Ο λαβύρινθος είναι ένα υπερβολικά σύνθετο σύμβολο. Μπορεί να είναι ένα σχέδιο, ένα κτίριο, ένα μονοπάτι, ένας δρόμος που περιβάλλεται από όχθες ή φράχτες, ένας χορός, μια κυκλική πόλη, ένα παιγνίδι ή ακόμη κι ένας τοίχος. Συχνότατα βρίσκεται κάτω από το έδαφος, κρυμένος στο σκοτάδι.Οι λαβύρινθοι είναι κυρίως δύο ειδών:
-Οι μονόδρομοι, όπου μια και μοναδική διαδρομή οδηγεί κατευθείαν στο κέντρο και ξανά πίσω, χωρίς καμμία επιλογή μπέρδεμα ή σύγχιση, οδηγώντας τον ταξιδιώτη μέσω της μεγαλύτερης απόστασης, χωρίς ποτέ να βαδίσει δύο φορές το ίδιο μονοπάτι, αρχίζοντας με κατεύθυνση προς το κέντρο, για να στραφεί προς τα πίσω-προς την περιφέρεια, αναδιπλούμενος κάθε φορά, έπειτα προχωρά βαθμιαία προς το κέντο και πάλι προς τα έξω.
-Ο πολύδρομος, που έχει σχεδιαστεί με πρόθεση να μπερδέψει και να μπλέξει και περιέχει αδιέξοδα, απαιτώντας μια γνώση του κλειδιού ή της λύσης του προβλήματος.
Ο συμβολισμός του λαβυρίνθου είναι ποικίλος σαν επιστροφή στο κέντρο, ξανακερδισμένος Παράδεισος, επίτευξη της αντίληψης ύστερα από δυσκολίες, βάσανα και δοκιμασίες. Σημαίνει την μύηση, τον θάνατο και την επαναγέννηση και τελετές περάσματος από το βέβηλο στο ιερό, τα μυστήρια της ζωής και του θανάτου, το ταξίδι της ζωής μέσα από τις δυσκολίες και τις πλάνες του κόσμου προς το κέντρο σαν τη φώτιση ή τον ουρανό.Συμβολίζει επίσης μια δοκιμασία της ψυχής, την ατραπό του ταξιδιού και της διαφυγής προς τον επόμενο κόσμο( αφού σ’ αυτόν τον κόσμο είναι εύκολο να εισέλθει κάποιος, αλλά από εκείνη τη στιγμή δύσκολα μπορεί να εξέλθει), έναν κόμπο που πρέπει να λυθεί, τον κίνδυνο, τη δυσκολία και το πεπρωμένο.
Ο λαβύρινθος είναι σύμβολο της πορείας του ήλιου, της μείωσης και της αύξησής του ή της εαρινής απελευθέρωσης του ήλιου μετά την μακρόχρονη αιχμαλωσία του από τους δαίμονες του χειμώνα ή του σώματος της Μητέρας Γης, όπου το κέντρο είναι η παρθενία της θεότητας και το φθάσιμο στο κέντρο η μυστική επιστροφή στη μήτρα.
Είναι η αρχή του θαλάσσιου νυχτερινού ταξιδιού, κατά το οποίο το αρσενικό κατέρχεται στον κάτω κόσμο, στην επικράτεια της Μεγάλης Μητέρας με την καταστροφική όψη της. Σε έναν λαβύρινθο συχνά προηγείται μια γυναίκα και τον διασχίζει ένας άνδρας, τον φυλάει ή τον
κυβερνά στο κέντρο ο Κύριος του Λαβυρίνθου, ο Κριτής των Νεκρών, όπως ο Μίνωας.
Λέγεται επίσης ότι συμβολίζει τον κόσμο, την ολότητα, το αδιάγνωστο, την κίνηση, το οποιοδήποτε περίπλοκο πρόβλημα. Η συνεχής γραμμή του είναι η αιωνιότητα, η ατελείωτη διάρκεια, η αθανασία, το νήμα σαν «χορδή προς τον Ουρανό» πάνω στην οποία στηρίζονται όλα τα πράγματα και από την οποία κρέμονται.
Ο λαβύρινθος ταυτόχρονα επιτρέπει και απαγορεύει, αποτελεί ένα σύμβολο του αποκλεισμού, αφού κάνει το δρόμο δύσκολο, αλλά και της συγκράτηση, αφού εμποδίζει την έξοδο. Μόνον όσοι διαθέτουν τις απαιτητές ικανότητες και είναι εξοπλισμένοι με την αναγκαία γνώση μπορούν να βρούν το κέντρο. Όσοι το επιχειρούν χωρίς γνώση, απλά χάνονται. Σ’ αυτήν την περίπτωση, ο λαβύρινθος έχει τον ίδιο συμβολισμό με το μαγεμένο δάσος.
Όντας ο δρόμος προς το κρυμένο κέντρο, ο λαβυρινθος συνδέεται με την αναζήτηση του Απολεσθέντος Λόγου και του Αγίου Δικοπότηρου ή, στον ανατολικό συμβολισμό, με την διαφυγή από τον σαμσάρα και τους νόμους του κάρμα. Σχετίζεται ακόμη με τον συμβολισμό της σπηλιάς, με την ιδέα του υπογείου, του μυστηριώδους ταξιδιού ή του ταξιδιού στον άλλο κόσμο και με τις μυητικές τελετές που συχνά τελούνται σε μια σπηλιά ή σε κάποια κρύπτη. Επίσης με τον κουλουριασμένο όφι ή με τα σχέδια της σπλαχνοσκοπίας και τα σπλάχνα της γης.
Τέλος, μπορεί να απεικονιστεί με ένα δίχτυ ή μια αράχνη στο κέντρο του ιστού της.
Λέγεται επίσης ότι συμβολίζει τον κόσμο, την ολότητα, το αδιάγνωστο, την κίνηση, το οποιοδήποτε περίπλοκο πρόβλημα. Η συνεχής γραμμή του είναι η αιωνιότητα, η ατελείωτη διάρκεια, η αθανασία, το νήμα σαν «χορδή προς τον Ουρανό» πάνω στην οποία στηρίζονται όλα τα πράγματα και από την οποία κρέμονται.
Ο λαβύρινθος ταυτόχρονα επιτρέπει και απαγορεύει, αποτελεί ένα σύμβολο του αποκλεισμού, αφού κάνει το δρόμο δύσκολο, αλλά και της συγκράτηση, αφού εμποδίζει την έξοδο. Μόνον όσοι διαθέτουν τις απαιτητές ικανότητες και είναι εξοπλισμένοι με την αναγκαία γνώση μπορούν να βρούν το κέντρο. Όσοι το επιχειρούν χωρίς γνώση, απλά χάνονται. Σ’ αυτήν την περίπτωση, ο λαβύρινθος έχει τον ίδιο συμβολισμό με το μαγεμένο δάσος.
Όντας ο δρόμος προς το κρυμένο κέντρο, ο λαβυρινθος συνδέεται με την αναζήτηση του Απολεσθέντος Λόγου και του Αγίου Δικοπότηρου ή, στον ανατολικό συμβολισμό, με την διαφυγή από τον σαμσάρα και τους νόμους του κάρμα. Σχετίζεται ακόμη με τον συμβολισμό της σπηλιάς, με την ιδέα του υπογείου, του μυστηριώδους ταξιδιού ή του ταξιδιού στον άλλο κόσμο και με τις μυητικές τελετές που συχνά τελούνται σε μια σπηλιά ή σε κάποια κρύπτη. Επίσης με τον κουλουριασμένο όφι ή με τα σχέδια της σπλαχνοσκοπίας και τα σπλάχνα της γης.
Τέλος, μπορεί να απεικονιστεί με ένα δίχτυ ή μια αράχνη στο κέντρο του ιστού της.
Της Dimitra Papanastasopoulou
