October 29, 2014
Οι απαρχές και η εξέλιξη της Βασιλικής Αψίδας από το 1744 έως το 1817
τουΠνξχ. Ετ. Yasha Beresiner,
Πρ.". Βοηθ.". Μεγ.". Τελ.". (Υπ.". Μεγ.". Περιστ.". της Αγγλίας)
Μετάφραση από τον Λίαν Εξχ.:Ετ.: Γ.Π.,
Μεγ.: Προκαθήμενο του Περιφερειακού Μεγ.: Περιστυλίου Δυτικής Ελλάδος
Γραπτή απόδοση της ομιλίας του στο Μεγ.: Περιστ.: ΤτΒΑ της Ελλάδος, το Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2014, παρουσία του Μεγ.: Προκ.:, Εξχττ.: Ετ.: Γεωργίου Βασιλογεώργη.
Εξχττε, Πνξχοι & Λίαν Εξχοι Ετ.". Ετ.'.
Αγαπητοί Ετ.". Ετ.'. μου
Είναι μεγάλη τιμή να βρίσκομαι στην Αθήνα, ως προσκεκλημένος ομιλητής στο Μεγάλο Περιστύλιο των Τεκτόνων της Βασιλικής Αψίδας της Ελλάδος και σας ευχαριστώ θερμά για την ευγενική υποδοχή και τη θερμή φιλοξενία σας.
ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ
Η ομιλία μου πρέπει να επικεντρωθεί στην Αγγλία, γιατί εκεί πρωτοεμφανίστηκε ο Τεκτονισμός της Βασιλικής Αψίδας όπως τον αντιλαμβανόμαστε σήμερα. Είναι ευρέως γνωστό και πλήρως κατοχυρωμένο το γεγονός ότι η πρώτη Μεγάλη Στοά παγκοσμίως, η πρεσβυγενής Μεγάλη Στοά της Αγγλίας, ιδρύθηκε στο Λονδίνο στις 24 Ιουνίου του 1717. Αυτή ήταν και η αρχή του οργανωμένου Τεκτονισμού. Η έμφαση όπως βλέπετε είναι στη λέξη «οργανωμένος». Είναι σαφές όμως ότι Στοές προϋπήρχαν αυτής της ημερομηνίας. Πολύ πρόσφατα είχα την χαρά και την τιμή να μιλήσω στη Σ.". Στ.". ΠΑΡΘΕΝΩΝ υπ' αρ. 112 [της Μεγάλης Στοά της Ελλάδος], όπου μίλησα για τη μύηση του Ηλία Άσμολ [Elias Ashmole] (1617-1692) το 1646, τουλάχιστον εξήντα χρόνια πριν την παραπάνω ημερομηνία. Η μύηση του θεωρείται η πλέον κομβική στιγμή στην ιστορία του Τεκτονισμού, επειδή ακριβώς είναι η παλαιότερη καταγεγραμμένη και αδιαμφισβήτητη μύηση ενός «θεωρητικού» ή αποδεδεγμένου τέκτονα στην Αδελφότητα.
Όλα πήγαιναν καλά στην αρχή για τη νέα Οργάνωση των Ελευθεροτεκτόνων, που είχε υιοθετήσει τα δικά της Συντάγματα το 1723 και είχε επιλέξει και εκλέξει πολλούς διακεκριμένους ανθρώπους της εποχής ως μέλη. Από τη δεκαετία του 1740 όμως τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν για την πρεσβυγενή Μεγάλη Στοά. Το πιο σημαντικό στοιχείο της γενικότερης δυσαρέσκειας - σε σχέση με την ανά χείρας συγκεκριμένη εργασία για τη Βασιλική Αψίδα - ήταν οι εκτεταμένες αντι-τεκτονικές δημόσιες αποκαλύψεις και δημοσιεύσεις της εποχής, οι οποίες είχαν ως συνέπεια οι μυήσεις των τεκτόνων να γίνονται παράνομα και κρυφά. Αυτό προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στους κόλπους της Μεγάλης Στοάς. Η ανησυχία των μελών της Μεγάλης Στοάς σε σχέση με τους λαθραία και ανεξέλεγκτα μυημένους δεν αφορούσε τόσο τη διάδοση των μυστικών της Αδελφότητας σε αγνώστους αλλά ότι όλοι αυτοί θα είχαν πλέον πρόσβαση στους στεγανά και καλά προστατευμένους πόρους φιλανθρωπίας της Μεγάλης Στοάς. Επιπλέον και χωρίς αυτό να αποτελεί έκπληξη για κανέναν, οι διακεκριμένοι Μεγάλοι Διδάσκαλοι που είχαν επιλεγεί και διοριστεί από την αριστοκρατία λειτουργούσαν μόνον ως σύμβολα, όπως για παράδειγμα ο εικοσιπεντάχρονος Ουίλιαμ, 5ος Λόρδος Βύρων (1722-98), ο οποίος αφού διορίστηκε Μεγάλος Διδάσκαλος το 1747 για πενταετή θητεία, σε όλη τη διάρκεια των πέντε αυτών ετών δεν παρέστη ούτε μία φορά στη Μεγάλη Στοά ούτε πήρε μέρος σε κάποια άλλη τεκτονική δραστηριότητα. Ταυτόχρονα, ένα άλλο στοιχείο αναταραχής άρχισε να αναδύεται στους τεκτονικούς κύκλους της εποχής, από την πλευρά κάποιων Ιρλανδών Αδελφών, οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει στην Αγγλία εξ αιτίας του πρόσφατου μεγάλου λιμού που είχε πλήξει το νησί τους και τους οποίους δεν καλοδέχονταν ή δεν τους έκαναν καν δεκτούς ως μέλη οι Αγγλικές Στοές.
Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΑΨΙΔΑΣ
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον γενικευμένης ανησυχίας στους αγγλικούς τεκτονικούς κύκλους, ένας νέος τεκτονικός βαθμός άρχισε να γίνεται γνωστός στη δεκαετία του 1740, η Βασιλική Αψίδα. Τα γνωστά ιστορικά στοιχεία για την καταγωγή και τις απαρχές του νέου αυτού βαθμού είναι τόσο σπάνια όσο και τα αντίστοιχα για τους συμβολικούς βαθμούς. Η πρώτη αδιαμφισβήτητη αναφορά στη Βασιλική Αψίδα είναι του 1744 και προέρχεται από τον Ιρλανδό συγγραφέα Φάιφιλντ Ντασινύ [Fifield Dassigny] (1707-1744)1. Αυτός αναφέρει ότι το 1744 η Βασιλική Αψίδα ήταν ενεργή στο Δουβλίνο, στην Υόρκη και στο Λονδίνο. Άλλες ενδείξεις για τέτοιες δραστηριότητες τόσο στην Υόρκη ή σε άλλα μέρη της Ιρλανδίας δεν υπάρχουν, όμως για το Λονδίνο υπάρχει η απόδειξη ότι στις 17 Ιουλίου του 1751, πέντε Στοές αποτελούμενες από Ιρλανδούς Αδελφούς ίδρυσαν τη 'Μεγάλη Στοά της Αγγλίας σύμφωνα με τους Αρχαίους Θεσμούς'. Οι πολύ γνωστοί και ως Όι Αρχαίοι' σύντομα υιοθέτησαν τη Βασιλική Αψίδα ως τον τέταρτο [4°] βαθμό του Τάγματος11. Με ειρωνική διάθεση ασφαλώς, τα μέλη της πρεσβυγενούς Μεγάλης Στοάς που είχε ιδρυθεί το 1717 μετονομάστηκαν Όι Μοντέρνοι'. Με αυτούς τους όρους αναφοράς πάντως (οι Αρχαίοι και οι Μοντέρνοι) έμειναν γνωστοί ως σήμερα. Έχει αποδειχθεί από καιρό ότι η ίδρυση των Αρχαίων δεν αποτελούσε προϊόν σχίσματος ή αποχώρησης από την πρεσβυγενή Μεγάλη Στοά111. Παρ' όλα αυτά, οι Αρχαίοι δημιουργήθηκαν ως αντίπαλο δέος προς την υπάρχουσα Μεγάλη Στοά και οι δύο πλέον μεγάλες δυνάμεις αντιμετώπιζαν η μία την άλλη ως αντικανονική και παράνομη.
Εξετάζοντας τις δραστηριότητες των Στοών των Αρχαίων όσον αφορά τη Βασιλική Αψίδα, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η ανύψωση, συχνά αναφερόμενη και ως 'εισδοχή' στις πρώιμες καταγραφές, λάμβανε χώρα στις συμβολικές στοές ως τέταρτος [4ος] βαθμός. Δεν ήταν επομένως αντικείμενο τελετής σε ξεχωριστά, διακριτά Περιστύλια. Η τελετή της Βασιλικής Αψίδας όπως και άλλες τάξεις και επιγενόμενοι βαθμοί πέραν της Συντεχνίας, πραγματοποιούνταν στις συμβολικές Στοές των Αρχαίων είτε με την υπονοούμενη έμμεση εξουσιοδότηση της Μεγάλης Στοάς τους είτε χωρίς κανένα έλεγχο ή κάποια έγκριση. Οι Στοές αυτές έδιναν λοιπόν αρκετούς βαθμούς εκτός των συμβατικών τους δραστηριοτήτων μέχρι τη θέσπιση κανόνων και Κανονισμών το 1794, οπότε και δόθηκε επίσημη έγκριση στις συμβολικές Στοές των Αρχαίων να απονέμουν τον βαθμό της Βασιλικής Αψίδας δια των εξουσιών που τους παραχωρήθηκαν