Οι απαρχές και η εξέλιξη της Βασιλικής Αψίδας από το 1744 έως το 1817 τουΠνξχ:. Ετ:. Yasha Beresiner,

October 29, 2014

Οι απαρχές και η εξέλιξη της Βασιλικής Αψίδας από το 1744 έως το 1817

τουΠνξχ. Ετ. Yasha Beresiner,

Πρ.". Βοηθ.". Μεγ.". Τελ.".  (Υπ.". Μεγ.". Περιστ.". της Αγγλίας)

Μετάφραση από τον Λίαν Εξχ.:Ετ.: Γ.Π.,

Μεγ.: Προκαθήμενο του Περιφερειακού Μεγ.: Περιστυλίου Δυτικής Ελλάδος

Γραπτή απόδοση της ομιλίας του στο Μεγ.: Περιστ.: ΤτΒΑ της Ελλάδος, το Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2014, παρουσία του Μεγ.: Προκ.:, Εξχττ.: Ετ.: Γεωργίου Βασιλογεώργη.

Εξχττε, Πνξχοι & Λίαν Εξχοι Ετ.". Ετ.'.

Αγαπητοί Ετ.". Ετ.'. μου

Είναι μεγάλη τιμή να βρίσκομαι στην Αθήνα, ως προσκεκλημένος ομιλητής στο Μεγάλο Περιστύλιο των Τεκτόνων της Βασιλικής Αψίδας της Ελλάδος και σας ευχαριστώ θερμά για την ευγενική υποδοχή και τη θερμή φιλοξενία σας.

ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ

Η ομιλία μου πρέπει να επικεντρωθεί στην Αγγλία, γιατί εκεί πρωτοεμφανίστηκε ο Τεκτονισμός της Βασιλικής Αψίδας όπως τον αντιλαμβανόμαστε σήμερα. Είναι ευρέως γνωστό και πλήρως κατοχυρωμένο το γεγονός ότι η πρώτη Μεγάλη Στοά παγκοσμίως, η πρεσβυγενής Μεγάλη Στοά της Αγγλίας, ιδρύθηκε στο Λονδίνο στις 24 Ιουνίου του 1717. Αυτή ήταν και η αρχή του οργανωμένου Τεκτονισμού. Η έμφαση όπως βλέπετε είναι στη λέξη «οργανωμένος». Είναι σαφές όμως ότι Στοές προϋπήρχαν αυτής της ημερομηνίας. Πολύ πρόσφατα είχα την χαρά και την τιμή να μιλήσω στη Σ.". Στ.". ΠΑΡΘΕΝΩΝ υπ' αρ. 112 [της Μεγάλης Στοά της Ελλάδος], όπου μίλησα για τη μύηση του Ηλία Άσμολ [Elias Ashmole] (1617-1692) το 1646, τουλάχιστον εξήντα χρόνια πριν την παραπάνω ημερομηνία. Η μύηση του θεωρείται η πλέον κομβική στιγμή στην ιστορία του Τεκτονισμού, επειδή ακριβώς είναι η παλαιότερη καταγεγραμμένη και αδιαμφισβήτητη μύηση ενός «θεωρητικού» ή αποδεδεγμένου τέκτονα στην Αδελφότητα.

Όλα πήγαιναν καλά στην αρχή για τη νέα Οργάνωση των Ελευθεροτεκτόνων, που είχε υιοθετήσει τα δικά της Συντάγματα το 1723 και είχε επιλέξει και εκλέξει πολλούς διακεκριμένους ανθρώπους της εποχής ως μέλη. Από τη δεκαετία του 1740 όμως τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν για την πρεσβυγενή Μεγάλη Στοά. Το πιο σημαντικό στοιχείο της γενικότερης δυσαρέσκειας - σε σχέση με την ανά χείρας συγκεκριμένη εργασία για τη Βασιλική Αψίδα - ήταν οι εκτεταμένες αντι-τεκτονικές δημόσιες αποκαλύψεις και δημοσιεύσεις της εποχής, οι οποίες είχαν ως συνέπεια οι μυήσεις των τεκτόνων να γίνονται παράνομα και κρυφά. Αυτό προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στους κόλπους της Μεγάλης Στοάς. Η ανησυχία των μελών της Μεγάλης Στοάς σε σχέση με τους λαθραία και ανεξέλεγκτα μυημένους δεν αφορούσε τόσο τη διάδοση των μυστικών της Αδελφότητας σε αγνώστους αλλά ότι όλοι αυτοί θα είχαν πλέον πρόσβαση στους στεγανά και καλά προστατευμένους πόρους φιλανθρωπίας της Μεγάλης Στοάς. Επιπλέον και χωρίς αυτό να αποτελεί έκπληξη για κανέναν, οι διακεκριμένοι Μεγάλοι Διδάσκαλοι που είχαν επιλεγεί και διοριστεί από την αριστοκρατία λειτουργούσαν μόνον ως σύμβολα, όπως για παράδειγμα ο εικοσιπεντάχρονος Ουίλιαμ, 5ος Λόρδος Βύρων (1722-98), ο οποίος αφού διορίστηκε Μεγάλος Διδάσκαλος το 1747 για πενταετή θητεία, σε όλη τη διάρκεια των πέντε αυτών ετών δεν παρέστη ούτε μία φορά στη Μεγάλη Στοά ούτε πήρε μέρος σε κάποια άλλη τεκτονική δραστηριότητα. Ταυτόχρονα, ένα άλλο στοιχείο αναταραχής άρχισε να αναδύεται στους τεκτονικούς κύκλους της εποχής, από την πλευρά κάποιων Ιρλανδών Αδελφών, οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει στην Αγγλία εξ αιτίας του πρόσφατου μεγάλου λιμού που είχε πλήξει το νησί τους και τους οποίους δεν καλοδέχονταν ή δεν τους έκαναν καν δεκτούς ως μέλη οι Αγγλικές Στοές.

Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΑΨΙΔΑΣ

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον γενικευμένης ανησυχίας στους αγγλικούς τεκτονικούς κύκλους, ένας νέος τεκτονικός βαθμός άρχισε να γίνεται γνωστός στη δεκαετία του 1740, η Βασιλική Αψίδα. Τα γνωστά ιστορικά στοιχεία για την καταγωγή και τις απαρχές του νέου αυτού βαθμού είναι τόσο σπάνια όσο και τα αντίστοιχα για τους συμβολικούς βαθμούς. Η πρώτη αδιαμφισβήτητη αναφορά στη Βασιλική Αψίδα είναι του 1744 και προέρχεται από τον Ιρλανδό συγγραφέα Φάιφιλντ Ντασινύ [Fifield Dassigny] (1707-1744)1. Αυτός αναφέρει ότι το 1744 η Βασιλική Αψίδα ήταν ενεργή στο Δουβλίνο, στην Υόρκη και στο Λονδίνο. Άλλες ενδείξεις για τέτοιες δραστηριότητες τόσο στην Υόρκη ή σε άλλα μέρη της Ιρλανδίας δεν υπάρχουν, όμως για το Λονδίνο υπάρχει η απόδειξη ότι στις 17 Ιουλίου του 1751, πέντε Στοές αποτελούμενες από Ιρλανδούς Αδελφούς ίδρυσαν τη 'Μεγάλη Στοά της Αγγλίας σύμφωνα με τους Αρχαίους Θεσμούς'.  Οι πολύ γνωστοί και ως   Όι Αρχαίοι' σύντομα υιοθέτησαν τη Βασιλική Αψίδα ως τον τέταρτο [4°] βαθμό του Τάγματος11. Με ειρωνική διάθεση ασφαλώς, τα μέλη της πρεσβυγενούς Μεγάλης Στοάς που είχε ιδρυθεί το 1717 μετονομάστηκαν Όι Μοντέρνοι'. Με αυτούς τους όρους αναφοράς πάντως (οι Αρχαίοι και οι Μοντέρνοι) έμειναν γνωστοί ως σήμερα. Έχει αποδειχθεί από καιρό ότι η ίδρυση των Αρχαίων δεν αποτελούσε προϊόν σχίσματος ή αποχώρησης από την πρεσβυγενή Μεγάλη Στοά111. Παρ' όλα αυτά, οι Αρχαίοι δημιουργήθηκαν ως αντίπαλο δέος προς την υπάρχουσα Μεγάλη Στοά και οι δύο πλέον μεγάλες δυνάμεις αντιμετώπιζαν η μία την άλλη ως αντικανονική και παράνομη.

Εξετάζοντας τις δραστηριότητες των Στοών των Αρχαίων όσον αφορά τη Βασιλική Αψίδα, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η ανύψωση, συχνά αναφερόμενη και ως 'εισδοχή' στις πρώιμες καταγραφές, λάμβανε χώρα στις συμβολικές στοές ως τέταρτος [4ος] βαθμός. Δεν ήταν επομένως αντικείμενο τελετής σε ξεχωριστά, διακριτά Περιστύλια. Η τελετή της Βασιλικής Αψίδας όπως και άλλες τάξεις και επιγενόμενοι βαθμοί πέραν της Συντεχνίας, πραγματοποιούνταν στις συμβολικές Στοές των Αρχαίων είτε με την υπονοούμενη έμμεση εξουσιοδότηση της Μεγάλης Στοάς τους είτε χωρίς κανένα έλεγχο ή κάποια έγκριση. Οι Στοές αυτές έδιναν λοιπόν αρκετούς βαθμούς εκτός των συμβατικών τους δραστηριοτήτων μέχρι τη θέσπιση κανόνων και Κανονισμών το 1794, οπότε και δόθηκε επίσημη έγκριση στις συμβολικές Στοές των Αρχαίων να απονέμουν τον βαθμό της Βασιλικής Αψίδας δια των εξουσιών που τους παραχωρήθηκαν

με τον Ιδρυτικό τους Χάρτη.

Δεν υπάρχει επίσης ένδειξη ότι οι Αρχαίοι υιοθέτησαν ανοιχτά την Βασιλική Αψίδα εξ αρχής της ιδρύσεως τους το 1751. Η πρώτη ευρισκόμενη, και γι' αυτό ενδεικτική, ημερομηνία που μπορεί να προταθεί ως χρόνος επίσημης υιοθεσίας της Βασιλικής Αψίδας ως μέρος του συμβολικού τυπικού από τους Αρχαίους, είναι η χρονολογία δημοσίευσης της πρώτης εκδόσεως του Αχιμάν Ρεζόν [Ahiman Rezon] από τον Λώρενς Ντέρμοτ [Laurence Dermott] το 1756. Υπάρχει εκπληκτικά λίγο ιστορικό υλικό που να σχετίζεται με τη Βασιλική Αψίδα σε αυτήν την πρώτη ή στις πολλές επόμενες εκδόσεις αυτών των Συνταγμάτων. Εκείνο που αναφέρεται πολύ συχνά, μάλιστα τα τελευταία χρόνια κατά κόρον, είναι ένα απόσπασμα στο οποίο ο συγγραφέας πιστεύει ότι η Βασιλική Αψίδα 'είναι η ρίζα, η καρδιά και ο νωτιαίος μυελός του τεκτονισμού'. (Η έννοια με την οποία χρησιμοποιείται η έννοια 'νωτιαίος μυελός' εκείνη την εποχή είναι αυτή του 'εσώτατου' ή 'ουσιώδους' μέρους). Αυτό το απόσπασμα έχει καταστεί μια ευρέως διαδεδομένη δήλωση αλλά τα σωζόμενα αυθεντικά στοιχεία δείχνουν ότι ο βαθμός δεν δινόταν στο Λονδίνο από τους Αρχαίους τουλάχιστον πριν το 1766 και ίσως μόνο μετά το Δεκέμβριο του 1771.

Ο ΛΩΡΕΝΣ ΝΤΕΡΜΟΤ

Ο Λώρενς Ντέρμοτ ήταν ένας αληθινά εξαιρετικός άνθρωπος όσο και τέκτονας. Αφιέρωσε τη ζωή του ολόκληρη στον Τεκτονισμό εν γένει και στη Μεγάλη Στοά των Αρχαίων ιδιαιτέρως. Κράτησε σχεδόν μόνος του την υπόσταση της Βασιλικής Αψίδας στη συνείδηση των Αδελφών του, μέσω έμμεσων όσο και διαλειπουσών αναφορών περισσότερο, παρά με πρακτικό τρόπο. Ένα καλό τέτοιο παράδειγμα είναι η περίπτωση 'των τεκτόνων του αρνίσιου μπουτιού', το οποίο κατά την προσωπική μου ερμηνεία, είτε επινοήθηκε εξ ολοκλήρου από τον Ντέρμοτ είτε στην καλύτερη περίπτωση μεγαλοποιήθηκε υπερβολικά από αυτόνν.

Ο Ντέρμοτ γεννήθηκε στην Ιρλανδία και μυήθηκε στο Δουβλίνο στις 14 Ιανουαρίου 1740 στη Στοά υπ' αρ. 26 (που διεγράφη από τα μητρώα το 1801). Τον Ιούνιο του 1746 εγκαταστάθηκε ως Σεβάσμιος της Στοάς και μυήθηκε στη Βασιλική Αψίδα. Το 1752 διορίστηκε Μεγάλος Γραμματέας των Αρχαίων και παρέμεινε στο αξίωμα αυτό σχεδόν 20 χρόνια. Το 1771 διορίστηκε Αναπληρωτής Μεγάλος Διδάσκαλος για πρώτη φορά. Το ίδιο αξίωμα υπηρέτη σε ξανά μεταξύ 1783 και 1787. Υπήρξε η κινητήριος δύναμη των Αρχαί(ον. Είναι άποψη μου πάντως ότι παρά τις πολλές δηλώσεις, διαβεβαιώσεις και ισχυρισμούς του Ντέρμοτ ότι η Βασιλική Αψίδα ήταν αναπόσπαστο μέρος του τυπικού των Αρχαίων, ο ίδιος εσκεμμένα σταμάτησε την προαγωγή της Βασιλικής Αψίδας ως τέταρτου βαθμού των Αρχαίων. Ο λόγος, πολύ απλά, ήταν ότι ήταν πολύ απασχολημένος με τη διαμόρφωση της νέας και συναγωνιστικής Μεγάλης Στοάς των Αρχαίων. Αν και η Βασιλική Αψίδα θα ήταν ασφαλώς χρήσιμο εργαλείο ώστε να υπογραμμιστούν και να τονιστούν οι μεγάλες διαφορές μεταξύ Αρχαίων και Μοντέρνων, ένας πρόσθετος τέταρτος βαθμός δεν θα έδινε πρακτικό πλεονέκτημα στους Αρχαίους αλλά αντιθέτως θα προκαλούσε απόσπαση της προσοχής. Είναι γενικά αποδεκτό από τους ερευνητές ότι η πρεσβυγενής Μεγάλη Στοά του 1717, αν και γενικά ανεκτική, δεν επιθυμούσε οποιαδήποτε ανάμιξη στη Βασιλική Αψίδα ή τους πέραν της Συντεχνίας βαθμούς του Ελευθεροτεκτονισμού. Ήταν επομένως ένα τέχνασμα του Λώρενς Ντέρμοτ η δήλωση ότι η Βασιλική Αψίδα είναι οροθέσιο του Αρχαίου Ελευθεροτεκτονισμού και ταυτόχρονα η διακωμώδηση των Μοντέρνοι που δεν την αναγνώριζαν ως κάτι αντίστοιχο. Μόνο που δεν το έκανε αυτό εξαρχής δηλ. το 1756, αλλά πολύ αργότερα, ίσως κατά το 1766 περίπου.

Οι ενδείξεις γι' αυτό είναι ότι η Τάξη ή ο τέταρτος βαθμός δεν αναφέρεται σε κανένα από τα σχετικά πρώιμα έγγραφα των Αρχαίων. Τα πρακτικά των Μεγάλων Συνελεύσεων και το Αχιμάν Ρεζόν περιέχουν ελάχιστες και ήσσονος σημασίας αναφορές όταν και αν ασχολούνται με

την Βασιλική Αψίδα, κάτι που μαρτυρά παντελή έλλειψη σχετικής δραστηριότητας στη Μεγάλη Στοά των Αρχαίων. Είναι πολύ σημαντικό επίσης όσον αφορά την έλλειψη δραστηριότητας σχετική με τη Βασιλική Αψίδα στους Αρχαίους, ότι η ανώνυμη δημοσίευση με τον τίτλο: Τρεις διακριτοί χτύποι ή η Θύρα του Πανάρχαιου Ελευθεροτεκτονισμού [Three Distinct Knocks; or the Door of the Most Ancient Free-Masonry] που εκδόθηκε το Μάρτιο του 1762 και η οποία αναφέρει στην εισαγωγή ότι το περιεχόμενο του φυλλαδίου είναι το αυθεντικό τυπικό που τηρούσαν οι Στοές των Αρχαίων, δεν περιέχει καμία αναφορά στη Βασιλική Αψίδα πουθενά στο περιεχόμενο του. Αυτή η αποκάλυψη, που δημοσιεύτηκε εννιά χρόνια μετά την ίδρυση της Μεγάλης Στοάς των Αρχαίων, είναι όντως μια ακριβής περιγραφή των τελετουργιών και του τυπικού των Αρχαίων. Περιέχει τις πλήρεις εργασίες και των τριών βαθμών καθώς και της Εγκατάστασης Σεβασμίου με λεπτομέρειες και τις αποδίδει λέξη προς λέξη. Δεν υπάρχει εξήγηση για την απουσία της Βασιλικής Αψίδας από τους Τρεις Διακριτούς Χτύπους, εκτός αν ο συγγραφέας αγνοούσε την ύπαρξη του βαθμού, απλά επειδή δεν ήταν τόσο ευρέως διαδεδομένος.

Δραστηριότητα αξιοσημείωτη γύρω από τη Βασιλική Αψίδα από τους Αρχαίους άρχισε να παρατηρείται πάντως μόνο μετά την ανακήρυξη του ξεχωριστού 'Μεγάλου και Βασιλικού Περιστυλίου της Βασιλικής Αψίδος της Ιερουσαλήμ', που αποτελούνταν αποκλειστικά και μόνον από Μοντέρνους τέκτονες, και το οποίο επικυρώθηκε με Καταστατική Ιδρυτική Διακήρυξη στις 22 Ιουλίου 1766.

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΕΡΙΣΤΥΛΙΟ

Παρόλη την έλλειψη δραστηριότητας της Βασιλικής Αψίδας από μέρους των Αρχαίων, μόνο και μόνο η ύπαρξη της αλλά και οι δηλώσεις του Ντέρμοτ, με τις οποίες αναγνώριζε τη Βασιλική Αψίδα ως μέρος του Αρχαίου Τεκτονισμού, ήταν μεγάλη ενόχληση για όσους Μοντέρνους είχαν υιοθετήσει την Τάξη και την καλλιεργούσαν λαθραία, λόγω των περιστάσεων. Τι επιλογές είχαν πια αυτοί οι Εταίροι ως μέλη της Μεγάλης Στοάς των Μοντέρνων; Το να φύγουν από τη Μεγάλη Στοά τους και να υπαχθούν στους Αρχαίους για να απολαμβάνουν πλήρως το βαθμό δεν αποτελούσε επιλογή. Η μόνη εναλλακτική λύση ήταν να ιδρύσουν ένα δικό τους χωριστό και ανεξάρτητο Σώμα της Βασιλικής Αψίδας και αυτό ακριβώς έκαναν την άνοιξη του 1765.

Η πρώτη καταγραφή δραστηριότητας Βασιλικής Αψίδας που βρίσκουμε στα αρχεία του σημερινού Υπέρτατου Μεγάλου Περιστυλίου είναι στο πρώτο βιβλίο πρακτικών του άνευ μέχρι τότε ονόματος 'Εξόχου Μεγάλου και Βασιλικού Περιστυλίου', με ημερομηνία 22 Μαρτίου 1765, όταν τρεις νέοι Εταίροι της Βασιλικής Αψίδας,   'διεβησαν την Αψίδα' δηλαδή ανυψώθηκαν, υπογραμμίζοντας έτσι και τις πτυχές και τους ρόλους του Μεγάλου Περιστυλίου της εποχής. Εξαρχής και μέχρι το 1795, το Μεγάλο Περιστύλιο λοιπόν, είχε πολλαπλές αρμοδιότητες, δηλαδή ήταν ταυτόχρονα και το ανώτατο κανονιστικό σώμα που ίδρυε νέα Περιστύλια αλλά χρησίμευε και ως κανονικό Περιστύλιο στο οποίο ελάμβαναν χώρα κανονικές μυήσεις, υποδειγματικές εργασίες για την επίδειξη και εκμάθηση του τυπικού και ομιλίες.

The Turk's Head Tavern / New Loon Moon Supermarket

Η δεύτερη καταγραφή είναι η κομβική κρίσιμη συνάντηση της 12ης Ιουνίου 1765 στην ταβέρνα  'Το Κεφάλι του Τούρκου' [The Turk's Head] στην οδό Τζέραρντ [Gerrard Street] στο Σόχο του Λονδίνου. Παρόλη τη σπουδαιότητα της συνάντησης αλλά επειδή κάθε είσπραξη ήταν επιθυμητή, πριν την έναρξη των κυρίως εργασιών, πέντε Αδελφοί 'διέβησαν την Έδρα και κατέβαλαν το ποσό της μίας γκινέας έκαστος'. Έξι παλαιά μέλη επελέγησαν ως αξιωματικοί και μια σειρά αποφάσεων ελήφθησαν και υιοθετήθηκαν ως εσωτερικός κανονισμός. Έτσι επομένως η Εταιρία των Τεκτόνων της Βασιλικής Αψίδας' ιδρύθηκε και τυπικά υπό την αιγίδα του Έξοχου Μεγάλου και Βασιλικού Περιστυλίου', αλλά έλειπε βέβαια ακόμα η νομιμοποίηση ενός Καταστατικού Χάρτη.

Στις 11 Ιουνίου 1766 παρουσία εικοσιεπτά 'Αδελφών' (sic) και ενός επισκέπτη, τις εργασίες του Μεγάλου Περιστυλίου άνοιξαν οι πρώτοι Τρεις Μεγάλοι Άρχοντες: οι Αδελφοί Γκάλογουεϊ, Μακλήν και Ντάνκερλεϊ [Galloway, Maclean, Dunckerley] αντίστοιχα. Σε αυτές τις εργασίες,

Ό Εξοχοτατος και Σεβασμιότατος Μεγάλος Διδάσκαλος Λόρδος Μπλέινι, διήλθε τη Βασιλική Αψίδα και κατέστη μέλος του Εξόχου, Μεγάλου και Βασιλικού Περιστυλίου'. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε μεγίστη επιτυχία για τους Μοντέρνους τέκτονες της Βασιλικής Αψίδας. Ο λόρδος Μπλέινι ήταν ο εν ενεργεία Μεγάλος Διδάσκαλος της πρεσβυγενούς συμβολικής Μεγάλης Στοάς που επισήμως αρνείτο την αναγνώριση της Βασιλικής Αψίδας. Τα καλύτερα όμως ήταν αυτά που ακολούθησαν. Την ίδια μέρα της ανύψωσης του, ο Λόρδος Μπλέινι, ως Μεγάλος Διδάσκαλος της Μεγάλης Στοάς, συμφώνησε να συναφθεί συμμαχία με τους εταίρους της Τάξης, που θα εκφραζόταν με τον 'Ιδρυτικό Καταστατικό Χάρτη', ένα εξαιρετικά σημαντικό ντοκουμέντο, αφού τα περιστύλια που ιδρύονται μέχρι σήμερα ανάγουν τη νομιμοποίηση τους στις εξουσίες που περιέχονται σε αυτό ακριβώς το έγγραφο. Στις 2 Ιουλίου του 1766, ο Λόρδος Μπλέινι, εγκαταστάθηκε ως Πρίγκιψ Ζοροβάβελ και παρέλαβε την πρώτη σφύρα ως Πρώτος Μεγάλος Άρχοντας (Προκαθήμενος) του Έξοχου, Μεγάλου και Βασιλικού Περιστυλίου της Βασιλικής Αψίδος της Ιερουσαλήμ'. Προέδρευσε δε στις επόμενες εργασίες της 30ης Ιουλίου 1766, μετά τις οποίες δεν φαίνεται να δείχνει άλλο ενδιαφέρον για τα θέματα της Βασιλικής Αψίδας.

Στο μεταξύ, η ανακήρυξη του νέου ανεξάρτητου Σώματος της Βασιλικής Αψίδας το 1766, από Εταίρους που ήταν όλοι μέλη της Μεγάλης Στοάς των Μοντέρνων, προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στον Ντέρμοτ αφού του στέρησε την πρωτοβουλία των κινήσεων ως προς τη Βασιλική Αψίδα. Ο Ντέρμοτ αποφάσισε ότι έπρεπε να κάνει οπωσδήποτε κάτι και η καλύτερη επιλογή που είχε ήταν να ιδρύσει ένα Υπέρτατο Περιστύλιο των Αρχαίων.

Πράγματι, στις 4 Δεκεμβρίου 1771 εισηγήθηκε το θέμα της Βασιλικής Αψίδας στην Τριμηνιαία Σύγκληση [Συνέλευση] της Μεγάλης Στοάς ενώ ταυτόχρονα υποστήριζε ότι η Μεγάλη Στοά δεν ήταν ο κατάλληλος χώρος για να συζητηθούν θέματα που αφορούσαν τη Βασιλική Αψίδα. Έτσι, τα θέματα της Βασιλικής Αψίδας '[. . .] παραπέμφθηκαν στο Περιστύλιο της Βασιλικής Αψίδας στο οποίο εδόθη πλήρης δικαιοδοσία να εξετάζει, αποφασίζει και να διευθετεί αυτά' όπως αναγνωρίζεται στις 27 Δεκεμβρίου 1771ν".

Έτσι άρχισε η ύπαρξη του αποκαλούμενου 'Μεγάλου Περιστυλίου των Αρχαίων' αυτής της μεγάλης ασάφειας της τεκτονικής ιστορίας. Στην πραγματικότητα αυτό το υποτιθέμενο χωριστό διευθυντήριο των Αρχαίων δεν ήταν άλλο παρά μια επιτροπή αποτελούμενη από μέλη της Μεγάλης Στοάς των Αρχαίων που είχαν το βαθμό της Βασιλικής Αψίδας. Πρακτικά αυτού του σώματος δεν βρέθηκαν ποτέ και όπως είναι φυσικό και λογικό Μεγάλο Περιστύλιο των Αρχαίων ουδέποτε υπήρξε.

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ

Καθώς η μέρα της Ενώσεως των δύο Μεγάλων Στοών ερχόταν κοντύτερα, η Βασιλική Αψίδα, από την ίδρυση της Τάξης το 1766, προόδευε με αξιοσημείωτη επιτυχία. Όπως φαίνεται από τα πρακτικά, το Υπέρτατο, Μεγάλο και Βασιλικό Περιστύλιο των Τεκτόνων της Βασιλικής Αψίδας της Αγγλίας' εκτός από υπέρτατη αρχή της Τάξης έκανε επίσης ανυψώσεις στη Βασιλική Αψίδαν111. Ίδρυε νέα Περιστύλια συνεχώς, φτάνοντας να εκδώσει εκατόν είκοσι νέους ιδρυτικούς Χάρτες μόνο για το 1813. Η πιο σημαντική ανύψωση του Μεγάλου Περιστυλίου έλαβε χώρα την 10η Μαΐου 1810, όταν ο Δούκας του Σάσεξ στην πιο γρήγορη εξέλιξη τέκτονα που έχει ποτέ καταγραφεί, προτάθηκε, 'εισήχθη', εξελέγη, και εγκαταστάθηκε ως Πρώτος Μεγάλος Διδάσκαλος των Τεκτόνων της Βασιλικής Αψίδας μέσα σε διάστημα λίγων ωρών1Χ.

Στις 12 Μαΐου 1813 ο Δούκας του Σάσεξ εγκαταστάθηκε ως Μεγάλος Διδάσκαλος της πρεσβυγενούς Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας (των Μοντέρνων) ενώ ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο Εδουάρδος Αύγουστος, Δούκας του Κεντ, ο οποίος θα γινόταν σύντομα Μεγάλος Διδάσκαλος των Αρχαίων, ανέλαβε καθήκοντα Αναπληρωτή Μεγάλου Διδασκάλου. Όντως στις 8 Νοεμβρίου 1813 ο Δούκας του Άθολ παραιτήθηκε από το αξίωμα του Μεγάλου Διδασκάλου των Αρχαίων υπέρ του Δούκα του Κεντ. Έτσι στις 25 Νοεμβρίου του ίδιου έτους (οι δύο Μεγάλοι Διδάσκαλοι και αδελφοί) υπέγραψαν τη Συνθήκη της Ενώσεως και πρακτικά όλες οι διαιρέσεις και αντιπαραθέσεις των μέχρι τότε δύο Μεγάλων Στοών έληξαν.

Η κατάσταση της Βασιλικής Αψίδας μέσα σε αυτές τις καταιγιστικές εξελίξεις εκφράστηκε άριστα με τα ακόλουθα λόγια του Εταίρου Μπέρφορντ [Burford]x: Ο πρώτιστος στόχος της Συνθήκης της Ενώσεως ήταν να διακηρύξει σε όλους τους τόνους ότι οι διαφορές μεταξύ των δύο Μεγάλων Στοών σε ζητήματα αρχής είχαν απαλειφθεί ώστε να μπορέσουν να ενωθούν, κάτι που δεν είχε καμία σχέση με τη Βασιλική Αψίδα. Στην πραγματικότητα αυτό που έκανε η Συνθήκη, όσον αφορά τη Βασιλική Αψίδα, με τρόπο κάπως αδέξιο και σχεδόν ακατανόητο, ήταν να μπορέσει η μία Μεγάλη Στοά της οποίας οι συμβολικές Στοές εργαζόταν σε τέσσερις βαθμούς να ενωθεί σε πρωτογενές επίπεδο με την άλλη Μεγάλη Στοά της οποίας οι συμβολικές Στοές εργαζόταν μόνο σε τρεις βαθμούς. Με αυτόν τον τρόπο άνοιξε το δρόμο προς την καθιέρωση της τελετής της Ανύψωσης των Διδασκάλων Τεκτόνων.

ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΚΑΙ Η ΒΑΣΙΑΙΚΗ ΑΨΙΔΑ

Τα Άρθρα της Ενώσεως δεν είχαν την έννοια της δήλωσης ότι η Βασιλική Αψίδα αναγνωριζόταν επίσημα, ούτε καθόρισαν τα της Τάξης. Ανέφεραν μόνον ότι η Βασιλική Αψίδα είναι «η συμπλήρωση του αμιγούς Αρχαίου Ελευθεροτεκτονισμού» και τίποτα περισσότερο50. Παρόλα αυτά το άρθρο II ουσιαστικά άλλαξε την ιστορική και λειτουργική θέση της Βασιλικής Αψίδας στην Αγγλία για πάντα. Κι αυτό γιατί είχε την έννοια της άμεσης παύσης των δραστηριοτήτων του Υπέρτατου Μεγάλου Περιστυλίου και των υπ' αυτό Περιστυλίων, όπως επίσης την παύση των δραστηριοτήτων των Τεκτόνων της Βασιλικής Αψίδας, υπό την Μεγάλη Στοά των Αρχαίων. Και το κυριότερο, τα Άρθρα της Ενώσεως δεν προέβλεπαν τη δημιουργία ενός εναλλακτικού σώματος που θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες των Τεκτόνων της Βασιλικής Αψίδας. Άφηναν λοιπόν ένα κενό όσον αφορούσε την Τάξη, το οποίο κενό εκμεταλλεύθηκαν τα μεμονωμένα Περιστύλια συνεχίζοντας να εργάζονται ανεξάρτητα και ανεξέλεγκτα μέχρι την 18η Μαρτίου 1817 (όταν ιδρύθηκε το Ηνωμένο Μεγάλο Περιστύλιο των Τεκτόνων της

Βασιλικής Αψίδας της Αγγλίας που λίγα χρόνια αργότερα σιωπηρά μετονομάστηκε σε Υπέρτατο Μεγάλο Περιστύλιο).

Η Βασιλική Αψίδα, όπως είδαμε, έλαμψε με την απουσία της στα διαδραματισθέντα γεγονότα προ της Ενώσεως, που οδήγησαν εν τέλει στην 27η Δεκεμβρίου 1813. Ο μικρός ρόλος όμως που έπαιξε, μόνο και μόνο με την αναφορά της στα Άρθρα της Συνθήκης της Ενώσεως, είχε τεράστιες επιπτώσεις που γίνονται αισθητές ακόμα σήμερα.

* * *

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Belton, John, 'The English Masonic Union of 1813: A Tale Antient and

Modern' (Bury St. Edmunds: Arima Publishing, 2012). Beresiner, Yasha, 'Royal Arch: the 4th Degree of the Antients', Batham

Royal Arch Lecture, (London: Supreme Grand Chapter of England,

ιδιωτική έκδοση, 2000). Burford, Douglas William,   'The Anomalies of the Royal Arch-Craft

Connection', BathamRoyal Arch Lecture, (London: ιδιωτική έκδοση,

1993). Bywater, Witham Matthew, 'Notes on Lau: Dermott G.S. and his Work'

(London: ιδιωτική έκδοση, 1884). Dashwood, John R.,  Notes on the First Minute Book of the Excellent

Grand and Royal Chapter', AQC, 62 (1949), σσ. 165-185.

- 'The Second and Third Minute Books of the Grand Chapter', AQC, 72

(1959), pp. 63-74. [Hewitt, A. R.,] 'Bi-centenary, 1766 - 1966, Supreme Grand Chapter of

Royal Arch Masons of England: Έκτακτη Ε ενική Συνέλευση, ln Ιουλίου,

1966' (London: ιδιωτική έκδοση, 1966). Hughan, W. J.,  'Memorials of the Masonic Union of A D 1813 [...]'

(Leicester: Printed by Johnson, Wykes & Paine, 1913). Jones, Β. E., 'Freemason's Book of the Royal Arch' (London: George G

Harrap & Co, 1957). Sandbach,   Richard,    'Understanding   The  Royal Arch'   (Shepperton,

Surrey:Lewis Masonic, 1992). Smyth, Frederick, Ά Reference Book for Freemasons' (London: QCCC

Ltd, 1998). [United Grand Lodge of England]   Masonic Year Book - Historical

Supplement' (London: Freemasons' Hall, 1964). Wells,   Roy  Α.,   Royal Arch Matters'   (Shepperton,   Surrey:   Lewis

Masonic, 1984). Akerrenxu, Y.,  'London in December 1813: The Place and Time of a

Momentous Encounter of English with Swedish Rites', AQC,   115

(2002), σσ. 184-204.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

AQC   = Ars Quatuor Coronatorum, Transactions of the Quatuor Coronati Lodge 2076 (EC) LLMF = London Library and Museum of Freemasonry. MS      = Manuscript document (χειρόγραφο)

I Dassigny, Fifield A Serious and Impartial Enquiry into the cause of the present decay of

Free-Masonry in the Kingdom of Ireland Dublin: Edward Bate, 1744. To κείμενο της σ.

11 αναφέρει:

A... 7 ένας κάποιος προπαγανδιστής ενός ψεύτικου συστήματος εδώ και λίγα χρόνια σε αυτήν την πόλη [Δουβλίνο], ο οποίος είχε επιβληθεί σε μερικούς καθ' όλα άξιους ανθρώπους ως Διδάσκαλος της Βασιλικής Αψίδος, βαθμό όπως βεβαίωνε τον οποίο είχε φέρει μαζί του από την πόλη της Υόρκης [. . . ] έως ότου η ψευδής τέχνη του αποκαλύφθηκε από έναν αδελφό έντιμο και σοφό, που είχε λάβει αυτόν τον υπέροχο βαθμό του Τεκτονισμού στο Αονδίνο προ ολίγου χρόνου και ο οποίος αποκάλυψε με απλό τρόπο ότι το δόγμα του ήταν ψευδές. . .

II Πρέπει να σημειωθεί ότι η δύναμη των μελών της Βασιλικής Αψίδας των Αρχαίων ήταν

πολύ ισχνή. Το Μητρώο μελών κατά το έτος 1783 περιέχει στη σ. 5, μόνο τριανταεφτά ονόματα εταίρων από το 1746 έως το 1783.

III Sadler, Henry MASONIC FACTS A ND FICTIONS Comprising a New Theory of the Origin

of the 'Ancient" Grand Lodge London. Diprose & Bateman. 1887

IV  Οι πρώτες δύο παράγραφοι των Πρακτικών της Μεγάλης Στοάς της 3ηςΔεκεμβρίου 1794

αναφέρουν ότι:

Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΣ αποτελείται από Τέσσερις βαθμούς. - Τους πρώτους τρεις οι οποίοι είναι αυτός του ΜΑΘΗΤΗ [The APPRENTICE], του Εταίρου [The FELLOW CRAFT], και ο Υπέροχος βαθμός του ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ [MASTER]. Όταν ένας αδελφός έχει εμπειρία και των τριών αυτών βαθμών και έχει υπηρετήσει τα αξιώματα της Στοάς, ειδικά του Σεβασμίου, και εκπλήρωσε τα καθήκοντα του, με την έγκριση των αδελφών της Στοάς του είναι επιλέξιμος, αν ευρεθεί άξιος, να εισαχθεί στον τέταρτο βαθμό, της ΙΕΡΑΣ ΒΑΣΙΑΙΚΗΣΑ ΨΙΔΟΣ [the HOLY ROYAL ARCH], και

Εξυπακούεται επομένως ότι κάθε κανονική λειτουργούσα Στοά με Χάρτη λειτουργίας έχει την ισχύ να σχηματίζει στοές και να πραγματοποιεί συνεδρίες σε κάθε έναν από τους ανωτέρω βαθμούς, ο τελευταίος των οποίων λόγω της υπεροχής του, αποκαλείται από τους Τέκτονες, ως Περιστύλιο. [London, Library and Museum of Freemasonry (LLMF), Antients' Grand Lodge Proceedings, BE 140 GRA (ANT)]

v Οι k.k. Phealon και Mackey είχαν μυηθεί στη Βασιλική Αψίδα (ως 'Royal-Archmen') άνευ αδείας 'πληρώνοντας απλώς ένα αρνίσιο μπούτι για το δείπνο'. Αυτή η παράνομη μύηση στη Βασιλική Αψίδα αποκαλύφθηκε προσωπικά από τον Ντέρμοτ αργότερα όταν 'υπέβαλε τον Mackey σε κεράμωση στην οικία του κ. Τζέιμς Ντάφυ [James Duffy] καπνοπώλη στο Ηστ Σμιθφιλντ'. Ο Ντάφυ, σημειωτέον, δεν ήταν τέκτονας.

™ LLMF, MS, Minutes of the Convocation of the Antients' Grand Lodge, 4 December 1771, ακαταλογογράφητο ακόμη κατά τη σύνταξη του παρόντος.

™ LLMF, MS, Minutes of the Convocation of the Antients' Grand Lodge, 27 December 1771, ακαταλογογράφητο ακόμη κατά τη σύνταξη του παρόντος.

™" Τελευταία ανύψωση στο Μεγάλο Περιστύλιο πραγματοποιήθηκε στις 2 Μαΐου 1832.

1Χ LLMF, MS, Excellent Grand and Royal Chapter meeting βιβλίοπρακτικών GBR 1991 SGS 1/1/1/3 10 May 1810.

x Αναφορά του Douglas Burford σε ιδιωτική επιστολή του.

Η Supreme Grand Chapter, Έκτακτη Σύνοδος, 30 November 1813.

Η1 Το γράμμα Α' στο σουηδικό αλφάβητο είναι το τελευταίο γράμμα, γι' αυτό βρίσκεται σε αυτή τη θέση.

http://www.templarsnews.com/