Στη διάρκεια της 100ετίας που έληξε, ο Δυτικός κόσμος ήλθε σε επαφή και κατανόησε τη Θεία Σοφία μέσα από το έργο της Έλενας Μπλαβάτσκυ.
Οι Νόμοι της Ελεύθερης Βούλησης, της Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης και της Μετενσάρκωσης, υπάρχουν στις διδασκαλίες όλων των αρχαίων λαών, καθώς και του Χριστιανισμού.
Ο Νόμος του Κάρμα, με τον οποίο και θα ασχοληθούμε, ονομάζεται επίσης Νόμος της δράσης και αντίδρασης, της ανταποδοτικής δικαιοσύνης, του αιτίου και του αποτελέσματος, της φυσικής επιλογής, της παγκόσμιας αρμονίας, της πολικότητας.
Κάρμα είναι η πράξη με το αποτέλεσμά της. Είναι το σύνολο των δράσεων, των αντιδράσεων και των αλληλεπιδράσεων στο φυσικό, συγκινησιακό και νοητικό κόσμο. Είναι η διαδικασία που επαναφέρει τη Θεία Τάξη, όπου αυτή διασαλεύεται. Αφορά τόσο την συμπαντική, όσο και την ανθρώπινη πορεία. Είναι ο θεμελιώδης νόμος του σύμπαντος, η πηγή, η προέλευση και η κολυμβήθρα όλων των νόμων που υπάρχουν στη Φύση. "Ο Καρμικός Νόμος υπάρχει από Αιωνιότητα σε Αιωνιότητα, γιατί είναι η ίδια η Αιωνιότητα", και συμβαδίζει με την εκδήλωση για όσο χρόνο αυτή διαρκεί. "Δεν μπορεί να ειπωθεί ότι δρα γιατί είναι η ίδια η δράση".[1]
Είναι Νόμος της Πολικότητας διότι τείνει να ενώνει, να συνδυάζει και να τελειοποιεί τις αντιθέσεις. Είναι Νόμος της Αρμονίας και της Ισορροπίας, διότι τείνει να συναρμόζει τα συντελούμενα, με το Θείο Ιδεατό. Έχει σχέση με το Νόμο της Ελεύθερης Βούλησης διότι επεμβαίνει και διευθετεί το αποτέλεσμα κάθε δράσης που προκύπτει από την ατομική επιλογή και απόφαση. Επίσης με το Νόμο της Περιοδικότητας, διότι ρυθμίζει την Αρμονία και την Τάξη, στην πορεία των κύκλων και των περιόδων.
Διακρίνονται δύο όψεις του Καρμικού Νόμου. Το Κοσμικό Κάρμα και το ανθρώπινο Κάρμα, που είναι αντίγραφο του Κοσμικού.
Το Κοσμικό Κάρμα αναφέρεται στο σύνολο του εκδηλωμένου σύμπαντος. "Όλη η δημιουργική κίνηση, η πορεία και διαδικασία που συνοδεύεται από άπειρες αλλαγές και μεταμορφώσεις των όντων, και των υποκειμενικών και αντικειμενικών καταστάσεών τους"[2], δεν είναι τίποτε άλλο από Κάρμα.
Ο Καρμικός Νόμος είναι γνωστός στη Φιλοσοφία με τον όρο "Νόμος της Αιτιότητας" ή "Ντετερμινισμός". Η αρχαία και η νεότερη φιλοσοφική σκέψη, έχει ασχοληθεί αρκετά με το νόμο της Αιτιότητας. Αναφορές ή ειδικές μελέτες υπάρχουν στο έργο, τόσο των αρχαίων όσο και των νεώτερων. Όπως για παράδειγμα: Παρμενίδης-Ηράκλειτος-Λεύκιππος-Πλάτωνας-Αριστοτέλης και Στωικοί, από την αρχαιότητα. Αυγουστίνος- Καλβίνος- Καρτέσιος- Σπινόζα- Λάιμπνιτς- Χιούμ-Καντ-Λαπλάς-Σοπενχάουερ-Νίτσε-Μαρξ-Χάιζενμπέργκ, και άλλοι από τη μ.Χ. εποχή. Σύμφωνα με το νόμο της αιτιότητας, το οτιδήποτε συμβαίνει, γίνεται για κάποια απόλυτη ανάγκη. Κάθε γεγονός έχει την αιτία του, και κάτω από τις ίδιες συνθήκες οι ίδιες αιτίες παράγουν τα ίδια αποτελέσματα. Επομένως, τα γεγονότα συνδέονται με αναγκαίους και παγκόσμιους νόμους. Είναι πολύ χαρακτηριστική η εξής φράση του Λαπλάς: "Οφείλουμε να θεωρήσουμε την τωρινή κατάσταση του σύμπαντος, σαν αποτέλεσμα της προηγουμένης του κατάστασης και ως αιτία εκείνης που θα επακολουθήσει".
Μέσα σε αυτό το Σύμπαν, που είναι το αποτέλεσμα της Κοσμικής Θέλησης, υπάρχει ο άνθρωπος. Είναι ένα ανάτυπο του Δημιουργού του και δρα στον νοητικό κόσμο με τη σκέψη, στον συγκινησιακό κόσμο με το συναίσθημα και στον φυσικό κόσμο με την πράξη. Είναι υπεύθυνος για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση των πράξεών του. Κατά το Σκανδιναβικό Έπος "Έντα", "Από το παρελθόν και το παρόν, τα συμβάντα και οι πράξεις του μέλλοντος γεννιούνται". Τα αποτελέσματα αυτών των δράσεων ή επιλογών - θετικά ή αρνητικά σε σχέση με τα Θεία Πρότυπα - έρχεται να διευθετήσει ο αναπόφευκτος Καρμικός Νόμος, ο οποίος επαναφέρει την παγκόσμια Αρμονία και Τελειότητα που διασαλεύτηκε.
Γνωρίζοντας τον παγκόσμιο Νόμο, μπορούμε να προσαρμόζουμε τις δράσεις μας έτσι ώστε να συμπλέουν με την παγκόσμια Αρμονία, Δικαιοσύνη και Τελειότητα. Ο Νόμος του Κάρμα, ανέκαθεν γνωστός στην ανθρωπότητα, δεν ήταν κτήμα μόνο των Μυστών και των μυημένων, αλλά το μήνυμα περνώντας στον απλό άνθρωπο έγινε μύθος, στίχος και παροιμία. Θα αναφερθούν μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την αρχαία και τη νεότερη παράδοση σε ελεύθερη απόδοση, που έχουν σχέση με το Κάρμα.
Από την Αρχαία Ελλάδα έχουμε τις εξής αναφορές : Αισχύλος : "Υπάρχει το άγρυπνο βλέμμα του Νόμου που παρατηρεί τα πάντα". "Η πληγή με πληγή πληρώνεται". Πίνδαρος : "Το πεπρωμένο είναι αδύνατο να αποφευχθεί". Δημόκριτος : "Όποιος δεν δώσει σ' αυτόν που ζητά, δεν θα λάβει όταν ζητήσει".
Από την Παλαιά Διαθήκη διαλέξαμε τις παρακάτω αναφορές : Παροιμίες ΚΑ 13 : "Όποιος κλείνει τα αυτιά του στη φτώχεια, δεν θα εισακουστεί στην ανάγκη του". Ψαλμός Ζ 16 : "Η αδικία και η εκμετάλλευση επιστρέφει στο κεφάλι εκείνου που τα προξενεί". Εκκλησιαστής ΙΑ 1 : "Κάνε το καλό και ρίξε το στο γιαλό". Δευτερονόμιο ΚΔ 16 : "Το τέλος του καθενός είναι ανάλογο με τις αμαρτίες του".
Από την Καινή Διαθήκη τις εξής αναφορές : Προς Γαλάτας 6 : 7. "Μην αυταπατάστε. Ο Θεός δεν εμπαίζεται. Ότι σπείρει ο άνθρωπος, αυτό και θα θερίσει". Ματθαίος 26 : 52. "Το μέσον που χρησιμοποιεί κάποιος για να βλάψει ή να σκοτώσει έναν συνάνθρωπο, το ίδιο μέσον θα χρησιμοποιηθεί εναντίον του". Ματθαίος 7 : 12. "Ο,τιδήποτε θέλετε να κάνουν οι άνθρωποι για σας, αυτό ακριβώς να κάνετε γι' αυτούς. Αυτός είναι ο Νόμος". Λουκάς 6 : 37. "Μην κρίνετε για να μην κριθείτε. Μην καταδικάζετε για να μην καταδικαστείτε. Συγχωρείτε και θα συγχωρεθείτε. Δίνετε και θα σας δοθεί. Με το ίδιο μέτρο που μετράτε θα μετρηθείτε". Ιωάννης 5 : 14. "Πήγαινε και μην αμαρτήσεις ξανά, για να μη σου συμβούν τα χειρότερα".
Θα σας διαβάσω επίσης και τις εξής, σχετικές με το θέμα, αναφορές[3]:
Κικέρων (106-43 π.Χ.): "Οι άνθρωποι γεννιούνται για να υποφέρουν τις τιμωρίες για κάποιες αμαρτίες που διέπραξαν σε προηγούμενη ζωή".
Μπαλζάκ (1799-1850) : " Ίσως να χρειάζονταν μονάχα μια ζωή, για την απόκτηση των αρετών που απαιτούνται, προκειμένου να ξεπλυθούν τα σφάλματα της προηγούμενης ζωής".
Γκότχιλφ φον Σούμπερτ (1780-1860): "Η σφοδρή έλξη προς το κατώτερο επίπεδο των αισθήσεων σε κάποια προηγούμενη ζωή, έχουν οδηγήσει τις ψυχές σε αυτό ή εκείνο το πεπρωμένο".
Στρίντμπεργκ (1849-1912) : "Η ζωή είναι δύσκολη και το πεπρωμένο του καθενός τελείως διαφορετικό. Αυτό το πεπρωμένο, δεν είναι η αναπόφευκτη τυφλή μοίρα των αρχαίων, αλλά οι δυνατότητες που έχει αποκτήσει ο άνθρωπος, το καθήκον που πρέπει να εκπληρώσει".
Τολστόι (1828-1910) : "Τα έργα της προηγούμενης ζωής, προσδιορίζουν την κατεύθυνση της τωρινής".
Σε ότι αφορά τη λαϊκή σοφία, αυτή αποτυπώνεται μέσα από πολλές παροιμίες, οι οποίες κινούνται συχνά στα πλαίσια των κλασσικών κειμένων : "Εδώ πληρώνονται όλα", "Ό,τι σπείρεις θα θερίσεις", "Όπως έστρωσες θα κοιμηθείς", "Αδικιάς σπειρί σπαρμένο, κι αν φυτρώσει δεν καρπίζει", "Ο κάμης και ο λάβης περπατούν μαζί", "Ότι κάνεις θα το βρεις μπροστά σου".
Μέσα από αυτές τις αναφορές, υπονοείται ότι δεν υπάρχει τύχη, μοίρα ή πεπρωμένο με την έννοια που συνήθως αποδίδεται σε αυτούς τους όρους. Θα λέγαμε ότι δεν είναι η μοίρα αλλά το κάρμα που "έργο του είναι να οδηγήσει τον άνθρωπο στο τέλος που του έχει οριστεί"[4], μέσα από τις διαρκείς, επώδυνες ή όχι, αλλαγές και επαναπροσδιορισμούς.
Παρ' όλ' αυτά, υπάρχει έντονη η ανθρώπινη τάση για μετάθεση των ευθυνών σε απρόσωπες δυνάμεις ή θεότητες (μοίρα, πεπρωμένο, τυχερό, ριζικό, γραφτό κ.λ.π.), και αυτό είναι καταφανές από την αρχαιότητα (Όμηρος, Ησίοδος, Πίνδαρος, Τραγικοί), μέχρι σήμερα. Οι χαρακτηρισμοί αυτοί δεν είναι τίποτε άλλο από τα ονόματα που δίνουν οι άνθρωποι στο τμήμα του Κάρμα που προέρχεται από προηγούμενες ενσαρκώσεις. Παράδειγμα ένας χαρακτηριστικός στίχος, από τους πολλούς στον Όμηρο: "Μετά του μέλλονται τα του 'χει η μοίρα κλώσει / σύντας γεννιόταν, κ' η μητέρα του τον έφερνε στον κόσμο"[5]. Ανάλογοι στίχοι υπάρχουν και στη λαϊκή ποίηση. Όπως : "Όταν σε 'γέννα η μάνα σου, οι Μοίρες είχαν γάμο / σου 'δωσαν χάρες περισσές, σαν του γιαλού την άμμο". Ή το αντίθετο : "Μάνα μου σαν με γέννησες, καημό 'χαν οι Μοιράδες / γι αυτό δεν μ' απολείπουνε οι πίκρες κ' οι μπελάδες". Για τις ατυχίες της ζωής χρησιμοποιείται, συνήθως, η έκφραση "αυτό είναι το θέλημα Θεού", που είναι "φοβερή βλασφημία"[6]. Θα πρέπει να κατανοηθεί ότι "δεν υπάρχει ούτε ένα τυχαίο γεγονός στη ζωή μας, ούτε μια άτυχη μέρα ή μια δυστυχία που να μην μπορεί να αποδοθεί στις δικές μας πράξεις σε αυτή ή σε μια άλλη ζωή"[7]. Η απαλλαγή θα έρθει μόνο μέσα από τις δικές μας συμπεριφορές που έχουν στόχο την ενότητα και την αρμονία, την αδελφότητα, τη θυσία, τον αλτρουισμό, τη δράση χωρίς προσκόλληση στις πράξεις και τα αποτελέσματά τους.
Η αποκατάσταση της αρμονίας που διαταράχθηκε, η πληρωμή του Κάρμα, μπορεί να γίνει άμεσα, ή στη διάρκεια της ζωής που διανύεται, ή να μεταφερθεί σε επόμενη ενσάρκωση : "Ο κακός τιμωρείται ακόμη και μέχρι την έβδομη επαναγέννησή του", αναφέρεται στη Μυστική Δοξασία.[8]
Το δυναμικό όλων αυτών των αιτίων φέρνει τα ανάλογα αποτελέσματα τα οποία εμφανίζονται σαν περιστατικά, ή χαρακτήρας εσωτερικά και εξωτερικά. Δηλαδή, τελειότητα ή ατέλεια, ωραιότητα ή ασχήμια, αρτιμέλεια ή αναπηρία, υγεία ή ασθενικότητα, καθώς και όλα όσα χαρακτηρίζουν την ψυχική και τη νοητική υγεία, κατάσταση και ποιότητα, είναι αποτελέσματα ανάλογων δράσεων. Όλες οι ανθρώπινες δράσεις έχουν άμεση σχέση και αντίκτυπο με το περιβάλλον στο οποίο ζούμε και του οποίου αποτελούμε αναπόσπαστα μέλη : Οικογένεια, Έθνος, Φυλή. Επόμενο λοιπόν είναι, να συμμετέχουμε στο κάρμα της κάθε ομάδας.
Το κάρμα δεν είναι δυνατόν να εξοφληθεί στο σύνολό του στη διάρκεια μιας ζωής. Έτσι, το τμήμα που αντιστοιχεί για κάθε ενσάρκωση, προγραμματίζεται από τις δυνάμεις εκείνες που είναι γνωστές με την ονομασία "Λίπικα", δηλαδή "Καταγραφείς ή Αρχειοφύλακες. Οι "Λίπικα", μελετούν το "Βιβλίο της Ζωής" πάνω στο οποίο είναι αποτυπωμένη κάθε σκέψη και πράξη του ανθρώπου, καθώς και κάθε τι που υπήρξε, υπάρχει και θα υπάρξει στο φαινομενικό Σύμπαν"[9]. Οι ίδιες δυνάμεις αναφέρονται στην Ελληνική Γραμματεία με την ονομασία Μοίρες. Είναι οι θυγατέρες της Ανάγκης στο έργο των οποίων δεν επεμβαίνει ποτέ ο Δίας, διότι θα καταστρατηγούνταν οι παγκόσμιοι νόμοι. Η Άτροπος αντιπροσωπεύει το παρελθόν η Κλωθώ το παρόν και η Λάχεσις το μέλλον. Εκτός από τις Μοίρες αναφέρεται επίσης η Αδράστεια που είναι το αμετάκλητο αποτέλεσμα των αιτίων που δημιούργησε ο ίδιος ο άνθρωπος. Επίσης η Θέμιδα, που είναι ο αντιπρόσωπος της παγκόσμιας τάξης και αρμονίας, η υπεύθυνη Θεά για την καταστολή κάθε υπερβολής και τη συγκράτηση του ανθρώπου στα όρια της Φύσης και της ορθότητας, μέσω της φοβερής Νεμέσεως που είναι το εκτελεστικό όργανο της Θέμιδος. Η Νέμεσις, από τον Όμηρο μέχρι και τον Ηρόδοτο, δεν ήταν προσωποποιημένη θεά, αλλά το ηθικό συναίσθημα, εκείνο το απροσδιόριστο κάτι που λειτουργεί σαν φραγμός για το κακό και την ανηθικότητα, το αίσθημα ενοχής που ακολουθεί κάθε κακή πράξη και συμπεριφορά.
Επικεφαλής αυτών των δυνάμεων είναι η Διάνοια που ονομάζεται "Πες Χουν" στην Ανατολική φιλοσοφία και "Κρόνος" στην Ελληνική. Είναι ο εκτελεστής των συμπαντικών βαθμών του Κάρμα σε γενική κλίμακα. "Ρυθμίζει, κατευθύνει και οδηγεί την ορμή των κύκλων, των Κάλπα, των συμπαντικών και των ανθρώπινων γεγονότων"[10]. Είναι ο τοποτηρητής της Τάξης και της Αρμονίας κατά την πορεία της εξέλιξης και της ενέλιξης. Συμβολίζει τον Χρόνο, την εκδήλωση, στη διάρκεια της οποίας γεννιέται το οτιδήποτε, πεθαίνει και ξαναγεννιέται πιο τέλειο. Ο Κρόνος είναι η "Θεία Δίκη" και κανένας δεν μπορεί να συγχωρεθεί ή να αμνηστευτεί, χωρίς τη συγκατάθεσή του. Κάθε ανθρώπινη ψυχή ζυγίζεται στη ζυγαριά του Ζυγού από τον Κρόνο και την Αφροδίτη ή τη "Θεία Χάρη", μέχρι να γίνει ελαφρότερη από το πούπουλο, προκειμένου να περάσει στην ανώτερη έκφραση του Εγώ, στην Ατομικότητα.
Ανακεφαλαιώνοντας, μπορούμε να πούμε ότι, σύμφωνα με τις Γραφές, τη φιλοσοφία και την παράδοση, "αυτό που αμείβει ή τιμωρεί δεν είναι το Κάρμα αλλά εμείς οι ίδιοι αμείβουμε ή τιμωρούμε τον εαυτό μας, ανάλογα με το αν εργαζόμαστε μαζί, μέσω και σύμφωνα με τη Φύση, υπακούοντας στους νόμους στους οποίους βασίζεται η Αρμονία, ή αν τους παραβιάζουμε"11. Αυτό μαθαίνεται σιγά-σιγά, μέσα απ' όλες τις πτυχές της καθημερινότητας, μέχρις ότου γίνει τρόπος ζωής. Όλη αυτή η γνώση, η βιωματική εμπειρία, είτε αποτυπώνεται στα κείμενα, είτε μεταδίδεται από την προφορική παράδοση με τις παροιμίες.
[1] Ε.Π.Μπλαβάτσκυ "Η Μυστική Δοξασία" (4 τόμοι), Πνευματικός Ήλιος, Αθήνα 1990- 1993, ΙΙ 305
[2] Μπαγκαβάτ Γκιτά, Κεφάλαιο Η στίχος 3
[3] Στοιχεία από το βιβλίο "Reincarnation, an East - West anthology", by J.Head and S.L.Cranston, Theosophical Publishing House 1987. Σελίδες 90, 206, 185, 215, 225.
[4] Μυστική Δοξασία, ΙΙ 605
[5] Ομήρου Ιλιάδα, Υ 128. Βλέπε επίσης Ιλιάδα Ω 209, Οδύσσεια π 64, ι 52, η 197
[6] Μυστική Δοξασία, ΙΙ 304
[7] Μυστική Δοξασία, Ι 644
[8] Μυστική Δοξασία, Ι 643
[9] Μυστική Δοξασία, Ι 104
[10] Μυστική Δοξασία ΙΙ 48
[11] Μυστική Δοξασία, Ι 643
Ευτύχης Τερεζάκης
