«Προσήλθαμε εδώ οικεία και ελευθέρα βουλήσει, καταλλήλως προητοιμασμένοι και ταπεινώς ικετεύοντες όπως γίνομεν δεκτοί εις τα μυστήρια και τα προνόμια του Ελευθεροτεκτονισμού». Και ήδη από την αμέσως επόμενη συνεδρία, ως μαθητές ελευθεροτέκτονες ξεκινήσαμε να βιώνουμε ορισμένα από τα μυστήρια, περιμένοντας υπομονετικά την ώρα όπου θα γνωρίζαμε και τα προνόμια. Στην πραγματικότητα όμως το μέγιστο των προνομίων που μπορεί να απολαύσει ο Ελευθεροτέκτονας το βιώσαμε ήδη με την παρουσία μας σε μια Ανοικτή Στοά. Χωρίς να το έχουμε αντιληφθεί είχαμε αφήσει τον κόσμο των αμύητων και ήδη διά της Μυσταγωγίας είχαμε μεταφερθεί σε έναν άλλο, ανώτερο και παντελώς διαφορετικό από αυτόν που αφήσαμε. Όμως η απαίδευτη μας αντίληψη δεν ήταν ακόμα σε θέση να το διαπιστώσει αυτό, ακριβώς επειδή η διαφορά των δύο κόσμων δε γίνεται αντιληπτή με το μάτι αλλά μόνο με το πνεύμα και πάλι, μόνο κατόπιν μακράς και επίπονης βιωματικής προσπάθειας.
Γίναμε ήδη δεκτοί ως άνθρωποι «Ελεύθεροι» και «Καλής Μαρτυρίας» ή «Χρηστών Ηθών» σύμφωνα με διαβεβαιώσεις των παλαιοτέρων και γνωριζόντων. Πως όμως οριοθετείται αυτή η «Καλή Μαρτυρία» και ποιά είναι τα «Χρηστά Ήθη», έννοιες οι οποίες αμφότερες έχουν νόημα μόνο στον κόσμο των αμύητων καθώς μόνον εκεί πολλές φορές απουσιάζουν? Εκεί όπου η κοινωνία θεσμοθετεί κανόνες, νόμους, ήθη και παραδόσεις, ορίζει τρόπους τήρησης και προβλέπει συνέπειες στην τυχόν καταπάτηση τους, οι δύο παραπάνω έννοιες οριοθετούνται από το «νόμιμο» και το «ηθικό». Ο δε άνθρωπος υποτίθεται ότι τυγχάνει ειδικής παιδείας και εκπαίδευσης ώστε να μάθει να τηρεί το «νόμιμο» και να αποκτήσει ηθικές αρχές τις οποίες θα τιμά.
Όμως η ανθρώπινη φύση είναι ατελής. Η δε κοινωνία τέτοια που κυριολεκτικά βομβαρδίζει τον άνθρωπο με λόγους, αιτίες και αφορμές ώστε να παραβιάζει τόσο τους πολιτειακούς νόμους όσο και τις δικές του ηθικές αξίες. Ο καθένας, καθημερινά διαπράττει μια σειρά από πράξεις οι οποίες σε μικρό ή σε μεγαλύτερο βαθμό συνιστούν παραβίαση του «νομίμου» ή/και του «ηθικού». Κοινό χαρακτηριστικό των πράξεων αυτών είναι το ότι όλες αποσκοπούν κάπου, όλες στο τέλος αποδίδουν κάποιο όφελος γι αυτόν που τις διαπράττει. Κάποιος που περνά το κόκκινο φανάρι ευελπιστεί να αποφύγει μια περιττή γι αυτόν καθυστέρηση, αυτός που εκμεταλλεύεται συνανθρώπους του για να κερδίσει χρήματα αποσκοπεί στον πλουτισμό, κάποιος ο οποίος συνειδητά εξαπατά τον περίγυρο του για να καταλάβει κάποιο δημόσιο αξίωμα το κάνει επειδή έχει παρασυρθεί από τη γοητεία της εξουσίας. Πάντα υπάρχει κάποιο κίνητρο, κάποιο προσωπικό όφελος και συνήθως και μια διπλωματικού τύπου δικαιολογία για την περίπτωση όπου θα κληθεί να δώσει εξηγήσεις.
Τα παραπάνω είναι κάποια από τα «μέταλλα» τα οποία ο Ελευθεροτέκτονας καλείται να αφήσει στον κόσμο των αμύητων όταν προσέρχεται στον ανώτερο κόσμο της Ελευθεροτεκτονικής. Αυτό είναι και το μέγιστο των προνομίων, το οποίο μόνο ένας Ελευθεροτέκτονας μπορεί να απολαμβάνει: Η παντελής απουσία κινήτρων και λόγων που θα τον έκαναν να αποκολληθεί από τις αξιακές του αρχές και τις αρχές της Ελευθεροτεκτονικής ή να τις τηρεί πλημμελώς. Δεν υπάρχει το προσωπικό όφελος, δεν υπάρχει το οικονομικό κέρδος, δεν υφίσταται επαγγελματικού ή κοινωνικού τύπου πρόοδος παρά μόνο ηθική και πνευματική τέτοια η οποία επιτυγχάνεται ακριβώς με την απόλυτη τήρηση των ηθικών αξιών. Σε κανέναν άλλο κόσμο δεν υφίσταται αυτό το προνόμιο, ακόμα και στους θεωρούμενους ως απολύτως ηθικοπνευματικούς θεσμούς όπως η Παιδεία και η Εκκλησία, η δομή και η λειτουργία τους κάθε άλλο παρά εξασφαλίζει περιβάλλον όπου δε θα ευδοκιμούσαν οι ως άνω «πειρασμοί». Ίσως ένα τέτοιο περιβάλλον αναπτύσσεται στον Μοναχισμό (διαφόρων θρησκειών), όμως εκεί τα μέλη του έχουν αποκοπεί από την κοινωνία, εν πολλοίς για να απομακρυνθούν από τους «πειρασμούς». Ο Ελευθεροτέκτονας όμως είναι και οφείλει να είναι ενεργό μέλος της κοινωνίας, να ζει μέσα σε αυτήν και να εργάζεται ώστε οι αξιακές αρχές στις οποίες εντρυφά εντός Στοάς να επεκτείνονται και έξω από αυτήν.
Εύλογα ο κάθε αμύητος θα σκεφθεί ότι και στην Ελευθεροτεκτονική εφόσον υπάρχουν βαθμοί, αξιώματα και θέσεις θα υπάρχουν και κίνητρα για την επίτευξη τους όχι διά της ορθής οδού αλλά διά της πλαγίας, πράγμα το οποίο από μόνο του καταργεί αυτό το οποίο ονομάζουμε «το μέγιστο προνόμιο του Ελευθεροτέκτονα». Στην πραγματικότητα όμως οι βαθμοί επιτυγχάνονται μόνο μυητικά με την ηθική και πνευματική πρόοδο και τη βαθειά κατανόηση των αρχών της Ελευθεροτεκτονικής. Απόκτηση βαθμών με πρακτικές «άνευ διδασκάλου» και απόδοση τους διά του «ταχυδρομείου» ισοδυναμούν με κρουαζιέρα όπου ο ταξιδιώτης διακτινίζεται στον τελικό προορισμό χωρίς να έχει πραγματοποιήσει το ταξίδι και στις κρουαζιέρες ο τελικός προορισμός είναι ο ίδιος με τον τόπο αναχώρησης, συνεπώς τέτοιες πρακτικές ισοδυναμούν με «μια τρύπα μέσα στο νερό». Στον ανώτερο αυτό κόσμο το ταξίδι είναι σημαντικότερο από τον προορισμό καθαυτό. Από την άλλη πάλι, οι Στοές για να λειτουργήσουν χρειάζονται τις υπηρεσίες κάποιων μελών τους που διαθέτουν όρεξη, χρόνο και ενέργεια, ίσως και κάποιες ιδιαίτερες δεξιότητες και που προσφέρουν σε όλους υπόλοιπους τις αφιλοκερδείς και πολύτιμες υπηρεσίες τους. Τίποτα άλλο δεν μπορεί να περιμένει ο εκλεγμένος αξιωματικός μιας στοάς, εκτός από το να επιφορτιστεί με περισσότερα καθήκοντα, εις βάρος του λιγοστού χρόνου που διαθέτει για τον εαυτό του. Το να είναι ο οποιοσδήποτε μέλος του Συμβουλίου, σημαίνει μόνο προσφορά και κανένα άλλο προνόμιο, καμία διάκριση, καμία εξουσία και φυσικά καμία καταξίωση εκτός του χώρου της Στοάς. Τυχόν συμπεριφορές Τεκτόνων που δε συνάδουν με τα προαναφερόμενα οφείλονται σε ήδη κεκτημένη από τον έξω κόσμο ταχύτητα σε συνδυασμό με την πλήρη παρανόηση των εννοιών των βαθμίδων και των αξιωμάτων, με δυό λόγια, την πλήρη στρέβλωση κάθε Τεκτονικής αξιακής αρχής.
Όλα λοιπόν δείχνουν ότι στον ανώτερο αυτό κόσμο της Τέχνης μας υπάρχει το περιβάλλον το οποίο επιτρέπει στο «μέγιστο των προνομίων του Ελευθεροτέκτονα» να κυριαρχήσει δημιουργώντας για τα μέλη της τις συνθήκες εκείνες που τους επιτρέπουν την πιστή και απαρέγκλιτη τήρηση της κάθε αξιακής αρχής της Ελευθεροτεκτονικής. Και αλλοίμονο σε όσους (ή για όσους) δεν το αντιλαμβάνονται και δεν αξιοποιούν το μοναδικό αυτό προνόμιο διότι θα πληρώσουν την παράλειψη αυτή με πολλά χαμένα χρόνια από τη ζωή τους…
Τεκτονικό Ρόδο