Στα τελετουργικά των αρχαίων και Αποδεδεγμένων Τεκτόνων εμφανίζονται μια σειρά από εργαλεία, συμβολικά βέβαια, τα οποία αποδίδονται στον Τέκτονα διδάσκαλο. Μπορούμε να αναφέρουμε μερικά εξ αυτών όπως είναι το μυστρί, το νήμα στην απλή μορφή του και με την τροχαλία περιτύλιξης.
Το μολυβδοκόντυλο, που μπορεί να θεωρηθεί ως το κατ' εξοχή εργαλείο του Διδασκάλου, ως όργανο του γραπτού λόγου.
Το σύμπλεγμα Γνώμονα και του Διαβήτη με διαφορετικές σχετικές θέσεις των σκελών του δεύτερου ως προς τον πρώτο.
Ο "κανόνας" που ως νομική έννοια, εννοεί την κατευθυντήρια γραμμή αρχής δικαίου και υπονοεί την προσήλωση στη γραμμή του καθήκοντος.
Ας αναλύσουμε όμως σήμερα περισσότερο το “Μυστρί” .
Ετυμολογικά το Μυστρί, Ελληνιστί "μυστρίον" που πλάστηκε από το θέμα του αρχ. "μυστίλη " μάζα ψωμιού σε σχήμα κουταλιού, με το οποίο έτρογαν τον ζωμό"
Κυριολεκτικά κατά την εκπαίδευση και την άσκηση στη χρήση των εργαλείων του, ο μάστορας διέρχεται μια σταδιακή πορεία από εργαλείο σε εργαλείο και από διεργασία σε διεργασία που αυτά συνεπάγονται, μέχρι να κατακτήσει την τέχνη. Σύμφωνα με τις ανάλογες Οικοδομικές Παραδόσεις, το πιο δύσκολο εργαλείο είναι το μυστρί και το αποκορύφωμα της μαστορικής τέχνης είναι η χρήση του. Το μυστρί χειρίζεται το κονίαμα, το τσιμέντο, κατά ποικίλους τρόπους, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται, με την βοήθεια και άλλων εργαλείων, το ορθό συνεκτικό χτίσιμο.
'Ετσι, ο τέλειος μάστορας, είναι ο δια του "μύστρου" επιδέξιος χειριστής του τσιμέντου της Αγάπης. Ο τέλειος μάστορας είναι ανδρόγυνος, είναι εκείνος που κατάφερε να αποδίδει το προϊόν της εργασίας του ως αποτέλεσμα της συνέργειας της αγάπης και της σοφίας του, της καρδιάς του και του μυαλού του. Στο τραγούδι " Του Γιοφυριού της 'Αρτας" λέει σε ένα σημείο
"ένας πιχάει με το μυστρί, κι άλλος με τον ασβέστη, παίρνει κι ο πρωτομάστορας και ρήχνει μέγα λίθο...".
Το μυστρί είναι εργαλείο ανδρόγυνο, έχει και την αιχμηρότητα του αρσενικού και την απαλότητα του θηλυκού, είναι η διαυγής καρδιά. Αν θέλουμε λοιπόν τα "κτίσματά" μας στη ζωή να στεριώσουν, ας μάθουμε να χρησιμοποιούμε με το "μυστρί" μας το τσιμέντο της αγάπης μας.
Ο Albert G. Mackey το απόδωσε ως εργαλείο για την τοιχοποιία, το οποίο υιοθετήθηκε αργότερα από τους Ελευθεροτέκτονες, ως το ιδιότυπο εργαλείο εργασίας του βαθμού του Τέκτονος Διδασκάλου.
Το Μυστρί κατά την δόμηση της τοιχοποιίας επενεργεί στα συνδετικά υλικά, όπως το τσιμέντο, και έτσι επιτυγχάνεται η σύνδεση των επί μέρους μερών του κτηρίου σε μια κοινή μάζα.
Συμβολικά δε υιοθετούμε στη συνείδησή μας τη χρήση του με τα συνδετικά στοιχεία της αγάπης, της αρωγής, της αλήθειας, της καλοσύνης, της δικαιοσύνης που μπορεί να ενώσει όλα τα μέλη της Τεκτονικής οικογένειας σε όλο τον κόσμο, υπό την σκέπη του φυσικού Νόμου, του πνευματικού και του ηθικού κόσμου, που διέπει το σύμπαν και ρυθμίζει τας ψυχάς και τας διανοίας ημών.
Το Μυστρί είναι ένα σημαντικό σύμβολο και υιοθετήθηκε σε πολλά εργαστήρια του κόσμου, αρχής γενομένης στις Αγγλικές στοές κατά την διάρκεια των εργασιών τους.
Στη συνέχεια παράλληλα με την Αγγλία εξαπλώθηκε στο εξωτερικό, και πιθανόν γιαυτό οι αμερικανικές Στοές εξακολουθούν να το χρησιμοποιούν ως το μοναδικό Εργαλείο Εργασίας του Διδ:. Τέκτονος.
Σε ένα από τα πρώτα τεκτονικά βιβλία του Πρέστον, στην Αγγλία το 1792, παρουσιάζεται φωτογραφία Σεβ:. Διδ:. και στην επεξήγηση το Μυστρί αναφέρεται ως ένα από τα σύμβολα που παρουσιάζονται στο Σεβ:. Διδ:. κατά την εγκατάστασή του.
Στην συνέχεια όταν το τελετουργικό ανανεώθηκε το 1813, το μυστρί φαίνεται να μην μνημονεύεται στην Τεκτονική Τέχνη, όπου θεωρήθηκε ξεπερασμένο .
Ωστόσο, στη Σκωτία το μυστρί χρησιμοποιήθηκε ως κόσμημα του Δοκιμαστή, θέλοντας να δηλώσουν με αυτόν τον τρόπο ότι : Το μυστρί διδάσκει ότι τίποτα δεν μπορεί να ενωθεί χωρίς το κατάλληλο εργαλείο για το συνδετικό υλικό ενώ η τελειότητα του κτιρίου εξαρτάται άμεσα και από την κατάλληλη ποιότητα του υλικού.
Έτσι λοιπόν η φιλανθρωπία, ο δεσμός της τελειότητας και της κοινωνικής ένωσης, πρέπει να ενώσουν τους Τέκτονες, όπως ενώνουν οι ακτίνες ενός κύκλου, που εκτείνονται από το κέντρο του, το κάθε σημείο της περιφέρειας. Κατ΄ αυτήν την ένια η αρχή της παγκόσμιας καλοσύνης μπορεί να διαχυθεί σε κάθε μέλος της κοινωνίας.
Όπως απλώνει το τσιμέντο ο μάστορας με το μυστρί για να μετατρέψει το κτήριο σε μια άθραυστη και στιβαρή μάζα, έτσι και ο αδ. Διδ το χρησιμοποιεί εμβληματικά για το ευγενικό και ένδοξο σκοπό της εξάπλωσης του τσιμέντου της αδελφικής αγάπης. Αυτό το τσιμέντο που ενώνει τα μέλη της αδελφότητος σε μια ιερή παγκόσμια κοινότητα και κοινωνία Αδελφών, μεταξύ των οποίων καμία φιλονικία και διαμάχη δεν χωράει μεταξύ τους.
Στις Σκανδιναβικές χώρες, οι τέκτονες στις στοές τους φορούσαν το μυστρί ως κόσμημα. Οι μαθητές και οι εταίροι φορούσαν ένα ασημένιο μυστρί ενώ οι Διδδ:. το χρυσό.
Αυτές οι χώρες χρησιμοποιούν δύο ομάδες εργαλείων εργασίας, και τα δύο σύνολα εξηγούνται στον πρώτο βαθμό. Η πρώτη ομάδα αποτελείται από το γνώμονα των 90 μοιρών, το αλφάδι, τον κανόνα την στάθμη.Το δεύτερο σετ αποτελείται από το μυστρί, το σφυρί και τον διαβήτη.
Το μυστρί είναι πολύ γνωστό στην ευρωπαϊκή ήπειρο, ενώ στην Γαλλία, υπάρχει ένα έθιμο όπου ο υποψήφιος Εταίρος πρέπει να πραγματοποιήσει πέντε αναζητήσεις γύρω από τον Ναό, δηλ. συμβολικά πέντε ταξίδια, όπου σε κάθε ταξίδι φέρει ένα διαφορετικό εργαλείο, το σφυρί και το καλέμι, το γνώμονα και τον διαβήτη, τον χάρακα, και στο πέμπτο και το τελευταίο ταξίδι, το μυστρί
Στις στοές των διάφορων αμερικανικών πολιτειών, αλλά και στις καναδικές Στοές, περιλαμβάνουν στο τυπικό τους, το Μυστρί ως το μοναδικό εργαλείο που χρησιμοποιείται στο τρίτο βαθμό.
Στην Εγκυκλοπαίδεια του ο Mackey αναφέρει ότι:
Αυτό το εργαλείο θεωρείται το κατάλληλο Εργαλείο Εργασίας ενός Τέκτονα Διδ., διότι στον Τεκτονισμό , ο μαθητής ασχολείται με την προετοιμασία του ακατέργαστου λίθου, χρησιμοποιώντας την σφύρα και την σμίλη, προσπαθώντας να δώσει το σωστό σχήμα, ο εταίρος συνεχίζει για την τελειοποίηση με τη βοήθεια του γνώμονα, του κανόνα και της την στάθμης αλλά ο Δάσκαλος μόνος του πλέον, έχοντας εξετάσει την ορθότητα και τελειότητα του σχήματος και προκειμένου να αποδείξει ότι είναι άξιος εμπιστοσύνης , τοποθετεί τον λίθο στην κατάλληλη θέση, απλώνοντας, με το μυστρί, το τσιμέντο που τον σταθεροποιεί ώστε να είναι ακλόνητος.
Ο Robert Macoy, στο βιβλίο του "Το Τεκτονικό Τελετουργικό", μας πληροφορεί ότι το μυστρί είναι ένα εργαλείο το οποίο χρησιμοποίησαν κτιστάδες για να απλώσουν το τσιμέντο που ενώνει τα μέρη του κτιρίου σε μία κοινή μάζα, αλλά εμείς, ως Ελεύθεροι και Αποδεδεγμένοι Τέκτονες, διδάσκουμε τη χρήση του για την εφαρμογή του ευγενή και ένδοξου σκοπό της εξάπλωσης του τσιμέντου της αδελφικής αγάπης και της στοργής.
Αυτό το τσιμέντο που μας ενώνει σε μια ιερή ενότητα ή μια κοινωνία φίλων και αδελφών, μεταξύ των οποίων δεν πρέπει να υπάρχει ποτέ διαμάχη και διχόνοια, αλλά η άμιλλα του στο να εργαζόμεθα για τον κοινό σκοπό.
Αυτό το καθήκον, όπως το μνημονεύει ο Macoy, παρέμεινε διαχρονικά αναλλοίωτο μέχρι σήμερα για όλους του Ελευθροτέκτονες. Το μυστρί εξακολουθεί να είναι ένα αξιοσέβαστο τεκτονικό Εργαλείο σε ολόκληρο τον κόσμο έστω και αν δεν το χρησιμοποιούμε καμιά φορά για εμάς τους ιδίους, πλην όμως έτσι και αλλιώς μας δίνει ένα δυνατό ηθικοπλαστικό συμβολισμό:
Το μυστρί συμβολίζει την αγάπη ανάμεσα στους αδελφούς και το χτίσιμο του ναού της ανθρωπότητας, του Ναού της ψυχής μας.
Είπον
Τεκτονικά Δρώμενα
