http://www.grandlodge.grΟ Ερν. Τσίλλερ υπήρξε τέκτων 33ου βαθµού από 1896, Μέγας Αρχιτέκτων (υπήρχε η θέση αυτή) της Μεγάλης Ανατολής το 1893 και Μέγας Ένδοξος και Κραταιός Θησαυροφύλαξ το 1896. Όντως ο Τεκτονισµός και συµµετρία του, η Βασιλική αυτή Τέχνη επέδρασε πάνω στον µεγάλο αυτόν αρχιτέκτονα. Ο Τσίλλερ πραγµατικά έδωσε όλη του την ψυχή στο οικοδόµηµα αυτό, που θεωρείται ως το ωραιότερο και µεγαλοπρεπέστερο νεοκλασικό οικοδόµηµα της υφηλίου, µπροστά στο οποίο ως άλλες δύο στήλες σοφίας έχουµε αγάλµατα του Σωκράτη και Πλάτωνα έργα του γλύπτη Λεων. Δρόση. Αλλά και η µεγάλη δυάδα ιωνικών κιόνων στην κορυφή των οποίων βρίσκονται οι θεοί φωτοδότες Σοφίας και Πνεύµατος Αθηνά και Απόλλων.
……………………………………………………………….
Ο Τσίλλερ γεννήθηκε σε μια οικογένεια που λειτουργούσε την κατασκευαστική εταιρία Gebrüder Ziller στο Όμπερλόσσνιτς-Ράντεμποϊλ (Radebeul). Όλα του τα αδέλφια ακολούθησαν την εργασία του πατέρα τους. O πατέρας τους έδωσε και ιδιωτικά μαθήματα στο σπίτι και τους έστειλε και σε οικοδομές. Ο Μόριτς Τσίλλερ ανέλαβε την επιχείρηση του πατέρα και τα αδέλφια εργάστηκαν σε άλλες εταιρίες. Ο Τσίλλερ σπούδασε αρχιτεκτονική στη Βασιλική Σχολή Οικοδόμησης στη Δρέσδη από το 1855-58. Έλαβε μέρος σε διαγωνισμό της ρωσικής κυβέρνησης για την ανοικοδόμηση τις Τιφλίδας και κέρδισε, αλλά ήδη είχε ανοίξει επαφές με τον Δανό αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν. To 1858-59 εργάστηκε για το γραφείο του Χάνσεν στη Βιέννη. Ήρθε στην Αθήνα νεότατος, το 1861, με προτροπή του δασκάλου του, Θεόφιλου Χάνσεν, ως επόπτης για το κτίσιμο της Σιναίας Ακαδημίας. Στην αρχή ο Τσίλλερ αντιμετώπισε μεγάλα προβλήματα με την τοπική νοοτροπία, συμπληρωματικά υπήρχαν διαφορές με τον ευεργέτη του έργου της Ακαδημίας. Έφυγε προσωρινά για την Ιταλία κάνοντας διακοπές και μαζεύοντας εντυπώσεις επέστρεψε στη Βιέννη. Μόλις το 1868 επέστρεψε στην Αθήνα μαζί με την Ελληνίδα πιανίστρια Σοφία Ντόντου που γνώρισε στη Βιέννη.
Στη συνέχεια ο Τσίλλερ εργάστηκε στην Ελλάδα ανεξάρτητα. Μεταξύ 1872-82, έγινε καθηγητής του Πολυτεχνείου στην Αθήνα απ' όπου απολύθηκε το 1883 γιατί αρνήθηκε να συγκαλύψει τις οικονομικές καταχρήσεις που καθυστερούσαν την ανέγερση του Ζαππείου. Ασχολήθηκε εντατικά με την αρχαιολογία και ανακάλυψε την ηθελημένη καμπυλότητα στην κατασκευή του Παρθενώνα και άλλων αρχαίων μνημείων. Το 1869 συνέχισε την ανασκαφή του Παναθηναϊκού Σταδίου και παρακάλεσε τον βασιλιά για την χρηματοδότηση τον ανασκαφών. Ανέσκαψε και αποτύπωσε το Θέατρο του Διονύσου στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης, μελέτησε την αρχιτεκτονική δομή του Παρθενώνα, σχεδίασε τα λείψανα των αετωμάτων και είναι από τους πρώτους που κατέγραψαν την πολυχρωμία στα αγάλματα και στα αρχιτεκτονικά μέλη του Θησείου, του Ερεχθείου, του Ναού της Αφαίας στην Αίγινα κ.ά. Από τις μελέτες αυτές ο Τσίλλερ εμπνεύστηκε τα διακοσμητικά στοιχεία για τις κατοικίες του. Γενικά το ύφος του, εκλεκτικό στο πλαίσιο του νεοκλασικισμού, εμπνέεται από την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο, την Αναγέννηση αλλά και από βορειοευρωπαϊκά στοιχεία.
Στον Πειραιά κατασκεύασε, κοντά στην σημερινή πλατεία Αλεξάνδρας, την επονομαζόμενη "Συνοικία Τσίλλερ" ή "Συνοικία των Επαύλεων", με τον σκοπό την πώληση των ακινήτων. Αργότερα ίδρυσε εταιρία κατασκευής οικοδομικών υλικών. Κατά διαστήματα τον βοηθούσαν τα αδέλφια του από την Γερμανία ως πολιτικοί μηχανικοί και αρχιτέκτονες.
Αρχιτεκτονική
Το αντικείμενο της οικογενειακής επιχείρησης που γνώρισε ήταν η επαρχιακή κατασκευή εξοχικών κτιρίων ελβετικής μορφής (Schweizerstil)Μόνο ελάχιστα έργα της οικογενειακής εταιρίας ήταν στην κλασική και τότε σύγχρονη μορφήΟ Τσίλλερ έμαθε στον Χάνσεν, αλλά συνέβαλε και στην δημιουργία μιας χαρακτηριστικής ελληνικής αρχιτεκτονικής, που ήταν πιο αυστηρή και απλή από την ιστοριστική ευρωπαϊκή. Εάν και λόγω ηλικίας δεν ήταν πρωτοπόρος του 20ου αιώνα, με το έργο του έχει συμβάλλει στην δημιουργία μιας ελληνικής πρωτοπορίας του λειτουργισμού.
Η δημιουργική σκέψη του Τσίλλερ συνδυάστηκε με την αισθητική της εποχής του βασιλιά Γεωργίου Α΄. Σε αντίθεση με τον δάσκαλό του, Θεόφιλο Χάνσεν, δημιούργησε το έργο του στην ηλιόλουστη Αττική και όχι στον ομιχλώδη βορρά. Το μέγεθος της Αθήνας επέβαλλε διαφορετικές κλίμακες και αναλογίες από αυτές των πρωτευουσών του βορρά, ώστε να είναι σύμφωνες με τα αισθητικά, φυσικά και ιστορικά δεδομένα του τόπου. Ο Τσίλλερ προσαρμόστηκε σε αυτά και τελικά επηρέασε την ελληνική αρχιτεκτονική, περισσότερο από κάθε άλλον αρχιτέκτονα, δίνοντας στην Αθήνα τον ευρωπαϊκό της χαρακτήρα
Έργα του
Προεδρικό Μέγαρο
Εθνικό Θέατρο
Μέγαρο Ανδρέα Συγγρού-στην συμβολή της οδού Βασιλίσσης Σοφίας 5 (πρώην οδός Κηφισίας) με την οδό Ζαλοκώστα, σήμερα είναι το κεντρικό κτίριο του Υπουργείου Εξωτερικών
Δημαρχείο Ερμούπολης Σύρου
