Κατά τον Ηρόδοτο Φοίνιξ ονομαζόταν ένα ιερό μυθικό πουλί, το οποίο είχε μέγεθος αετού και πούπουλα χρυσοκόκκινα (βιβλ. 2,73). Κάθε 500 έτη ερχόταν από την Αραβία στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου, μεταφέροντας το νεκρό πατέρα του, τον οποίο τύλιγε σε σχήμα αβγού μέσα σε σμύρνα και τον έθαβε στο Ιερό του Ήλιου. Ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος, γράφει: «Δεν έχω δει ποτέ αυτό το πουλί παρά μόνο σε εικόνες. Μέρη του φτερώματός του έχουν το χρυσό χρώμα και άλλα βαθυκόκκινο και μοιάζει στο περίγραμμα και τις διαστάσεις με αετό". Σύμφωνα με τον μύθο ο Φοίνικας δεν τρέφεται με φρούτα ή λουλούδια, αλλά με μία υγρή κολλώδη ουσία, όπως το ρετσίνι, που ευωδιάζει λιβάνι.
Κατά τον Πλίνιο ένας μόνο ένας Φοίνικας υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο. Όταν γερνά, κατασκευάζει φωλιά με κλαδιά αρωματικών φυτών, τη γεμίζει με αρώματα και πεθαίνει καιόμενος μέσα σ` αυτή. Από τη στάχτη του ξαναγεννιέται και μεταφέρει τα λείψανα της προηγούμενης υπάρξεώς του μαζί και της φωλιάς του στην πόλη του Ήλιου για ταφή.
Ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος γράφει ότι: «Ο Φοίνικας ζούσε 1.460 έτη και οι ενδείξεις της επιστροφής του δίνονταν από τις κινήσεις των αστέρων». Ο Πλατωνικός Φιλόσοφος Κέλσιος, στο έργο του «Αληθής Λόγος», μας λέει: Ένα πουλί της Αραβίας, ο Φοίνικας, κουβαλά στην Αίγυπτο τον νεκρό πατέρα του τυλιγμένο σε σμύρνα (βαλσαμόδεντρο) και τον αποθέτει στο τέμενος του ήλιου.
Ο Οβίδιος γράφει ότι ο Φοίνικας έρχεται από την Ασσυρία, αλλά εμφανίζεται σε πολλά μέρη του κόσμου. Όλα αυτά τα πουλιά έχουν ταυτιστεί με τον ήλιο και μοιάζουν πολύ στο πουλί που περιγράφει ο Οβίδιος. Ο
Οβίδιος στο έργο του «Μεταμορφώσεις» γράφει για τον Φοίνικα: «Ο Φοίνικας, όπως τον ονομάζουν οι Έλληνες, είναι ένα μυθικό πουλί, που αναγεννάτε από την τέφρα του. Κατ' αυτόν πρόκειται για ιερό πτηνό που έρχεται πάντα από την Ανατολή και "φέρνει τον πατέρα του βαλσαμωμένο μέσα σε μια σφαίρα γεμάτη μύρο την οποία αφήνει μέσα στον ναό του Ηλίου της Ηλιούπολης. Εκεί χτίζει την φωλιά του στην πέτρα του ηλίου και από εκεί χανόταν μέσα στις φλόγες όταν ήθελε να φύγει".
Οι Αιγύπτιοι ονόμαζαν το πουλί αυτό «Μπενού» και το ταύτιζαν με τον θεό Ατούμ, θεό της δημιουργίας, κατόπιν με τον Ρα και τέλος με τον Όσιρι. Τα κείμενα των πυραμίδων τοποθετούν το γεγονός της δημιουργίας και των Ζεπ Τεπί (θεοί) στην Ηλιούπολη, στον «Ναό του Φοίνικα». Σύμφωνα με την παράδοση, ο Φοίνικας εμφανίζεται σαν από θαύμα πάντα από τον ανατολικό ορίζοντα κατά την διάρκεια παγιωμένων σημείων του ουρανού, για να αναγγείλει την αρχή μιας νέας κοσμικής εποχής. Επέστρεφε στην Ηλιούπολη αναγεννημένος κάθε 1.460 χρόνια, όταν έκλεινε ο Σωθικός (Σειριακός) κύκλος, ο οποίος και ονομαζόταν «Ιδανικό Νέο Έτος» και συνέπιπτε με την ηλιακή αύξηση του Σειρίου.
Οι περισσότεροι σύγχρονοι ερευνητές της αρχαίας αιγυπτιακής θρησκείας αναφέρουν ότι τα μυστήρια της Αιγύπτου ή "Μυστήρια του Οσίριδος" θεσπίστηκαν από τον Ερμή τον Τρισμέγιστο, ο οποίος κατά τον μύθο ήταν παιδαγωγός του Όσιρι. Σχεδόν όλες οι πληροφορίες για τα Αιγυπτιακά Μυστήρια προέρχονται από τον Ηρόδοτο. Έδρα των αιγυπτιακών μυστηρίων ήταν η πόλη Άβυδος, με τον μεγαλοπρεπή ναό του θεού "Ήλιου – Ρα". Όμως τα πιο μεγάλα και τα πιο ιερά μυστήρια της αιγυπτιακής θρησκείας ήταν τα "Μυστήρια του Φοίνικα" στην Ηλιούπολη.
Ο Φοίνικας αυτός, γνωστός και ως "Πνεύμα του Αναστημένου Οσίριδος", σύμφωνα με τις θρησκευτικές δοξασίες της Αιγύπτου, ζούσε στον αστερισμό του Σειρίου. Ήταν το θεϊκό σύμβολο του Οσίριδος και δήλωνε την αναγέννηση, η οποία άρχιζε από το "Μέγαρο του Φοίνικος" της Ηλιούπολης, όπως αναφέρουν τα κείμενα της πυραμίδας Τεξτς. Ο Γερμανός φιλόλογος Αδόλφος Έρμαν αναφέρει τα εδάφια των ταφικών μνημείων στα οποία είναι γραμμένα τα εξής: "Η ψυχή του Οσίριδος κατοικεί στο πουλί Μπενού (Φοίνικας)". Ο ίδιος ο Όσιρις λέει: "Είμαι ο μεγάλος Φοίνικας που είναι το Ένα. Είμαι ο Όσιρις που έρχομαι από τον Σείριο. Είμαι ο επιβλέπων των πάντων".
Τέλος, ο Πλούταρχος στο έργο του "Περί Ίσιδος και Οσίριδος" μας δηλώνει ότι η θεά Ίσις συμβολίζει το άστρο του Κυνός Σείριον ή Σώθιν "Εγώ ειμί η εν τω άστρω τω Κυνί επιτέλλουσα, κατακολουθών τω Ωρίωνι τω αστερισμώ του Οσίριδος" (Δαμάσκιος παρά Hopner). "Υπό των Ελλήνων (συνεχίζει ο Πλούταρχος) Κύων καλείται η ψυχή της Ίσιδος, Σώθις δε υπό των Αιγυπτίων, Ωρίων δε, η ψυχή του Ώρου, η δε ψυχή του Τυφώνος, Άρκτος. Οι δε ψυχές τους λάμπουν ως άστρα στον ουρανό". Επί πλέον αναφέρει "τον Θεό Όσιρι, ως στρατηγό και πλοίαρχο του Κανώβου, το οποίον πλοίο, ονομάζουν οι Έλληνες Αργώ".
