρέτησε ως βοηθός-ιατρός και μετά ως επιμελητής στα Νευρολογικά,

Παθολογοανατομικά και Κλινικά Τμήματατων δύο μεγαλύτερων Νο-σοκομειακών Κέντρων της Βοστόνης. Και στη συνέχεια αφοσιώθηκε στις ερευνητικές αναζητήσεις του: (α) στο Ινστιτούτο Rockefeller, και (β) στο Εθνικό Εργαστήριο του Brookhaven, όπου διετέλεσε Διευθυντής του εκεί Ερευνητικού Κέντρου, στο οποίο πραγματοποιήθηκε μια από τις σημαντικότερες θεραπευτικές επινοήσεις της εποχής του: η διερεύνηση του ρόλου και η χορήγηση της L-DOPA στην καταπολέμηση της νόσου του Parkinson.
Από τις πάμπολλες επίζηλες τιμητικές διακρίσεις του Δρος Κοτζιά σημειώνονται ενδεικτικά μόνο τρεις: το έπαθλο Albert Lasker (1969) και οι δύο αναγορεύσεις του ως επίτιμου διδάκτορα: (α) του Καθολικού Πανεπιστημίου του Santiago της Χιλής, και (β) της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1976). Όταν πέθανε από καρκίνο του πνεύμονος στη Νέα Υόρκη (13 Ιουνίου 1977) -τρεις ημέρες πριν από την επέτειο των 59ων γενεθλίων του-ήταν τακτικός καθηγητής της Νευρολογίας στο Ιατρικό Κέντρο του Cornell.

Β. Εργογραφικά

Το ερευνητικό έργο του Γεωργίου Κοτζιά επικεντρώνεται στις ακόλουθες 5 ερευνητικές ενότητες:
(α) Εξακρίβωση της βιολογικής σημασίας των ιχνοστοιχείων και ιδιαίτερα του ψευδαργύρου, του καδμίου και του μαγγανίου.
(β) Μελέτη του μεταβολισμού του νευρικού συστήματος.
(γ) Χρήση των ραδιοϊσοτόπων στην κλινική ιατρική,
(δ) Παθογένεια της νεφρικής πρωτεϊνουρίας, και
(ε) Πειραματική και κλινική έρευνα της θεραπείας της νόσου του Parkinson (L-DOPA) που άνοιξε νέους ορίζοντες στη νευροφυσιολογία και τη νευροχη-μεία του εγκεφάλου (νευροδιαβιβαστές και νευροπεπτίδια).
Είχε προηγηθεί μια πολύ σημαντική μελέτη του στο Santiago της Χιλής (με τη συνεργασία του εκεί Καθολικού Πανεπιστημίου) με σκοπό τη διερεύνηση της νευρολογικής συμπτωματολογίας που εκδηλώνεται στους εργάτες των μεταλλωρυχεί-ων κατά τη χρονία δηλητηρίαση τους με μαγγάνιο. Η συνολική αποτίμηση της εργογραφίας του Γεωργίου Κοτζιά -και όχι μόνο η ανακάλυψη της L-DOPA που α-σφαλώς ήταν μια από τις σπουδαιότερες θεραπευτικές συμβολές της Νευρολογίας κατά τελευταία 50 χρόνια- κρινόμενη στην αυγή της τρίτης χιλιετίας, μαρτυρεί ότι ο κορυφαίος Έλληνας ερευνητής ανήκει στη γενιά των πρωτοπόρων νευροφυσιολόγων που προηγήθηκαν της εποχής τους, χάραξαν νέους δρόμους στη νευροχημεία του εγκεφάλου και προέβλεψαν τη διαγραφόμενη νευροβιολογική επανάσταση της εποχής μας.

Γ. Μαρτυρίες

Οι διθυραμβικές κρίσεις είναι πολλές και τα εγκωμιαστικά σχόλια των ξένων επιφανών ερευνητών είναι αναρίθμητα και γνωστά. Για τούτο περιορίζομαι να αναφερθώ σε κάτι που είναι λιγότερο γνωστό! Όταν από τα μέσα του 20ού αιώνα η Δυτική Ιατρική άρχισε να απομακρύνεται από την παραδο-σιακά ανθρωποκεντρική αποστολή της, εξελισσόμενη ραγδαία σ'έναν αχαλίνωτο τεχνοκρατικό γιγαντισμό, ο διορατικός Γεώργιος Κοτζιάς ακολούθησε τη μέση οδό, τασσόμενος αναφανδόν υπέρ της ενδιάμεσης τεχνολογίας. «Η κλινική εφαρμογή της» -έλεγε- «ανακουφίζει τους αρρώστους και αναπτερώνει τις ελπίδες των. Η χρησιμότητα της είναι άμεσα εφαρμόσιμη εδώ και τώρα» ("here and now"). Παρά τη βαθιά τε-χνοκρατική του παιδεία ήταν αφοσιωμένος στην ανθρωπιστική αποστολή της Επιστήμης του, που γεννήθηκε από τον άνθρωπο και για τον άνθρωπο. Και παρά το γεγονός ότι ζούσε στη Μέκκα της τεχνολογίας ήταν υπέρμαχος της συμπληρωματικότητας της πανίσχυρης τεχνοκρατίας με τις παραδοσιακές αξίες της ανθρωπιστικής ιατρικής. Είχε άμεση επικοινωνία με τους αρρώστους, κατανοούσε τα άγχη τους και επεσήμανε τη θεραπευτική σημασία που έχει η ελπίδα και η πίστη στο θεό. Ο χρόνος τον δικαίωσε απόλυτα!
«Είμαι ένας άνθρωπος» -έγραψε- «που μάχεται ώς το τέλος. Για να δοθεί, όμως, η μάχη με την αρρώστια χρειάζεται πίστη. Αντλώ κουράγιο από την πίστη μου στη ζωή...». Και συχνά θυμόταν τη φράση που αποτύ-πωνε ο Αλσατός ιεραπόστολος Albert Schweitzer στις αναμνήσεις του με τίτλο «Η ζωή μου και η σκέψη μου»: «Όποιος έχει αποφασίσει να κάνει στη ζωή του το καλό, ας μην περιμένει ότι οι άνθρωποι θα απομα-κρύνουν από το δρόμο του τα εμπόδια! Πρέπει μοιραία να περιμένει ότι, αντίθετα, θα του προσθέσουν κι άλλα και ότι μόνο με τη δύναμη και την πίστη μπορεί να τα παραμερίσει ...».

Δ. Επισημάνσεις

Η ζωή και το έργο του Γεωργίου Κοτζιά θύμισαν σ'ολόκληρο τον κόσμο ότι υπάρχει Ελλάδα και εκτός της Ελλάδας: ο απόδημος ελληνισμός, θύμισαν ότι Ελλάδα δεν σημαίνει μόνο μνημεία και κλασικά κείμενα ή μόνο τη χώρα με την πλουσιότερη ιατρική κληρονομιά, θύμισαν ότι σήμερα υπάρχει μια δημιουργική επιστημονική ομογένεια που μεγαλουργεί σε παγκόσμια κλίμακα! Με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη συνεισφορά του στη νευροφυσιολογία που συνέβαλε καθοριστικά στις σημερινές ραγδαίες εξελίξεις των νευροεπιστημών. Το όνομα του «ιερού τέρατος» της νευροφυσιολογίας -το οποίο οι παρκινσονικοί ασθενείς του Νέου Κόσμου τίμησαν με τον τίτλο του «ανθρωπιστή-ευεργέτη της ανθρωπότητας»- επάξια συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πρωτοπόρους ερευνητές οι οποίοι εκπροσωπούν την ιατρική γενιά που κατέγραψε και έθεσε τις βάσεις των πρόσφατων επιτευγμάτων των νευροεπιστημών και προέβλεψε τις διαγραφόμενες εξελίξεις της βιο-ιατρικής έρευνας του 21ου αιώνα.

http://kapodistriako.uoa.gr/stories/116_op_01/index.php?m=2