Σύμφωνα με τις Αρεοπαγιτικές συγγραφές (5ος μ.Χ. αιώνας) ως κάλλος ορίζεται: «ως πάντα προς εαυτό καλούν, όθεν και κάλλος λέγεται», δηλαδή κάλλος είναι αυτό που καλεί σε μια σχέση.
Ο Eliade τολμά να αναλύσει την ανάγκη γιατί το εργαλείο πρέπει να έχει κάλλος για να μπει στην ζωή των ανθρώπων. Αυτό χρειάζεται διότι ο άνθρωπος βλέπει πως ότι έχει μορφή υπάρχει, το άμορφο, η διάλυση της μορφής είναι συνδεδεμένη στην εμπειρία της ζωής με τον θάνατο. [...] Ίσως γι’ αυτό η αμορφία ήτανε για τον άνθρωπο των πρώτων κοινωνιών μια απειλή. Το άμορφο ήτανε το ανύπαρκτο τελικά. Η αμορφία ήτανε απειλή ανυπαρξίας. Για να υπάρχει κάτι πρέπει να μορφοποιηθεί, να αποκτήσει μορφή. Αυτό το λέω ως μια πρόταση ερμηνείας του κάλλους, αλλά ο άλλος ορισμός τον οποίο ανέφερα από τις Αρεοπαγιτικές συγγραφές μου λύνει περισσότερα προβλήματα. Το κάλλος είναι κλήση, κλήση σε σχέση.
...Η τέχνη για τους αρχάιους Έλληνες ήταν ένας τρόπος για να περιγράψουν την πραγματικότητα. Την πραγματικότητα μπορείς να την πεις περιγραφικά απλώς, να την φωτογραφίσεις θα λέγαμε σήμερα αλλά αυτό δεν ήταν το στοιχείο που ενδιέφερε τον Έλληνα καλλιτέχνη τουλάχιστον στην αρχαιότητα. Τον ενδιέφερε να πει την πραγματικότητα ως προς το νόημα της θα λέγαμε σήμερα, ως προς την αλήθεια της θα έλεγε ο αρχαίος Έλληνας. Αλήθεια από το α το στερητικό και το
λήθη σημαίνει ως προς την μη απόκρυψη, ως προς την εμφάνεια, την φανέρωση. Την φανέρωση ποιου πράγματος; Του πραγματικά υπαρκτού....!
...Αυτό που ενδιέφερε τον Έλληνα ήταν ένα πάθος για την αλήθεια, δηλαδή αυτό το οποίο είναι πραγματικά υπαρκτό, όχι για το εφήμερο, όχι για το προσωρινό αλλά αυτό που μένει, αυτό που είναι αιώνιο, ακατάληπτο, αμετάβλητο. Και ποιο είναι αυτό; Είναι ο λόγος των πραγμάτων. Τι θα πει ο λόγος των πραγμάτων; Η ουσία των πραγμάτων! Δηλαδή εκείνα τα γνωρίσματα κάθε όντος τα οποία κάνουν αυτό το ον να μετέχει στην ύπαρξη...
...Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο, στην γλυπτική ας πούμε, είναι πολύ χαρακτηριστικό, το έργο της τέχνης ήταν για τους Έλληνες άγαλμα. Η λέξη άγαλμα βγαίνει από το αγάλλομαι. Γιατί ήταν άγαλμα; Γιατί προκαλούσε την αγαλλίαση της θέας του όντος υπαρκτού...
Όταν βλέπετε για παράδειγμα ένα άγαλμα του Απόλλωνα, αυτό που παριστάνει το άγαλμα δεν είναι ένα ωραίο παλικάρι το οποίο κάθετε ο γλύπτης και φτιάχνει το αντίγραφο του. Ή αν θέλει να φτιάξει την Αφροδίτη, παίρνει και στήνει μια ωραία κοπέλα, αυτό δηλαδή που έκαναν οι καλλιτέχνες στην Ευρωπαϊκή Αναγέννηση. Ο αρχαίος Έλληνας αφαιρεί από κάθε ωραία κοπέλα ή από κάθε ωραίο άντρα όλα τα περιστατικά και περιστασιακά γνωρίσματα. Αφαιρεί όλα αυτά για να φτάσει σ’ αυτόν τον λόγο. Επομένως ο θεατής του αγάλματος να έχει την αγαλλίαση της θέας εκείνων των στοιχείων που είναι αθάνατα. Δεν πεθαίνουν, δεν φθείρονται, είναι το όντος υπαρκτό...!!!
Χρήστος Γιανναράς
Αναρτήθηκε από ΧΛΕΤΣΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
