Ο εαυτός είναι η αρχή και το τέλος. Είναι αυτοσκοπός. Και στόχος όλων μας είναι η εκπλήρωσή του. Τι θα πει αυτό; Εκπλήρωση θα πει αναγνώριση, αποδοχή και ικανοποίηση. Ικανοποίηση των πραγματικών μας αναγκών, η οποία είναι το κλειδί προς την ευδαιμονία μας. Αναγνωρίζω, θα πει βλέπω. Βλέπω τις ανάγκες μου, τα ελαττώματά μου, τους φόβους μου κλπ. Βλέπω κάθε τι όμορφο και ”άσχημο” μέσα μου. Αποδοχή σημαίνει πως ”αγκαλιάζω” αυτό που βλέπω, το αναγνωρίζω, και δεν κλείνω τα μάτια εάν αυτό δε μου αρέσει, με πληγώνει ή με τρομάζει . Αποδέχομαι την ύπαρξη αυτού που βλέπω.
Πολλοί άνθρωποι όταν κάτι δεν τους αρέσει στον εαυτό τους, εθελοτυφλούν, το παραμερίζουν και προσπαθούν να το ξεχάσουν, και να λειτουργήσουν σαν να μην υπάρχει. Λάθος. Γιατί ποτέ μα ποτέ δεν θα έχουν την αληθινή εικόνα του εαυτού τους. Το μόνο που θα έχουν είναι μια παραλλαγή, μια επεξεργασμένη φωτογραφία. Είναι πολύ ανθρώπινο να έχουμε δυσκολία ή ακόμα και άρνηση στην αποδοχή του εαυτού μας, είτε γιατί ντρεπόμαστε, είτε γιατί δεν μας αρέσει , είτε για τον οποιοδήποτε λόγο. Παρ’ όλα αυτά είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε, να δούμε δηλαδή την άρνηση ή τη δυσκολία μας να αποδεχτούμε κάποιο κομμάτι μας, και να ζητήσουμε βοήθεια.
Η αποδοχή του εαυτού είναι πολύ σημαντική, γιατί σκεφτείτε πόσο αντιφατικό είναι να μην αποδέχεσαι τον ίδιο σου τον εαυτό. Μόνο δυσλειτουργικό μπορεί να είναι κάτι τέτοιο. Αποδοχή δεν σημαίνει ότι πρέπει οπωσδήποτε να μου αρέσει αυτό που έχω, σημαίνει απλά ότι ξέρω ότι το έχω, και κυρίως προσπαθώ να το κατανοήσω, εάν πραγματικά θελήσω να το αλλάξω. Προτού κρίνετε το οτιδήποτε, πρώτα κατανοήστε. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, δεν πρέπει να πιέζουμε τον εαυτό μας. Η αλλαγή (εάν είναι επιθυμητή φυσικά), θα έρθει μόνο μέσα από την κατανόηση και όχι μέσα από μια βεβιασμένη προσπάθεια. Εάν δεν είμαστε έτοιμοι για αποδοχή, ή για αλλαγή, τότε δεν χρειάζεται να πιεστούμε, απλά να κατανοήσουμε τους λόγους. Αφού επέλθει η αποδοχή, που είναι ίσως το πιο δύσκολο κομμάτι, το τελευταίο στάδιο είναι η ικανοποίηση του εαυτού, των βαθύτερων αναγκών μας, όπως την ανάγκη για αγάπη, για φιλία, για έρωτα, για δημιουργία, για ελευθερία, για αναγνώριση, την ανάγκη για χαρά κλπ.
Όταν ο εαυτός είναι ικανοποιημένος, τότε δε νιώθει φόβο. Δε νιώθει ανασφάλεια. Νιώθει μοναδικός και πλήρης. Σίγουρα όλοι είχατε τέτοιες στιγμές. Δυστυχώς φαντάζει ουτοπικό οι στιγμές αυτές να γίνουν μια μόνιμη κατάσταση. Κι αυτό γιατί είναι πολύ δύσκολο να ικανοποιήσουμε πραγματικά τον εαυτό μας. Ανικανοποίητος εαυτός, είναι αυτός που κάνει επιλογές αντίθετες με τη φύση του, που δεν του προσφέρουν κάτι θετικό, που τον κάνουν να μην εξελίσσεται. Είναι ο εαυτός που κάνει επιλογές από φόβο, κι όχι από ελευθερία. Ο Φόβος είναι η αιτία κάθε δυστυχίας. Απλά έχει διάφορες μορφές. Φοβάσαι την ανεργία, κι έτσι επιλέγεις ένα επάγγελμα που δε σου αρέσει. Φοβάσαι τη μοναξιά, κι έτσι μένεις με ανθρώπους που σε πληγώνουν.
Φοβάσαι την επίκριση, κι έτσι κρατάς το στόμα σου κλειστό. Φοβάσαι, φοβάσαι, φοβάσαι… Όταν λοιπόν υπάρχει φόβος, ο εαυτός είναι ανελεύθερος, και έτσι έχει κάνει ή κάνει επιλογές που δεν οδηγούν στην ευημερία του. Όταν συμβαίνει αυτό-και συνήθως συμβαίνει σταδιακά και επεκτείνεται- τότε ο εαυτός ”μπερδεύεται” και δεν ξέρει ποιος είναι, ή αρχίζει να ”ξεχνάει”. Σ’ εκείνο το σημείο λοιπόν ζητάει την αναγνώριση από το περιβάλλον του. Για να θυμηθεί.
Το κομμάτι της αναγνώρισης είναι πολύ σημαντικό. Η κατάσταση που ανέφερα στην αρχή, ουσιαστικά δεν υφίσταται, γιατί ζούμε σ’ αυτό τον κόσμο, όντας άνθρωποι. Είμαστε ευάλωτοι και εύθραυστοι, και ναι, έχουμε ανάγκη τους άλλους. Δεν είμαστε ”ανεξάρτητοι” ή μάλλον δεν είμαστε αυτάρκεις! Χρειαζόμαστε λοιπόν τους άλλους ανθρώπους, και μέσα από αυτούς βρίσκουμε ή μπορούμε να βρούμε τον εαυτό μας. Εάν φυσικά επιλέξουμε τους κατάλληλους ανθρώπους. Εάν όχι, τότε νιώθουμε πως χάνουμε σιγά σιγά τον εαυτό μας. Ξεχνάμε τις αξίες μας, την αξία μας, τα όνειρά μας, τη χαρά κ.α. Είναι σημαντικό να επιλέγουμε ανθρώπους που μας επηρεάζουν θετικά και αναγνωρίζουν την αξία μας. Και είναι εξίσου σημαντικό να μην ξεχνάμε πως είμαστε επιρρεπείς. Δεν είμαστε απόλυτα θωρακισμένοι απέναντι σε κάθε τι αρνητικό.
Το ερώτημα είναι, η αναγνώριση από τους άλλους δίνει αξία σ’ εμάς;
Η απάντηση είναι, όχι. Την αξία την έχουμε εμείς, από μόνοι μας. Όμως η αναγνώριση από τους άλλους μας βοηθάει να καθρεπτιστούμε και στην ουσία ΕΜΕΙΣ οι ίδιοι να αναγνωρίσουμε την αξία μας και να πιστέψουμε σ’ αυτήν. Αυτή την αξία που έχουμε ξεχάσει ή ξεχνάμε κατά καιρούς.
Έχει σημασία να αναγνωρίζονται τα θετικά μας στοιχεία. Δε λέω να είμαστε εξαρτημένοι από τη γνώμη των άλλων, ούτε να ετεροπροσδιοριζόμαστε , αλλά να βρίσκουμε ανθρώπους που εκτιμούν αυτό που είμαστε. Αν δεν το αναγνωρίζουν, δε σημαίνει ότι εμείς δεν έχουμε αξία. Παρ’ όλα αυτά, εάν ισχύει αυτό, εμείς δεν θα το εισπράξουμε ποτέ.
Π.χ. Ας υποθέσουμε ότι ζούμε σ’ ένα κόσμο γεμάτο κωφούς. Και μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον υπάρχει ένας άνθρωπος εξαιρετικά προικισμένος στη φωνή. Δυστυχώς, κανείς δεν θα μπορέσει ποτέ να τον ακούσει, άρα και να αναγνωρίσει το χάρισμά του. Αυτό δε σημαίνει ότι αναιρείται το ταλέντο που έχει, απλά δεν αναγνωρίζεται. Κι έτσι αυτός ο άνθρωπος, δεν θα εισπράξει ποτέ ένα θετικό συναίσθημα, μια επιβράβευση, για αυτό που έχει. Ας υποθέσουμε τώρα, ότι ο ίδιος άνθρωπος τοποθετείται σ’ έναν κόσμο κανονικό, χωρίς πρόβλημα ακοής. Σ’ αυτή την περίπτωση, ο άνθρωπος αυτός θα αναγνωριστεί, και επιβραβευτεί, και θα εισπράξει αυτό που έχει. Η αυτοπεποίθηση του θα είναι σαφώς υψηλότερη απ’ ότι στο πρώτο παράδειγμα. Παρ’ όλα αυτά, και στις δύο περιπτώσεις, πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο, για το ίδιο ταλέντο, αλλά με διαφορετική αντιμετώπιση.
Δυστυχώς όταν δεν αναγνωρίζονται οι αξίες μας για μεγάλο διάστημα, είναι πολύ πιθανό να αρχίσουμε να αμφισβητούμε τον εαυτό μας, ή και να μην πιστεύουμε σ΄ αυτόν. Όχι γιατί είμαστε έρμαια της γνώμης των άλλων, αλλά γιατί είμαστε άνθρωποι, κι είναι ανθρώπινο να επηρεαζόμαστε. Οι άνθρωποι που υπονομεύουν την αξία μας, μόνο εμπόδια μπορεί να αποτελέσουν.
Ο δικός μας κόσμος, ο πραγματικός, αποτελείται και από ‘’κωφούς’’ και από ‘’μη κωφούς’’. Είναι δικό μας θέμα το ποιους θα επιλέξουμε να έχουμε στο πλευρό μας.
Ζωή Κοσμαδάκη
