Μύθος - Τελετή - Σύμβολο

 

Τα Μυστήρια αποτέλεσαν για χιλιετηρίδες τη σπονδυλική στήλη που στήριξε τους μεγάλους μυητικούς πολιτισμούς. Είναι αναγνωρισμένο σήμερα και τονίστηκε και από σημαντικά πρόσωπα της Ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας. Πολιτισμοί όπως ο Αιγυπτιακός, ο αρχαιο-Ελληνικός, ο Ινδικός, οι μεγάλοι Νοτιοαμερικάνικοι πολιτισμοί στηρίζονταν στα κέντρα των Μυστηρίων, τα οποία ήταν πραγματικοί ναοί της Γνώσης και της Μετάλλαξης του απλού Μαθητή σε Μύστη.

 

Εκεί διδάσκονταν οι Ιερές Επιστήμες και γνώσεις. Ακόμη και σήμερα πολλές από αυτές είναι άγνωστες στο δικό μας πολιτισμό. Όμως δεν δίνονταν εγκυκλοπαιδικές γνώσεις, όπως αυτές που αποκτά σήμερα ο φοιτητής στα Πανεπιστήμια, αλλά βιωματικές, τις οποίες για να τις κάνει κτήμα του ο υποψήφιος έπρεπε να περάσει τις συμβολικές δοκιμασίες της Μύησης. Επρόκειτο για συνθετικές γνώσεις που επέτρεπαν μέσω μιας μεθόδου, μέσα από ένα σύνολο βασικών αρχών, συμβόλων και εμβλημάτων, να μπορεί να συνδυάσει τις γνώσεις πολλών επιστημών ταυτόχρονα. Γι' αυτό στα έργα πολλών μυημένων της αρχαιότητας βρίσκουμε τη σύνθεση πολλών κλάδων γνώσης, όπως π.χ. στον Όμηρο, στα έπη του οποίου βρίσκουμε μέσω συμβολισμού και εσωτερικής έρευνας, στοιχεία για την εξέλιξη του ανθρώπου, απόκρυφη γεωγραφία, γνώση των αόρατων κόσμων, αστρονομικές και αστρολογικές γνώσεις, ηθικές και φιλοσοφικές αξίες, εσωτερικά μαθηματικά, λεξαριθμητικά και γλωσσολογικά στοιχεία, ψυχολογία και αναρίθμητους άλλους κλάδους γνώσης, που μας κάνουν ν' αναρωτιόμαστε πραγματικά πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να μπορεί να συνδυάζει ένα τόσο πολυδιάστατο πλέγμα γνώσης και μάλιστα να το δίνει στον πολύ κόσμο με μία ποιητική γλώσσα, κατανοητή και ευχάριστη από όλους. Αλλο παράδειγμα μυητικής γνώσης είναι οι βασικές Αρχές του Σύμπαντος και τα Κλειδιά Ερμηνείας, που ανήκουν στην ερμητική Σοφία και διδάσκονταν στα Αιγυπτιακά Μυστήρια.

Το τρίπτυχο στο οποίο στηρίζονταν τα αρχαία Μυστήρια ήταν ο Μύθος, η Τελετή και η Μύηση.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ
Η έννοια του Μύθου στα αρχαία Μυστήρια είναι εντελώς διαφορετική από τον ορισμό που δώσαμε στην αρχή, που είναι καθαρά εγκυκλοπαιδικός. Αν για τον φιλόλογο ο Μύθος σημαίνει λόγος, τότε στα Μυστήρια Μύθος σήμαινε ο Αληθινός Λόγος και έτσι έπρεπε να κατανοηθεί. Μεταδιδόταν από στόμα σε στόμα και είναι η έκφραση του Δημιουργικού Λόγου. Μια ιερή ιστορία που μετέφερε στους ανθρώπους αρχετυπικές αλήθειες, μία διήγηση των αρχών του κόσμου, των περιπετειών των θεών και των ηρώων που προηγήθηκαν. Η χαμένη οριστικά, ακόμη και στους αρχαίους χρόνους, επιστήμη της Μυθοπλασίας ήταν αυτή που επέτρεπε να συνενωθούν πολλά επίπεδα γνώσεων σε ένα οργανικό σύνολο, που αποτελούσε το Μύθο. Αποδιδόταν μάλιστα με μια ποιητική γλώσσα, προσιτή στον καθένα. Εφαρμόζονταν μνημοτεχνικά συστήματα και έτσι πολύ εύκολα μπορούσε ο καθένας να γνωρίζει από μνήμης πάρα πολλούς και φαινομενικά περίπλοκους Μύθους.
Ο Μύθος απευθυνόταν σε όλους, μιλούσε στον καθένα στη γλώσσα του. Το τελευταίο που μπορούσε να πάρει ήταν η κυριολεκτική σημασία, η κατά γράμμα θα λέγαμε σήμερα. Ομως πριν απ' αυτήν υπήρχαν πόλλές άλλες, που γίνονταν αντιληπτές μόνο από τους μυημένους γνώστες των κλειδιων ερμηνείας.
Ο Πλάτωνας είναι ένα παράδειγμα τέτοιου Μύστη που επαρουσίασε Μύθους αυθεντικούς και ισάξιους με τους αρχαίους μύθους. Από ορισμένα αποσπάσματά του μπορούμε ν' αντιληφθούμε ότι ήταν κάτοχος της Επιστήμης της Μυθοπλασίας, γιατί μόνο έτσι θα μπορούσε να παρουσιάσει μύθους όπως το Μύθο της Σπηλιάς ή του Ηρός στην Πολιτεία του, για να μην αναφέρουμε και τους υπόλοιπους που περιέχονται σε άλλους διαλόγους του.
Ο Μυστηριακός Μύθος λοιπόν αποτελεί ένα πρότυπο της πραγματικότητας. Ενα ιδανικό πρότυπο ή μοντέλο θείας προέλευσης, που εξηγεί μια ιερή, ανώτερη πραγματικότητα, τη δομή της και το πώς και το γιατί ήρθε σε ύπαρξη. Χρησιμοποιεί όμως μία συμβολική γλώσσα, αλληγορική, που απαιτεί αποκρυπτογράφηση. Για τον αμύητο, που δεν έχει τα κλειδιά της αποκωδικοποίησης, ο Μύθος δεν είναι παρά ένα παραμύθι, μία ψεύτικη ιστορία. Για τον μυημένο γνώστη του κλειδιού ερμηνείας, ο Μύθος αποκαλύπτει μια αληθινή πραγματικότητα, μία ανώτερη γνώση, μια ιερή ιστορία. Ο Μύθος είναι ένα μήνυμα από το θείο μέσα σε μια κλειστή θήκη. Αποτελείται από αλληγορίες, οι αλληγορίες από εμβλήματα, τα εμβλήματα από σύμβολα, όλα σε κίνηση, τα οποία διηγούνται ένα Μυστήριο, μια Σοφία, ένα Μήνυμα... που όλοι μπορούν ν' ακούσουν, αλλά πολύ λίγοι μπορούν να καταλάβουν πραγματικά.
Μπορούμε ακόμη να προσθέσουμε ότι για την εσωτερική θεώρηση και βίωση του Μύθου ισχύουν τα εξής:
1) Αποτελεί (ο Μύθος) την Ιστορία των πράξεων των υπερφυσικών οντοτήτων. 2) Η Ιστορία αυτή θεωρείται απόλυτα αληθινή (γιατί αναφέρεται σε πραγματικότητες, φυσικές και υπερβατικές) και ιερή (γιατί την πράττουν οι Υπερφυσικές οντότητες). 3) Ο Μύθος αναφέρεται πάντα σε μία "δημιουργία", διηγείται πώς ήρθε κάτι σε ύπαρξη ή πώς καθιερώθηκε μια συμπεριφορά, ένας θεσμός, μια πόλη, ένας τρόπος εργασίας κ.τλ. Γι' αυτό ακριβώς το λόγο οι μύθοι αποτελούν τα παραδείγματα της κάθε σημαντικής ανθρώπινης πράξης. 4) Γνωρίζοντας το μύθος κανείς, γνωρίζει και την "αρχή" των πραγμάτων και επομένως κατορθώνει να τα ελέγχει με τη συνείδηση και τη θέλησή του. 5) Ο Μύθος πρέπει να "βιωθεί" για να κατανοηθεί πλήρως, με την έννοια ότι κυριαρχείται κανείς από τη θεϊκή δύναμη που υπερβαίνει τα καθημερινά γεγονότα και μεταφέρει τη συνείδηση του ατόμου στη διάσταση του αρχέγονου χρόνου, όπου αναβιώνει η μυθική πράξη.
Οι περισσότεροι μύθοι παραπέμπουν σ' ένα ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ ΧΡΟΝΟ, στον οποίο αναφέρονται ασταμάτητα σαν να είναι η μήτρα των τωρινών χρόνων. Τα ονόματα των θεών έχουν εκεί τη θέση των ιδεών" ή κατ' άλλη έκφραση τα ονόματα των θεών αντιστοιχούν σε έννοιες, οι περιπέτειές τους είναι τύποι" πρότυπα συμπεριφοράς, γεγονότων.
Ο μύθος λοιπόν, σαν ιστορία των αρχών έχει μια λειτουργία εγκαθίδρυσης... εγκαθιδρύει τις αρχές που θα ζωογονήσουν το μέλλον... η ιστορία έρχεται μετά και δεν είναι η ιστορία που επαναλαμβάνεται, αλλά ο μύθος που επανεμφανίζεται... Ο ρόλος του μύθου είναι ν' αφυπνίζει τον άνθρωπο, να σπάει τα λέπια που εμποδίζουν την εσωτερική του όραση και να τον κάνει να βλέπει τα πράγματα έτσι όπως είναι... Παρέχει στην ανθρώπινη πράξη την εμπειρία του Ιερού, μία λειτουργία αφύπνισης και διατήρησης της συνείδησης ενός άλλου κόσμου, του θεϊκού κόσμου. Εαν γνωρίζει το μύθο ο άνθρωπος ξαναγίνεται σύγχρονος του πρωταρχικού γεγονότος, των αρχών και γι' αυτόν ο κόσμος γίνεται διάφανος. Στο εξής ο μύθος είναι μια συμβολική γλώσσα του ιερού. Είναι επίσης μια παγκόσμια δομή του πραγματικού.
Περιληπτικά, κάθε μυθική συμπεριφορά σημαδεύεται από τη μίμηση ενός αρχέτυπου, από την επανάληψη ενός παραδειγματικού σεναρίου και από το ρήγμα του βέβηλου χρόνου. Αυτά τα τρία στοιχεία ξαναβρίσκονται στη χριστιανική συμπεριφορά. Τελικά, η θρησκευτική εμπειρία του θρησκευόμενου ανθρώπου θεμελιώνεται στη μίμηση του Χριστού, ο οποίος στη λειτουργία γίνεται παραδειγματικό πρότυπο χάρις στην επανάληψη της ζωής του, του θανάτου του και της ανάστασής του. Έτσι, ο λειτουργικός χρόνος επιχειρεί ένα σχίσμα στο βέβηλο χρόνο, επιτρέποντας στο χριστιανό να ξανακάνει πραγματικά ένα μυστήριο, τον κάνει να διεισδύσει στον ιερό χρόνο." Ο αρχαίος Έλληνας λοιπόν, θα έπρεπε να μιμηθεί τον Ηρακλή, το Διόνυσο, τον Ορφέα και τόσα άλλα μυθικά πρότυπα μέσα από τις ιερές λειτουργίες και ακολουθίες της εποχής του, που είχαν γι' αυτόν την ίδια ισχύ που έχουν για το χριστιανό οι χριστιανικές λειτουργίες.
Τα χαρακτηριστικά του μύθου λοιπόν είναι τόσο πολλά, που όπως ήδη έχουμε αναφέρει πιο πριν, ακόμη κι αν ενώσουμε όλες τις σχολές προσέγγισης του Μύθου, πάλι θα υπάρχει ένα πεδίο έρευνας και εμβάθυνσης για το μεγαλύτερο μέρος του. Το παράδοξο είναι ότι η βαθύτερη έρευνα θ' αφήσει ένα δυσαναπλήρωτο κενό, γιατί "για να καταλάβει κανείς το Μύθο πρέπει να τον ΖΗΣΕΙ, εφόσον πρόκειται για μία ολοκληρωτική εμπειρία που αγγίζει όλα τα στοιχεία της ύπαρξης. Ο μύθος λοιπόν δεν είναι αντικείμενο μελέτης διανοητικού τύπου.
ΤΕΛΕΤΗ
Πώς όμως ο άνθρωπος μπορεί να συμμετέχει στη Δύναμη - Ενέργεια του Μύθου; Στα Αρχαία Μυστήρια αυτό γινόταν μέσω της Τελετής. Η Τελετή έδινε στον Μυούμενο τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τη μυθική ενέργεια και να δημιουργήσει "ξανά", να επαναλάβει αυτό που έγινε κάποτε στο χρόνο του Μύθου. Γιατί "ο Μύθος σαν μοναδικό και διαχρονικό πρότυπο, έχει την τάση να ενσαρκώνεται στο βέβηλο κόσμο. Το ιερό τείνει να κατακτήσει το βέβηλο, όπως το Φως το σκοτάδι.

Η δυνατότητα επανάληψης του Μύθου σε χρονικές ή τοπικές συντεταγμένες και η επαναφορά σ' ένα "εδώ" και ένα "τώρα" των μυθικών πρωταρχικών γεγονότων, αποτελεί το τυπικό, την ΤΕΛΕΤΗ.

Η Τελετουργία όμως δεν αποσκοπεί μονάχα στην απομίμηση του μυθικού πρότυπου γεγονότος, αλλά και στην αναβίωσή του. Η συνειδητή αναβίωση του Μύθου μέσω της Τελετής είναι η ΜΥΗΣΗ. Στη Μύηση ο υποψήφιος αντιλαμβάνεται την ουσία του Μύθου βιώνοντάς τον, γι' αυτό η βίωση της Διδασκαλίας συνεπάγεται τη Μύηση, σφραγίδα της οποίας είναι η Τελετή Μύησης.
Η Ιεροτελεστία μιμείται με τις ιερές της χειρονομίες το Ιερό Σχέδιο. Κάθε χειρονομία έχει σημασία. Η Ιεροτελεστία είναι μια συνταγή που φέρει μέσα της τις μυθικές έννοιες και είναι χάρη στην Ιεροτελεστία που οι συμβολικές χειρονομίες γίνονται λειτουργίες, πράξεις και επομένως αποτελεσματικές στο φυσικό και τον ψυχο-πνευματικό κόσμο. Η Ιεροτελεστία είναι λοιπόν ο ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στο Μύθο και την Τελετή. Αναπαριστάνει μέσω ιερών χειρονομιών (Θείου Δράματος) το Μύθο και έτσι μέσω της Ιεροτελεστίας πραγματοποιείται η Μύηση.
Θα έλεγε κανείς ότι μόνο ελάχιστοι μυούμενοι έρχονται σ' επαφή με το Μύθο; Αυτό δεν είναι αλήθεια. Γιατί υπήρχαν πολλοί τρόποι να συμμετάσχει και ο πολύς λαός στην αναζωογονητική δύναμη των μύθων, αφού όλη η ζωή της κοινότητας περιστρεφόταν γύρω από το μύθο. Το ημερολόγιο ήταν ιερό και η διάταξη και οι ρυθμοί του ήταν βασισμένοι πάνω σε μυθικές ιστορίες, τα ιερά ήταν χτισμένα πάνω σε ιερούς χώρους βάσει μίας Ιερής Γεωγραφίας, που έδινε τη γνώση με μαθηματική ακρίβεια για το πού βρίσκονται οι χώροι- ανοίγματα σε άλλες διαστάσεις. Ακόμη, οι γιορτές παραδοσιακού χαρακτήρα συντελούν στη βίωση του μύθου, στην ενοποίηση των μελών της κοινότητας και στην ανανέωση της ζωής. Ετσι π.χ. οι Αθηναίοι πήγαιναν όλοι μαζί με πομπή στην Ελευσίνα τις ημέρες των Ελευσινίων Μυστηρίων, στην πομπή των Παναθηναίων όλοι θυμούνταν το μύθο της ανάληψης της κηδεμονίας της πόλης τους από τη θεά της Σοφίας, Αθηνά κ.ά.
Ακόμη, οι θυσίες που γίνονταν στην αρχαία θρησκεία επέτρεπαν στους πιστούς να επικοινωνήσουν με το θείο κόσμο, μέσω μιας προσφοράς στους θεούς. Το ίδιο παρατηρούμε και στο Χριστιανισμό με τη θυσία του αρνιού το Πάσχα, της γαλοπούλας τα Χριστούγεννα, μόνο που τότε τα καλύτερα κομμάτια κρέατος θυσιάζονταν στους θεούς, ενώ σήμερα οι πιστοί θυσιάζουν το θύμα και το τρώνε όλο! Ακόμη, γινόταν η μετάληψη του αίματος και του σώματος του Θεού Οσιρι στην Αίγυπτο, Διόνυσου στην Ελλάδα κ.'α. όπως στο Χριστιανισμό πάλι ο πιστός μεταλαμβάνει το Σώμα και το Αίμα του Χριστού.
Μπορούμε να διακρίνουμε τρία είδη τυπικών ή τελετών:
Τελετές γονιμότητας που επιβεβαιώνουν την αναγέννηση της Ανοιξης. Θρησκευτικές τελετές που επιβεβαιώνουν τη συντήρηση του κόσμου και των ανθρώπων. Μυητικές τελετές που επιβεβαιώνουν το πέρασμα της ανθρώπινης συνείδησης από το βέβηλο στο Ιερό. Τόσο λοιπόν στους μυητικούς πολιτισμούς όσο και στις παραδοσιακές κοινωνίες -που υπάρχουν ακόμη και σήμερα- ο μύθος ήταν ενεργός μέσα σε όλο το φάσμα του ανθρώπινου δυναμικού τους. Ακόμη, η παράδοση με τη σωστή έννοια της λέξης (λατινικά traditio=πράξη μεταβίβασης) συμπληρώνει όλα τα παραπάνω.

Η ΜΥΗΣΗ
Η λέξη μύηση στα ελληνικά έχει σχέση με το ρήμα μύω, που σημαίνει κλείνω το στόμα. Και αυτό γιατί οι διαδικασίες της ήταν απαγορευμένο να λέγονται σε άλλους, πέρα από τους μυημένους, οι οποίοι στο τέλος ήταν υποχρεωμένοι να δώσουν "όρκο σιωπής".
Στα λατινικά η λέξη μύηση συσχετίζεται με το ρήμα initiare, που σημαίνει "αρχίζω, εισέρχομαι". Η μύηση λοιπόν είναι μια τελετή περάσματος, που μιμείται τις δοκιμασίες που σημαδεύουν την πορεία της ανθρώπινης ύπαρξης, εκτελώντας τις εκ των προτέρων. Είναι μία διαδικασία προορισμένη να πραγματοποιήσει ψυχολογικά το πέρασμα από μία θεωρούμενη κατώτερη κατάσταση ύπαρξης σε μία κατάσταση ανώτερη. Επιτρέπει λοιπόν την εκ νέου ανάβαση της ψυχής στην πρωταρχική της πηγή. Επιτρέπει ακόμη την επιτάχυνση μιας αυστηρής διαδικασίας, αυτήν την ανοδικής κίνησης της ψυχής, με την "πτώση της μέσα στην ύλη". Επιτρέπει κατά κάποιο τρόπο την επιστροφή και την εκ νέου ολοκλήρωση στο μητρικό κόσμο. Είναι η επιστροφή στον καιρό πριν από τη δημιουργία, σ' αυτόν της ζώσας και ιερής ολότητας, γιατί μέσα στις αρχές, πριν από τη δημιουργία είναι που μπορούμε να επιχειρήσουμε αλλαγές στο ον που ξαναγεννιέται καινούργιο και εν τούτοις αιώνια ίδιο.
Η Μύηση δεν είναι μία διανοητική εκπαίδευση, αλλά μία πορεία εσωτερικής ανανέωσης που παρέχει -ανάμεσα στ' άλλα- μια σφαιρική άποψη του κόσμου. Κάθε μύηση σημαίνει "θάνατο" της παλιάς προσωπικότητας και υιοθέτηση μιας καινούριας, πιο αρμονικής. Γι' αυτό ο Πλάτων έλεγε: " Ο θάνατος είναι μύηση".
Με την ευκαιρία κάθε καθοριστικής κρίσης και κάθε Τελετής περάσματος ο άνθρωπος αναλαμβάνει το δράμα του κόσμου ). H διαδικασία πραγματοποιείται σε δύο χρόνους: η επιστροφή στη θεία ολότητα, τη συγκεχυμένη και πρωταρχική και η επανάληψη της κοσμογονίας, δηλ. της πρωταρχικής διάσπασης της αρχέγονης ενότητας.
Η Μύηση είναι λοιπον μια γνώση μη αναστρέψιμη. Κάθε Μύηση περιλαμβάνει το σχέδιο "ζωή, θάνατος, αναγέννηση".
ΤΡΕΙΣ ΤΥΠΟΙ ΜΥΗΣΕΩΝ
Οι εθνολόγοι διακρίνουν τρεις διαφορετικούς τύπους μύησης:
1. Η Φυλετική Μύηση. Επιβεβαιώνει το πέρασμα από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Είναι μία βέβηλη μύηση, εφόσον συνδέεται με μία βιολογική αλλαγή που κάθε άνθρωπος γνωρίζει. Το παιδί αποχωρίζεται από το μητρικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ανατράφηκε και υπόκειται σε δοκιμασίες πριν να επανενταχθεί στην κοινωνία, στην κατάσταση του εφήβου. Στο Μύθο του Θησέα αντιστοιχεί με τη στιγμή που σηκώνει το βράχο και παίρνει το ξίφος και τα πέδιλα, σύμφωνα μ' ένα κλειδί ερμηνείας.
2. Η Θρησκευτική Μύηση. Βεβαιώνει το πέρασμα από το βέβηλο στο ιερό και επιτρέπει να εισχωρήσει το άτομο στο ιερό. Βέβηλο και ιερό είναι οι δύο όψεις της ζωής: το πρώτο οδηγεί στον διασκορπισμό, στην περιπλοκότητα, στη φθορά. Το δεύτερο οδηγεί στο κέντρο, στην ενότητα, στην αναγέννηση. Η μύηση που παραδόθηκε από τους θεσμούς των Μυστηρίων, όπως αυτών της Ίσιδας και του Όσιρι στην Αίγυπτο, την Ελευσίνα ή τη Σαμοθράκη στην Ελλάδα, εμφανίζεται σ' αυτόν τον τύπο.
3. Η μαγική ή σαμανική Μύηση είναι η πιο εσωτερική από τις μυήσεις και εκείνη που απαιτεί τη μεγαλύτερη αποστέρηση. Είναι αυτή που κάνει κάποιον να εγκαταλείψει τη φυσική, ανθρώπινη κατάσταση για να φτάσει στην κατοχή "υπερφυσικών δυνάμεων". Η πλήρης καταστροφή της παλιάς προσωπικότητας επιτρέπει στις δυνάμεις του αόρατου να εκφραστούν μέσω του μυημένου. Τίποτα δεν πρέπει να επιβιώσει από τον παλιό άνθρωπο. Αυτή η μαγική μύηση σημαδεύεται γενικά από ένα εκστατικό ταξίδι (όνειρο όραμα, καταληψία) σ' ένα κόσμο από τον οποίο ο υποψήφιος επιστρέφει με κάποιο αριθμό δυνατοτήτων: Θεραπεία, μαντική κ.ά.
Η μαγική μύηση επιτρέπει τη δημιουργία ενός κάθετου άξονα ανάμεσα στους τρεις κόσμους: τον αρχετυπικό, τον ψυχολογικό και τον υλικό κόσμο...
Οι Τελετουργικές φάσεις της Μύησης
Τρεις τελετουργικές φάσεις βρίσκονται σε κάθε τύπο μύησης. Αυτές είναι:
- Η φάση του χωρισμού, όπου ο υποψήφιος αποκόβεται από το περιβάλλον του. - Η φάση της περιθωριοποίησης, κατά τη διάρκεια της οποίας ο υποψήφιος υπόκειται στις δοκιμασίες της μοναξιάς. - Η τελική φάση της επανένωσης, όπου ο υποψήφιος επανέρχεται στο καινούριο του περιβάλλον. Τώρα είναι δύο φορές γεννημένος, δηλ. μυημένος και αποκτά ένα καινούριο όνομα.
Αναφέραμε δια μακρών όλα αυτά που συσχετίζονται με την Τελετή και τη Μύηση γιατί αυτά τα τρία στοιχεία ήταν αξεχώριστα δεμένα στα Αρχαία Μυστήρια. Έχοντας αυτά υπόψη μπορούμε να δούμε μ' ένα τελείως διαφορετικό πρίσμα τις περιπέτειες των ηρώων της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας, όπως το κλείσιμο στο κιβώτιο του Περσέα και το ρίξιμο στη θάλασσα, την κάθοδο του Ηρακλή στον Άδη κ.λπ. Πολύ πιθανόν να πρόκειται για δοκιμασίες της Μύησης -σ' ένα κλειδί ερμηνείας- και δεν συμβολίζουν παλινδρομικές κινήσεις, επιστροφή στη μήτρα της μητέρας και διάφορα άλλα που υποστηρίζει η ψυχαναλυτική θεώρηση των μύθων.
Έτσι λοιπόν λειτουργεί το τρίπτυχο ΜΥΘΟΣ - ΤΕΛΕΤΗ - ΜΥΗΣΗ. Πρόκειται για μια λειτουργική Τριπλή Ενότητα. Έχοντας λοιπόν ο καθένας υπόψη το τι σημαίνει Εσωτερισμός, την ύπαρξη των 7 Κλειδιών Ερμηνείας και το Λειτουργικό συνδυασμό Μύθου - Τελετής - Μύησης μπορεί να δει κάτω από ένα νέο πρίσμα την Αρχαία Ελληνική Μυθολογία, αλλά και την κάθε Μυθολογία. Βέβαια δεν αρκούν μόνο αυτά, αλλά μπορούν να λειτουργήσουν σαν αφετηρία. Είναι ακόμη αρκετά σημαντικό, παραδείγματος χάριν, να έχει κανείς γνώση της Διδασκαλίας των 3 Κέντρων: Άνθρωπος-Θεός-Κόσμος όπως και των 3 Κοσμικών Πεδίων: Φυσικού-Ψυχολογικού και Νοητικού, παρόλο που και σ' αυτό το θέμα γίνεται απλοποίηση μια και τα Κοσμικά πεδία-επίπεδα είναι 7.
Ας θυμόμαστε ότι ο άνθρωπος είναι μέσα στον κόσμο, αλλά και ο κόσμος είναι μέσα στον άνθρωπο (σχέση Μακρόκοσμου-Μικρόκοσμου) γιατί αυτό θα μας βοηθήσει στον εντοπισμό του πού διαδραματίζονται τα μυθικά γεγονότα, γιατί ως γνωστόν το πότε και το πού στο Μύθο δεν εντάσσεται στο γνωστό μας χωρόχρονο. Έτσι, π.χ. η γεωγραφία της Οδύσσειας πιθανόν να βρίσκεται και μέσα στον καθένα, ενώ οι ορθολογιστές ερμηνευτές του Μύθου ψάχνουν μάταια ν' αποδείξουν πού βρίσκεται το κάθε μέρος. Ακόμη, πολλά γεγονότα αρχαιοελληνικών μύθων, αν έχουν διαδραματιστεί κάποτε ιστορικά, μπορεί να έχουν διαδραματιστεί όταν το Αιγαίο ήταν ακόμη ξηρά και στη μυθική Ατλαντίδα και οι μύθοι λειτουργούν σαν κώδικας μνήμης γεγονότων που διαδραματίστηκαν σε μια ήπειρο που τώρα είναι κάτω από τα νερά. Οι περιοχές και τα πρόσωπα είναι απλώς προσαρμογές στον Ελληνικό χώρο και το ίδιο έκαναν και άλλοι λαοί, που ήθελαν να διατηρήσουν τη μνήμη του μεγάλου κατακλυσμού και των πριν από αυτόν γεγονότων.
Ακόμη, η εσωτερική θεώρηση του Μύθου θα μας βοηθήσει να μην υποστηρίζουμε δογματικά μία άποψη ερμηνείας, γιατί ο Μύθος λέει και αυτό και το άλλο και πολλά άλλα. Έτσι για παράδειγμα, στο Μύθο του Οιδίποδα υπάρχουν ψυχολογικά στοιχεία, αλλά το να υποστηρίξουμε ότι όλος ο συμβολισμός του Μύθου έχει σαν άξονα το λεγόμενο Οιδιπόδειο σύμπλεγμα και μόνο -όπως υποστηρίζει η ψυχαναλυτική σχολή- είναι μεγάλο λάθος, γιατί όπως θα δούμε ο μύθος περικλείει και πολλούς άλλους συμβολισμούς και επιδέχεται και πολλές άλλες ερμηνείες εξίσου αξιόπιστες. Αυτό γίνεται γιατί ο Μύθος δε λειτουργεί με βάση την αρχή του αποκλεισμού -δηλ. αυτό και τίποτα άλλο- αλλά με βάση την αρχή του περιεχομένου, δηλ. και αυτό και το άλλο σε επάλληλα στρώματα.
Επίσης, τα όσα αναφέραμε για το Μύθο, την Τελετή και τη Μύηση θα μας βοηθήσουν να δούμε με διαφορετικό πρίσμα τις καταγωγές, τις δοκιμασίες και τα κατορθώματα των ηρώων της Ελληνικής Μυθολογίας. Επειδή σε ένα κλειδί ερμηνείας πρόκειται για μυητικές δοκιμασίες, το κλείσιμο του Περσέα στο κιβώτιο και το ρίξιμο στη θάλασσα, η κάθοδος του Ηρακλή και του Οδυσσέα στον Αδη, ο φόνος του Μινώταυρου από το Θησέα και τόσα άλλα παρόμοια γεγονότα.

Ο Μύθος είναι παράδοξος γιατί γεφυρώνει τα παράδοξα, όμως όλο το Σύμπαν είναι ένα παράδοξο και ένα αίνιγμα, ο κόσμος είναι παράδοξος και κάθε άνθρωπος έχει μέσα του πολλά παράδοξα να γεφυρώσει, αν θέλει να λειτουργήσει μυθικά.
Όλοι έχουμε μέσα μας έναν Προκρούστη να σκοτώσουμε, αυτόν της ισοπεδωτικής λογικής, που τα θέλει όλα ίδια και μονότονα. Ο Θησέας σκότωσε τον δικό του Προκρούστη και έδωσε τη δική του μάχη.
Ο Μύθος πρέπει να εμπνεύσει και εμάς να ζήσουμε τη δική μας ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΜΑΧΗ

«ΤΑ ΤΡΙΑ ΜΕΓΑΛΑ ΦΩΤΑ»

Ο Τεκτονισμός συχνά ορίζεται ως επιστήμη των συμβόλων και αυτό διότι χρησιμοποιεί τα σύμβολα ως βασικό εργαλείο εξερεύνησης και οικοδόμησης του Εαυτού. Πρόκειται για ατραπό πνευματικής αφύπνισης και εσωτερικής ανάπτυξης, εστιαζόμενη κυρίως στην ερμηνεία και όχι στην ιστορική έρευνα των πραγμάτων γύρω μας. Ο Γνώμονας, ο Διαβήτης και η Βίβλος του Ιερού Νόμου, παρά την προφανή τους χρήση και φύση στην καθημερινή ζωή, στον Ελευθεροτεκτονισμό ενδύονται βαθιά συμβολικό χαρακτήρα. Πρόκειται για τρία από τα πλέον αναγνωρίσιμα σύμβολα του, γνωστά και ως τα 3 Μεγάλα Φώτα της Στοάς. Η σπουδαιότητα που τους αποδίδεται είναι τόσο μεγάλη, που χωρίς αυτά τα 3 σύμβολα, η Στοά δε θεωρείται κανονικώς συγκεκροτημένη και ο Σεβάσμιος Διδάσκαλος δε μπορεί να προχωρήσει στο άνοιγμα των εργασιών.

Αδελφές και Αδελφοί μου, ευρισκόμενος κανείς εντός του Ναού, για πολλά θα μπορούσε να μιλήσει και ακόμη περισσότερα να παρατηρήσει ... αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που βρισκόμαστε εδώ ... η παρατήρηση και η έρευνα, ώστε σταδιακά να οδηγηθούμε στη θέαση του υπέρτατου αγαθού, που δεν είναι άλλο από το Πνευματικό Φως, ήτοι η Υπέρτατη Αλήθεια !

Έχοντας ως κοινή παραδοχή ότι στη Στοά, τα πάντα είναι συμβολικά και ακτινοβολούν ισχύ, ευρύτητα σκέψης και αδελφική Αγάπη, ας ξεκινήσουμε μαζί τον αποσυμβολισμό της ανεξάντλητης Ιερής Γνώσης!

ΓΝΩΜΩΝ

Πρόκειται για γεωμετρικό σχεδιαστικό όργανο σχήματος ορθογωνίου, εργαλείο εργοταξίου και χρήσιμο για τον καθορισμό και τη χάραξη ορθών γωνιών και κάθετων γραμμών. Έχει ίσα τα 2 σκέλη του και σχηματίζει γωνία 90^ο. Ως βάση πάσης οικοδομικής, συγκαταλέγεται μεταξύ των σημαντικότερων συμβόλων του Ελευθεροτεκτονισμού, ενδεδυμένο πλήθος ερμηνειών και προσεγγίσεων. Αρκεί να φέρουμε στο νου μας, πόσες φορές συναντούμε το Γνώμονα και συνακολούθως την ορθή γωνία, φανερά ή κεκαλυμμένα εντός της Στοάς.

Όπως ο ορθογωνισμός αποτελεί βασική εργασία για την κατασκευή ενός οικοδομήματος, καθώς καθιστά τους ακατέργαστους λίθους σε κυβικούς, κατάλληλους να εφαρμόσουν μεταξύ τους σε σταθερά και αρμονικά σύνολα, έτσι και ο γνώμονας αποτελεί για τον τέκτονα εργαλείο κατεργασίας και ορθογωνισμού του εαυτού του, προκειμένου δια της Εργασίας και της έρευνας, να οδηγηθεί στην οδό της κατανόησης και της δικαιοσύνης. Ως εκ τούτου, η τοποθέτηση του επί του βωμού των όρκων, μόνο τυχαία δε μπορεί να θεωρηθεί.

Ο Γνώμονας αποτελεί πρωτίστως σύμβολο ευθυκρισίας και δικαιοσύνης και εγκολπώνεται όλες εκείνες τις αρχές, που μας καθιστούν ικανούς να πράττουμε σύμφωνα με το ορθό και το δίκαιο, κυριαρχώντας με σύνεση επί των παθών και των παρορμήσεών μας.

Η σπουδαιότητα και ο βαθιά συμβολικός χαρακτήρας του Γνώμονα, ενισχύεται έτη περισσότερο και από το γεγονός ότι φέρεται κατ’ αποκλειστικότητα από το Σεβάσμιο Διδάσκαλο ως διακριτικό έμβλημα του αξιώματός του. Γιατί όμως Αδελφοί μου? Διότι πέρα και ανεξάρτητα από την ατομική προσπάθεια του καθενός εξ ημών να λαξεύσει τον ακατέργαστο λίθο εντός του, ο Σεβάσμιος Διδάσκαλος είναι επιφορτισμένος με την ύψιστη αποστολή να «δημιουργήσει» μέσω της οδού του σεπτού τεκτονικού έργου ΤΕΛΕΙΟΥΣ τέκτονες, οι οποίοι και θα αποτελέσουν θεμέλιο λίθο στην ανοικοδόμηση του ναού της Αρετής.

Αξίζει σε αυτό το σημείο να επισημανθεί πως ο Γνώμονας ως κόσμημα στο περιλαίμιο του Σεβασμίου Διδασκάλου, παρουσιάζει την εξής ιδιαιτερότητα ... το δεξιό σκέλος του, που παριστά το ενεργητικό στοιχείο του σύμπαντος κόσμου, είναι μακρύτερο του αριστερού που σχετίζεται με το παθητικό και κρεμάται από την κορυφή της ορθής γωνίας, κατ’ απομίμηση του ορθογωνίου τριγώνου των Πυθαγορείων ή αλλιώς του πυθαγόρειου θεωρήματος, μίας εκ των μεγαλύτερων συλλήψεων της Γεωμετρίας. Βέβαια, το δεξιό σκέλος αντανακλά στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου το οποίο είναι υπέυθυνο για την συναισθηματική κατάσταση και το αριστερό στο αριστερό ημισφαίριο το οποίο είναι υπεύθυνο για τη λογική. Αυτό μας δείχνει ότι ο Σεβ:. Διδ:. αν και διέπεται από τους νόμους της ισότητας, έστω κατά τι, ενεργεί με το συναισθηματικό ημισφαίριο απέναντι στους Αδδ:. του.

Ωστόσο για οικονομία χρόνου, δε θα αναφερθώ περαιτέρω στην παράμετρο του παθητικού στοιχείου και της ενεργητικής δύναμης του σύμπαντος που απαντάται ακόμη κι εδώ. Ας αρκεστούμε απλώς πως στον χώρο όπου κινούμαστε, σχεδόν όλα ενυπάρχουν και συμβιώνουν μεταξύ τους σε πολλαπλότητες και αρμονικά ζεύγη αντιθέτων και αντιθέσεων που μέσω της αρχής της συμπληρωματικότητας, χαράσσουν το δρόμο μας προς την τελείωση.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Ο διαβήτης, ως αποκλειστικό όργανο χαράξεως κύκλων και καθορισμού οικοδομικών ορίων και αναλογιών, αποτελείται και αυτός από 2 σκέλη. Σε αμιγώς συμβολικό επίπεδο, πολλές είναι οι ερμηνείες που θα μπορούσαν να αποδοθούν στο Διαβήτη και συνακολούθως στον κύκλο, με πρώτη το ότι πρόκειται για εργαλείο έρευνας της αιώνιας Αλήθειας, έχοντας ως κέντρο του το σημείο που εκκινεί την εξέλιξη των πάντων. Στη διάρκεια της μύησης σε 1^ο συμβολικό βαθμό κι ενόσω ο δόκιμος δίδει την επίσημο διαβεβαίωση επί του βωμού των όρκων, το ένα σκέλος του Διαβήτη τοποθετείται στην καρδιά του, φανερώνοντας με τον τρόπο αυτόν πως από το κέντρο της καρδιάς ξεκινά να χαράσσεται ο απέραντος τεκτονικός κύκλος της αδελφοσύνης που περικλείει τα πάντα με Αγάπη και διαισθητική Αρετή.

Ο συνδυασμός αυτών των δύο ανώτερων στοιχείων, παριστά δια της χάραξης άπειρων κύκλων, τη θεϊκή παντοδυναμία της δικαιοσύνης και τη συμπαντική συνείδηση, τα οποία έλκονται συνειδητά ή ασυναίσθητα από τον ανώτερο εαυτό μας.

Πέρα όμως από κάθε υπερβατική προσέγγιση, αν υποθέσουμε πως τα δύο σκέλη του διαβήτη παριστούν το δίπολο αλληλεγγύης και εγωισμού, τότε ο Διαβήτης αναδεικνύει την αναγκαιότητα που διατρέχει τον κάθε έναν από μας, να βρεί το σημείο ισορροπίας του μεταξύ των δύο. Το συγκεκριμένο εργαλείο αποτελεί για τον Τέκτονα, το όργανο χάραξης του γεωμετρικού τόπου εκδήλωσης της ατομικής του ελευθερίας, όπου καθώς το ένα σκέλος κινείται αενάως και το άλλο παραμένει σταθερό στο κέντρο της συνείδησής του, χαράσσεται η ατέρμονη γραμμή που ορίζει την ακρίβεια και τα όρια που πρέπει να ορίζουν τις πράξεις και τις σχέσεις μας με τους άλλους και δη με τους Αδελφούς μας. Και η χρήση του όρου «ακρίβεια» δεν είναι τυχαία αν αναλογιστεί κανείς πως όλα τα σημεία ενός κύκλου ισαπέχουν από το κέντρο του, το οποίο επεκτείνεται εν πλήρη αρμονία προς πάσα κατεύθυνση. Έτσι για τον τέκτονα που επιθυμεί δια της έρευνας της αλήθειας να αγγίξει την αυτοπραγμάτωση, η σφαιρική επέκταση της συνείδησης του αποτελεί τον ιδανικό τρόπο να αναπτυχθεί αρμονικά εντός του άξονα του, με κεντρικό σημείο εκκίνησης τη εστία της συνειδητότητάς του.

Η ΒΙΒΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ

Η Βίβλος του Ιερού Νόμου, αποτελεί Μέγιστον Φως του Τεκτονισμού, συγκεντρώνοντας ίσως τη μεγαλύτερη σπουδαιότητα όλων, ως απτή υπενθύμιση του καθήκοντος καθενός εξ ημών προς το Μεγάλο Αρχιτέκτονα του Σύμπαντος. Πρόκειται για σύμβολο ανιδιοτελούς Αγάπης, Αλήθειας και Αποδοχής του πλησίον. Δε θα πρέπει να αγνοούμε Αδελφές και Αδελφοί μου, πως ο χώρος στον οποίο κινούμαστε, αποτελεί έναν χώρο ελεύθερο και αδογμάτιστο που υπερβαίνει κάθε διάκριση του νοητού κόσμου. Στα Μυσταγωγικά Τάγματα, όπου ως καίριος σκοπός των θρησκειών αναγνωρίζεται η καλυτέρευση του ανθρώπου, η Βίβλος του Νόμου, δε σχετίζεται με κάποιο συγκεκριμένο δόγμα, ούτε και δημιουργεί κάποιου είδους θρησκευτικών δεσμών και αυτό διότι τα τεκτονικά ιδεώδη στέκουν πρόδηλα πάνω από οτιδήποτε άλλο. Η Βίβλος του Νόμου, συμβολίζει τη θέληση του Θεού, η οποία ως η φωνή της συνειδήσεως αποβλέπει στην ανύψωση κάθε Αδελφού ελευθεροτέκτονα στους ανώτερους ψυχικούς και πνευματικούς ορίζοντες της ύπαρξής του.

ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ

Σε αδρές γραμμές, ο Γνώμονας ως σύμβολο ευθυκρισίας και ο Διαβήτης ως έμβλημα της απεραντοσύνης του σύμπαντος δια της χάραξης άπειρων κύκλων, θα λέγαμε πως αποδίδον συμβολικά τις δύο βασικές αρχές που ορίζουν τον άνθρωπο.. το πνεύμα και την ύλη αντίστοιχα. Στον 1^ο συμβολικό βαθμό του Αρχαίου και Αποδεδειγμένου Σκωτικού Τύπου, κατά το άνοιγμα των εργασιών, ο Γνώμονας τοποθετείται επί του Διαβήτη, και αυτό διότι στο συγκεκριμένο βαθμό, η ύλη εξακολουθεί να κυριαρχεί ακόμη επί του πνεύματος.

Επιγραμματικά, στο σύνολο του το σύμπλεγμα του Γνώμονα και του Διαβήτη, τοποθετημένο πάνω στη Βίβλο του Νόμου, η οποία δίδει το Φως και τη Γνώση πέραν της γνώσεως του παρόντος κόσμου, συμβολίζει κατά μία έννοια την 7σύνθετο φύση του ανθρώπου, η οποία πρέπει πάντα και για πάντα να στηρίζεται επί του θείου νόμου και να ελπίζει στο θείον έλεος.

Πως ορίζεται όμως η 7σύνθετος φύση του ανθρώπου και ποια η σχέση της με το θέμα που μελετάται απόψε???

Σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάλυσης, τα παλαιότερα χρόνια κατά το άνοιγμα των Εργασιών, αντί για Γνώμονα και Διαβήτη χρησιμοποιούσαν ένα ισόπλευρο τετράγωνο και ένα ισόπλευρο τρίγωνο αντίστοιχα. Έτσι ο Γνώμονας, ως κεκαλυμμένη μυστική τετράς αποτελεί αφενός το σύμβολο των, κατά τον Πυθαγόρειο Φιλόσοφο Εμπεδοκλή, τεσσάρων στοιχείων της Φύσεως: Πυρ / Αήρ / Ύδωρ & Γη

Αφετέρου και εν πλήρη συνάρτηση με την ανθρώπινη προσωπικότητα, το ισόπλευρο 4γωνο παριστά τα 4 κατώτερα τετρακτύ του ανθρώπου, δηλαδή:

• το φυσικό σώμα,

• το διπλό αιθερικό σώμα,

• τις κατώτερες συγκινήσεις και

• την κατωτέρα διάνοια.

Στον αντίποδα, ο διαβήτης ως εργαλείο του πνεύματος και σε συσχέτιση με την ανθρώπινη ψυχή, συμβολίζει πως ο άνθρωπος έχοντας υπερβεί το υλικό πεδίο, έχει κατανικήσει τα 4 κατώτερα τετρακτύ κι έχει αποκτήσει:

• πνευματική θέληση,

• ενορατική αγάπη και

• ανώτερη διάνοια.

Η ανώτερη αυτή ανθρώπινη τριάς, ως απότοκο του Νόμου τοης εξέλιξης του ΕΝ, αποτελεί τον ανώτερο τρισυπόστατο άνθρωπο πλασμένο κατ’ εικόνα και ομοίωση του ΜΑΤΣ. Ως εκ τούτου, οι διαφορετικές θέσεις που ενίοτε παίρνουν μεταξύ τους αυτά τα 2 σύμβολα επάνω στη βίβλο του νόμου, συνδέονται άρρηκτα με τη βαθμιαία έρευνα της αλήθειας και τα επίπεδα συνειδητότητας στα οποία ο καθείς εξ ημών ανέρχεται στην οδό της αυτοπραγμάτωσης.

Αδελφοί και Αδελφές μου, θα κλείσω τον πίνακα μου, με μία ρήση που αποδίδεται στον Έλληνα πυθαγόρειο φιλόσοφο Εμπεδοκλή, ο οποίος είχε πει: «ο θεός είναι ένας κύκλος που το κέντρο του είναι παντού και η περιφέρειά του πουθενά»..

Είθε, στον κύκλο αυτής της ενσάρκωσης και ως ότου σημάνει πλήρες μεσονύκτιο, η ψυχή όλων να πλημμυρίσει με τη Γνώση που της αναλογεί.. Γιατί ο πόθος για Γνώση, θα είναι πάντα καρπός της έλλειψης της.

Ερευνάτε και θα εύρετε …. Ζητείτε και θα λάβετε..

Είπον

Ο Ιερός ΒΩΜΟΣ

 

Με τη λέξη βωμός εννοούμε οποιαδήποτε δομή, ακόμα και μία απλή μεγάλη πέτρα, πάνω στην οποία γίνονται θυσίες («θυσιαστήριο») και γενικότερα προσφορές υλικών αγαθών σε κάποια υπερφυσική οντότητα (θεότητα, δαίμονα, πνεύμα) για θρησκευτικούς, λατρευτικούς και τελετουργικούς σκοπούς.

Σε μία ευρύτερη έννοια, βωμός ονομάζεται ένας ιερός χώρος όπου γίνονται τελετές.

Οι βωμοί βρίσκονται συνήθως στο εσωτερικό ναών ή άλλων κτισμάτων. Σήμερα βωμοί χρησιμοποιούνται κυρίως σε θρησκείες όπως ο Βουδισμός, ο Ινδουισμός, ο Σιντοϊσμός, ο Ταοϊσμός.

Στο παρελθόν πολλές θρησκείες χρησιμοποιούσαν βωμούς, όπως η θρησκεία των Αρχαίων Ελλήνων και των βόρειων λαών της Ευρώπης. Στον Χριστιανισμό τη θέση του βωμού έχει πάρει η Αγία Τράπεζα.

Στην Αρχαία Ελληνική λατρεία ο βωμός αποτελούσε το πρώτο και πιο σημαντικό φυσικό στοιχείο χωρίς το οποίο δύσκολα υφίσταται λατρεία. Ο βωμός αποτελεί την θεμελίωση της αναγνώρισης του θείου και την απόδοση λατρείας σε αυτό εκ μέρους του ανθρώπου σε έναν συγκεκριμένο τόπο.

Δεν ταυτίζεται αναγκαστικά με το ιερό, το οποίο μπορεί να είναι ένα δέντρο, μια πηγή, ή ο ίδιος ο τόπος, όμως η απόδοση λατρείας σε αυτό πραγματοποιείται μέσω του βωμού. Το κέντρο της λατρείας δεν θεωρείτο ο Ναός, ένα αρχιτεκτόνημα που δεν συμβολίζει άλλωστε την φοβερή κατοικία μιας υπερκόσμιας οντότητας, αλλά είναι απλώς σκέπη ιερών αντικειμένων κι αγαλμάτων.
Το πραγματικό κέντρο της πατρογονικής μας λατρείας είναι ο βωμός (μία τραπεζόσχημη δηλαδή κατασκευή όπου προσφέρονται διάφορα «ιερεία» στους Θεούς) και βασικό συστατικό της αποτελεί η θυσιαστική πράξη, που αποσκοπεί στην άμεση επικοινωνία με τους Θεούς. Μετά την εμφάνιση των Ναών οι βωμοί ανεγείροντο μπροστά από την είσοδο των πρώτων, ενώ άλλοι, για την οικιακή λεγόμενη λατρεία, ανεγείροντο μέσα στο έρκος των οικιών.

Ο βωμός στην πραγματικότητα είναι η πύλη που δημιουργεί ο άνθρωπος ώστε να επικοινωνήσει με το θείο και γι' αυτό λαμβάνει και ο ίδιος ο βωμός τον χαρακτήρα του ιερού.

Αν και αποτέλεσμα ανθρώπινης δραστηριότητας, ο βωμός μετά την καθιέρωση του, δεν ανήκει πια αποκλειστικά στον κόσμο των ανθρώπων, αλλά αποτελεί μια γέφυρα που συνδέει τον κόσμο αυτό με τον κόσμο των Θεών.

Μεταφορικά θα λέγαμε πως είναι μια γέφυρα από την γη στον ουρανό, δηλαδή από τα ανθρώπινα πεδία στα θεϊκά.

7. H εγκαινίαση ενός νέου βωμού, συνοδεύεται από τη λεγόμενη «καθιέρωσή» του, δηλαδή από την πρόσκληση του Θείου ν' αποδεχθεί το συγκεκριμένο θυσιαστήριο ως «πόρτα» από τον κόσμο των θνητών στον κόσμο των Αθανάτων και αντιστρόφως. Συχνά έχουμε αναφορές πως τον βωμό τον καθιέρωνε η ίδια η θεότητα, ή κάποιος ήρωας, ή επιφανής άνθρωπος. Σε κάθε περίπτωση ο βωμός μετά την καθιέρωσή του παραμένει αμετακίνητος. Είναι πια το θεμέλιο της γέφυρας και αν μετακινηθεί αυτή θα χαθεί. Έτσι γνωρίζουμε από την αρχαιολογία, πολλά παραδείγματα όπου ο ίδιος ο ναός ή άλλα κτήρια του ιερού μεταβάλουν την χωροταξική τους θέση, ενώ ο βωμός παραμένει πάντα στην αρχική που καθιερώθηκε.

8. Οι βωμοί δύναται να κατηγοριοποιηθούν ανάλογα με τον τύπο λατρείας, σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: οικιακούς, ιερών, και πολιτειακούς, ανάλογα με τον τύπο των προσφορών σε αιματηρούς, έμπυρους ή άπυρους, αναίμακτους, ανάλογα με το πεδίο, σε χθόνιους, ολυμπίους ή για τους νεκρούς, όπου σε κάθε μια από αυτές τις περιπτώσεις έχουμε σημαντικές διαφοροποιήσεις στα χαρακτηριστικά τους είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά
Συνήθως οι βωμοί είναι αφιερωμένοι σε συγκεκριμένη θεότητα, συχνά και σε ομάδα θεών σχετιζόμενων μεταξύ τους ενώ δεν είναι και σπάνιες οι περιπτώσεις βωμών αφιερωμένων στους Ολυμπίους γενικά ή στο Πάνθεον.

Τεχνικά ο βωμός μπορεί να ποικίλει σε υλικό κατασκευής ή σε σχήμα και μέγεθος αν και για πρακτικούς λόγους προτιμάται κάποιο φυσικό υλικό με αντοχή, συνήθως πέτρωμα και το τραπεζοειδές σχήμα, όχι μόνο γιατί εξυπηρετεί καλύτερα τις εργασίες που τελούνται πάνω στον βωμό (απόθεση προσφορών, άναμμα φωτιάς και ψήσιμο θυσιαζόμενων μερών), αλλά και γιατί συμβολικά υπενθυμίζει την μυθική κατάσταση κατά την οποία οι άνθρωποι ήταν ομοτράπεζοι των θεών. Επίσης συνηθίζεται να υπάρχει στο πάνω μέρος του βωμού, στο κέντρο, κοίλωμα με εγκοπή - η εσχαρίς - όπου τοποθετείται το σκεύος - το επίπυρον - πάνω στο οποίο καίει η πυρά. Οι λαμβάνοντες μέρος στην τελετή στέκονται κυκλικά γύρω από τον βωμό - ειδικά σε περιπτώσεις ακραίων, ή αγροτικών ιερών - ή και αμφιθεατρικά ειδικά όταν έχουμε και τέμενος - ναό το οποίο τοποθετείται μπροστά από τον βωμό πολλές φορές εφαπτόμενο με αυτόν.

Ο βωμός γίνεται να είναι και περαιτέρω ανυψωμένος με κλίμακες δημιουργώντας έτσι θέσεις για τους ιερείς (πρόθεσις). Ο προσανατολισμός του, σχετίζεται με τον Ναό και συνήθως είναι ανατολικομεσημβρινός (Α - Βωμός - είσοδος Ναού - Δ).

Και από μόνη της η φράση «αγώνας υπέρ βωμών και εστιών» είναι ικανή για να δείξει την ύψιστη σημασία την οποία έχουν οι βωμοί για την Ελληνική κοινωνία από την αρχαιότητα.

Στους αρχαίους Αιγυπτιακούς ναούς ο βωμός ήταν τοποθετημένος στο κέντρο του ναού και κατασκευασμένος από τρεις μεγάλους κυβόλιθους τοποθετημένους τον ένα πάνω στον άλλο. Οι τρεις κυβόλιθοι συμβολίζουν τον Όσιρη, την Ίσιδα και τον Ώρο, τους θεούς που συμβόλιζαν τα τρία πρόσωπα της τριάδας.

Κατά την αρχαιότητα, ο βωμός ήταν ένας τόπος θυσίας, εξιλέωσης και επικοινωνίας με το Θεό. Σήμερα, μας υπενθυμίζει ότι όπως και τότε, ο καθένας από εμάς πρέπει να αφιερώσει τον εαυτό του και μέσω της θυσίας μας να επιτυγχάνουμε την επικοινωνία με το Μ.Α.Τ.Σ.

Ο βωμός στην Τεκτονική Στοά αντιπροσωπεύει την ιερότητα του θυσιαστηρίου στο ναό της ψυχης του βασιλιά Σολομώντα. Επάνω στο Βωμό είναι τοποθετημένα η Βίβλος του Νόμου, ο Γνώμονας και ο Διαβήτης. Αυτός είναι ο βωμός της εργασίας και της Αλήθειας και συμβολίζει τη γνώση την ευθύτητα και την ειλικρίνεια.

Στο τυπικό της Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας υπάρχει άλλη θεώρηση ότι γενικά δεν υφίσταται βωμός, ή τουλάχιστον υφίσταται ως προσάρτημα της έδρας της Σεβασμίου. Έτσι όταν ο υποψήφιος δίδει τον όρκο, γονατίζει μπροστά στην έδρα του Σεβασμίου Διδασκάλου. Στη Στοά υπάρχει επίσης και ο τριγωνικός βωμός της φωτιάς, που με τις φλόγες εξαγνίζονται οι νέοι Τέκτονες.

Κατά την τελετή μύησης , ο μυούμενος οδηγείται μπροστά το βωμό για να δώσει τον όρκο του και κατόπιν να αναγνωρισθεί ως Τέκτονας. Η πιο σημαντική στιγμή στον τεκτονικό βίο του κάθε Τέκτονα επιτελείται μπροστά στο βωμό.

Ο Τεκτονικός βωμός είναι συμβολικός και συνδυάζει τον χαρακτήρα και τη χρήση όλων των τύπων των αρχαίων βωμών και μυσταγωγικών κέντρων. Είναι βωμός θυσίας γιατί ο υποψήφιος Τέκτονας καλείται να ρίξει μέσα σ’ αυτόν τα πάθη και τις ορέξεις του σαν θυσία προς το θείο ενώ ταυτόχρονα εκεί ανεβαίνουν οι σκέψεις της αγνής καρδιάς του σαν κατάλληλο θυμίαμα προς το Μ.Α.Τ.Σ. (Λάσκαρης).

Ο Albert Mackay στο “Lexicon of Freemasonry” περιγράφει το βωμό ως εξής: Το μέρος όπου οι ιερές προσφορές αποδίδονται προς το θεό. Οι βωμοί ήταν δύο ειδών, βωμοί των θυσιών και οι βωμοί των θυμιαμάτων. Από εκεί ανέρχεται πάντοτε το ευγνώμων θυμίαμα της αδελφικής αγάπης, της αρωγής και της αλήθειας προς το Μέγα Ον, ενώ τα μη υπογραμμένα πάθη και οι υλιστικές ορέξεις των Αδελφών τίθενται στον Α’ Βαθμό ως θυσία που αρμόζει προς το μεγαλείο του Τάγματός μας.

Το κατάλληλο σχήμα ενός Τεκτονικού βωμού είναι κυβικό, φέρει δε επάνω την ανοικτή Βίβλο του Νόμου, το Γνώμονα και το Διαβήτη.

Πολύ βασικό για την σχέση μας με τον βωμό, είναι η στάση μας έναντι αυτού. Ο βωμός πρέπει να συντηρείται σε καλή κατάσταση και να μένει αμόλυντος αφού και το παραμικρό μίασμα θα κόψει αυτόν τον δεσμό με το θείο και την ψυχή, καθιστώντας αυτόν ανενεργό, ένα απλό κατασκεύασμα χωρίς λειτουργία.

Ο βωμός μπορεί να επανέλθει στην πρότερη κατάσταση μόνο μετά την επιτυχή τέλεση καθαρμού, για την οποία όμως απαιτείται η δράση των Αδδ.: ιδιαιτέρων ικανοτήτων και στάσης.

Για τον λόγο αυτό πρέπει να είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι με τις αρετές της ευλάβειας και ευσέβειας.

Η ευλάβεια εμπεριέχει τις έννοιες : προσοχή, προφύλαξη, φροντίδα, μέριμνα, φρόνηση, σύνεση. Οι κινήσεις του ευλαβούς είναι λεπτές, προσεγμένες με συστολή και πνευματική ευαισθησία.

Η ευσέβεια είναι κυρίως χαρακτηρισμός ανθρώπινος και είναι λειτουργία στο ανθρώπινο μυαλό μας, που προήλθε από ευσεβή διαγωγή δηλαδή από σεβασμό προς το Θείον και σε όλα όσα έχουν σχέση με τους καρπούς του Πνεύματος.

Ο μαθητής του Σωκράτους Ξενοφών, στα "Απομνημονεύματα" που έχει αφιερώσει στον διδάσκαλό του, διασώζει ότι ο Σωκράτης κήρυσσε ότι τα τρία σπουδαιότερα καθήκοντα τού ανθρώπου είναι
1. η ευγνωμοσύνη προς τους γονείς,
2. η φιλότης προς τα αδέλφια, και
3. η εμπιστοσύνη προς τους φίλους,
ενώ θεμέλιο όλων των επιμέρους Αρετών είναι η προς τους Θεούς "Ευσέβεια".

'Όλα αυτά τα λίγα, μα σημαντικά τα αναφέραμε απόψε προκειμένου να γίνει κατανοητό ποια πρέπει να είναι η σχέση μας και συμπεριφορά μας εντός του Ναού της ψυχής μας.

'Ένας χώρος να ξέρετε καθιστάτε Ιερός όταν εμείς οι ίδιοι με την συμπεριφορά και τις πράξεις μας τον καθιερώνουμε. Και τον καθιερώνουμε με την Ισχύ το Κάλλος και την Σοφία. και πως γίνεται τούτο?

Η φαντασία λοιπόν, η διεργασία εκείνη του πως θα ήταν τα πράγματα αν ήταν αλλιώς, προσφέρει την εμπειρία του διαφορετικού, του εναλλακτικού από αυτό που φαίνεται πως είναι ήδη, με λίγα λόγια, την έννοια του Άλλου.
Αναπόφευκτα λοιπόν, αυτό το φυσικό αίσθημα διαφοροποίησης γεννά εκτός των υπολοίπων και την έννοια του Ιερού. Το Ιερό ως αντιδιαστολή με το καθημερινό.

Αυτό σημαίνει πως ιερός είναι ο διαφορετικός χώρος και τόπος, όχι απλά όμως ο κάθε ανοίκειος χώρος και τόπος αλλά η στιγμή ή το σημείο εκείνο που φανερώνει την αναφορικότητα στο Άλλο, στο υπερβατικό, στο άρρητο.
Το δωμάτιο στο οποίο διαβάζουμε αυτή την στιγμή αυτό το κείμενο, δεν είναι ιερό, είναι το πεδίο της καθημερινότητας σας. Αλλάζει σε ιερό όταν διαφοροποιείτε από αυτή την καθημερινότητα, όταν σταματά να αποτελεί τμήμα της συνέχειας των γεγονότων που αφορούν το φθαρτό σύμπαν και τις έγνοιες του, και γίνεται μέλος των αιώνιων εκείνων στοιχείων που υπερβαίνουν το άτομο και την εποχή του.
Ακόμη και αυτά όμως δεν είναι αρκετά για να ορίσουμε κάτι ως Ιερό. Διότι η οριοθέτηση απλά δεν δηλώνει σχέση, δεν δηλώνει συμμετοχή με αυτό που ονομάζουμε Ιερό.

Ως έχει η οριοθέτηση αυτή είναι μια παθητική ενέργεια! Κατά συνέπεια, ένα τρίτο βασικό χαρακτηριστικό του Ιερού είναι η τελεστική, η συμβολική πράξη δηλαδή -μέσα από αναφορικές εικόνες, λέξεις, κινήσεις από ένα τυπικό- που αποσκοπεί στην αισθητοποίηση του αφανούς. Τότε μονάχα το άτομο γίνεται αυτό στο οποίο αναφέρεται δηλαδή αλλάζει σε σημαίνον με ιδιαιτερότητες, ένα σύμβολο που παίρνει σάρκα και οστά μέσω αυτής της σχέσης στο αισθητό πεδίο.

Η συνάντηση τους, η ένωσή μας με το Άλλο προσφέρει έκσταση δηλαδή έξοδο από το σύνηθες και το βατό μια κατάσταση κατά την οποία το πνεύμα αποχωρίζεται πλήρως από τον κόσμο των αισθήσεων και έτσι επικοινωνεί άμεσα και ταυτίζεται με το Θεό: Οι μυστικιστές ισχυρίζονται ότι τη στιγμή της έκστασης, όταν εκμηδενίζεται και θανατώνεται η ψυχή, ταυτίζονται με την άπειρη ουσία του σύμπαντος.

Και γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο λέγεται για το Ιερό πως γεφυρώνει κόσμους, πως είναι πύλη και πέρασμα. Διότι αποτελεί βίωμα αυθυπέρβασης, εμπειρία εγκατάλειψης του επίκτητου και ανάδειξης του αιωνίου στον άνθρωπο.
Την καίρια αυτή στιγμή το άτομο δεν υπάρχει απλά, είναι. Η εμπειρία αυτή της αληθής παρουσίας δεν κλείνετε σε λέξεις, όπως άλλωστε δεν περιορίζετε το άπειρο στο πεπερασμένο. Κοινωνείτε όμως μέσα από τα σύμβολα όπου οι επιμέρους εμπειρίες συγκλίνουν σε μια κοινή, καθολική  αναφορά, στο Εν, στο Θείο, στο Άλλο.