Το καλοκαίρι, ανάμεσα σε πολλά και διάφορα, είδα και την ταινία Η ζωή του Πι, που μου θύμισε να ανατρέξω στο βραβευμένο με Booker βιβλίο του Yann Martel, στο οποίο βασίστηκε το έργο.Γιατί όμως έκανε τόσο θόρυβο ένα παιδικό βιβλίο, ή ένα φιλοσοφικό παραμύθι, όπως κατά καιρούς το έχουν χαρακτηρίσει; Ας πάρουμε το πράγμα από την αρχή…
ΤΟ ΤΥΧΑΙΟ
Ο ηλικιωμένος Πι (έτσι ονομάζεται ο ήρωας) αφηγείται τη ζωή του, «μια ιστορία που θα σε κάνει να πιστέψεις στον Θεό», που ξεκινάει με μια σειρά τυχαίων γεγονότων.
Ο πατέρας του τον ονόμασε Piscine Molitor Patel, από τη φίρμα μιας γαλλικής εταιρίας κατασκευής πισίνων. Στο αγγλόφωνο σχολείο του όμως, το πρώτο του όνομα θύμιζε στα παιδιά τη λέξη pissing (κάνω πιπί μου) και έτσι ο πιτσιρίκος αποφάσισε να το αλλάξει σε Πι, οπότε έγινε Πι Μολιτόρ Πατέλ.
Ο πατέρας του είχε ένα ζωολογικό κήπο. Κάποια στιγμή του φέρνουν μια βασιλική τίγρη της Βεγγάλης που το όνομά της ήταν κανονικά «Διψασμένος», αλλά εξαιτίας λάθους καταχωρείται με το όνομα του κυνηγού της, οπότε η τίγρης ονομάζεται Ρίτσαρντ Πάρκερ, κύριος Ρίτσαρντ Πάρκερ.
Ο Πι είναι κι αυτός «διψασμένος», για τον Θεό. Έτσι, αν και γεννημένος Ινδός, θέλει να είναι ταυτόχρονα και Μουσουλμάνος και Χριστιανός και Εβραίος.
Οι δουλειές όμως πάνε άσχημα, οπότε ο πατέρας παίρνει την οικογένειά του και τα ζώα του ζωολογικού κήπου και επιβιβάζονται σε ένα πλοίο με προορισμό τον Καναδά – ένα γιαπωνέζικο πλοίο που, σαν Κιβωτός, μεταφέρει την οικογένεια και το πλήθος των ζώων, κι έχει το παράξενο όνομα Τσιμτσούμ.
Σε μια θαλασσοταραχή το πλοίο βυθίζεται και οι μοναδικοί επιζώντες σε μια σωσίβια λέμβο είναι ο Πι, μια ύαινα, μια ζέβρα με σπασμένο πόδι, ένας θηλυκός ουραγκοτάγκος και η βασιλική τίγρη. Ο καθένας απομονώνεται σε μια γωνιά της βάρκας ανησυχώντας για την επιβίωσή του.
Η ύαινα επιτίθεται πρώτη. Τρώει τη ζέβρα. Κατόπιν, τον ουραγκοτάγκο. Τότε παρεμβαίνει η τίγρη, ο Ρίτσαρντ Πάρκερ, και σκοτώνει την ύαινα. Έτσι στη σωσίβια λέμβο απομένουν ο Πι και η τίγρη.
ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ – ΔΥΟ ΕΚΔΟΧΕΣ
Το παράξενο αυτό ζευγάρι θα συμβιώσει επί 227 μέρες στη βάρκα, που παρεμπιπτόντως ονομάζεται όπως και το πλοίο, Τσιμτσούμ. Ο Πι προσπαθεί να εξασφαλίσει με κάθε τρόπο τροφή και νερό για την τίγρη στο ατέλειωτο ταξίδι τους στο μαγικό ωκεανό.
Κάποτε φτάνουν στις ακτές του Μεξικού. Εκεί, λίγο πριν άνθρωποι εντοπίσουν και περιμαζέψουν τον ταλαίπωρο Πι, ο κάτισχνος κύριος Ρίτσαρντ Πάρκερ χάνεται μέσα στη ζούγκλα εγκαταλείποντας τον συνταξιδιώτη του, δίχως καν να του ρίξει ένα τελευταίο βλέμμα…
Στο νοσοκομείο επισκέπτονται τον Πι εκπρόσωποι της ιαπωνικής ασφαλιστικής εταιρείας που ερευνά το ναυάγιο του πλοίου Τσιμτσούμ, ζητώντας να μάθουν πώς έγινε και πώς επιβίωσε ο ίδιος τόσο πολύ, ένα παιδί μονάχο του στον ωκεανό.
Ο Πι τους λέει την ιστορία του, εκείνοι όμως δεν μπορούν να την πιστέψουν. Τότε ο Πι τους λέει μια άλλη εκδοχή της ίδιας ιστορίας. Η ύαινα ήταν ο άθλιος μάγειρας του πλοίου, η πληγωμένη ζέβρα ένας Ιάπωνας ναύτης με σπασμένο πόδι, ο θηλυκός ουραγκοτάγκος η μητέρα του Πι και η «διψασμένη» τίγρη ο ίδιος ο Πι.
Σύμφωνα με αυτή τη δεύτερη αφήγηση, ο μάγειρας σκότωσε και έφαγε τον πληγωμένο ναύτη και λίγο αργότερα τη μητέρα. Θεωρώντας ακίνδυνο το παιδί το άφησε για το τέλος. Όμως ο μικρός, με το κουράγιο μιας τίγρης, βρήκε ένα μαχαίρι και έσφαξε το θηριώδη μάγειρα. Και μετά; Πώς επιβίωσε ένα παιδί μόνο του τόσον καιρό στη θάλασσα;
Μόνο ο Θεός ξέρει, αλλά από τις διαφορετικές εκδοχές μπορείτε να κρατήσετε όποια σας κάνει. Η δεύτερη πάντως ήταν ιδανική για τους Ιάπωνες γραφειοκράτες.
«Η ζωή είναι μια ιστορία» λέει ο μεσήλικας πλέον Πι, που διδάσκει περιστασιακά και κλασική Καμπαλά στο πανεπιστήμιο: «Μπορείτε να επιλέξετε την ιστορία που σας αρέσει».
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Τυχαία έλαβε ο ίδιος (το «διψασμένο» για τον Θεό παιδί,) ένα όνομα –όπως και η «διψασμένη» τίγρη– και το άλλαξε σε Πι, που δεν είναι άλλο από το όνομα της μαθηματικής σταθεράς που μπορεί να οριστεί ως ο λόγος του μήκους της περιφέρειας ενός κύκλου προς τη διάμετρό του.
Ο μοναδικός αριθμός που είναι ταυτόχρονα άρρητος και υπερβατικός. Άρρητος γιατί δεν μπορεί να εκφραστεί ως ο λόγος δύο ακέραιων αριθμών, υπερβατικός γιατί δεν αποτελεί τη ρίζα καμιάς αλγεβρικής εξίσωσης με ρητούς συντελεστές.
Για συντομία τον γράφουμε 3,14, όμως πλέον Η/Υ έχουν υπολογίσει περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια ψηφία του χωρίς να καταφέρουν να βρουν το τελευταίο, αφού βρίσκεται στο άπειρο.
Οποιαδήποτε σειρά αριθμών που υπάρχει ή υπήρξε και/ή μας αφορά προσωπικά υπάρχει μέσα σε αυτή την ατέλειωτη δεκαδική ακολουθία του Πι που πήρε το όνομά του από το πρώτο γράμμα της ελληνικής λέξης «Περιφέρεια».
Αν λοιπόν στο σύμπαν υπάρχουν εν δυνάμει όλες οι πιθανότητες, χρειάζονται ένα χώρο για να εκδηλωθούν. Το πλοίο, και κατόπιν η βάρκα που τους διασώζει δεν είναι μια Κιβωτός σαν του Νώε, αλλά ό,τι λέει το όνομά τους: Τσιμτσούμ.
Ο Πι διδάσκει Καμπαλά. Σύμφωνα με την παράδοση αυτή και τον σπουδαίο καμπαλιστή Isaac Luria (1534-1572), πριν από τη Δημιουργία υπήρχε μόνο το Άπειρο ή Άιν Σοφ.
Όταν το Άιν Σοφ, που συμβατικά ονομάζουμε Θεό, θέλησε να δημιουργήσει κόσμους, δηλαδή «κάτι» από το «τίποτα» (Άιν), έπρεπε να «κάνει χώρο» ή να «δώσει χώρο» γι’ αυτό που δεν είναι ο Θεός.
Αυτό μπορούσε να γίνει μόνο «συρρικνώνοντας» τον Εαυτό του για χάρη της δημιουργίας. Περιόρισε λοιπόν και απομάκρυνε το Φως από την περιφέρεια του Άπειρου, έτσι ώστε να υπάρξει εκεί ένα κενό για τη δημιουργία του σύμπαντος μακριά από το Κεντρικό Σημείο. Αυτό είναι το Τσιμτσούμ.
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΥΣΤΙΚΟ
Ο υλικός κόσμος δημιουργείται αενάως στην περιφέρεια του κύκλου. Αφού όμως αυτή η περιφέρεια, που είναι το παν του εκδηλωμένου μας κόσμου, έχει κάποιου είδους υλική υπόσταση, μπορεί να μετρηθεί.
Και αν αυτή η περιφέρεια της υλικής ύπαρξης «βρίσκεται παντού», το Αιώνιο Φως έχει συρρικνωθεί αυτόβουλα σε ένα κέντρο που «δεν υπάρχει πουθενά».
Ο μόνος τρόπος για να βρεθεί το ακριβές σημείο –για την προσωπική επιλογή του καθένα που ειλικρινά θα αναζητήσει– είναι με τη βοήθεια του Πι, του μαγικού μαθηματικού λόγου. Το μήκος της περιφέρειας της ύλης δια του 3,14 μας δίνει τη διάμετρο. Από κει και πέρα η αναζήτηση του κέντρου είναι εύκολη.
«Αεί ο Θεός ο μέγας γεωμετρεί», έλεγε ο Πυθαγόρας σε μια μνημοτεχνική φράση που το πλήθος των γραμμάτων της κάθε λέξης αντιστοιχεί στα πρώτα ψηφία του Πι: 3, 1, 4, 1, 5, 9.
Ζούμε σε ένα σύμπαν πιθανοτήτων και το μεγάλο απόκρυφο μυστικό είναι ότι, αν καταφέρουμε να δραπετεύσουμε από τα όρια της «μητριάς» μας, της ανάγκης, και βρούμε την αληθινή μας δύναμη, τότε θα έχουμε τη δυνατότητα –σε χρόνο πάντοτε παρόντα– να επιλέξουμε τη δική μας εκδοχή.
Το όνομα και η ιστορία που έχουμε και πιστεύουμε δεν είναι παρά προϊόν συμπτώσεων, όπως το όνομα του Πι και του κύριου Ρίτσαρντ Πάρκερ.
ΕΠΙΛΕΞΤΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΑΣ
«Η ζωή είναι μια ιστορία», λέει ο Πι, «μπορείτε να επιλέξετε την ιστορία σας».
Μπορείτε να είστε για πάντα ένα χαμένο παιδί που αναζητά χωρίς περιοριστικά πιστεύω, που θαυμάζει αλλά και που ανησυχεί διαρκώς. Μπορείτε να είστε μια βασιλική τίγρη, με βίαιη δύναμη στην οποία κανείς και τίποτα δεν μπορεί να αντισταθεί.
Μπορείτε βέβαια να δοκιμάσετε να εξημερώσετε τη σχέση των δυο, του Παιδιού-αναζητητή και του Θηρίου, και τότε ο διάπλους του ωκεανού της ύπαρξης θα είναι ευκολότερος.
Ένα παιδικό παραμύθι είναι άλλωστε η ζωή κι εσείς, ο καθένας μας, ήρωας και αφηγητής του συνάμα.
Εξερευνώντας τα όρια του υλικού κόσμου της διήγησής σας μπορεί κάποτε να μετρήσετε τον πρώτο όρο του κλάσματος (ή κάποια οπτασία να σας τον ψιθυρίσει), αφού ο δεύτερος ήταν από πάντα γνωστός.
3,14, Αεί ο Θεός ο μέγας γεωμετρεί!
Από το Περιοδικό ΑΒΑΤΟΝ- ΕΝ ΙΟΡΔΑΝΗ
