Αναπνοή και ζωή είναι δύο έννοιες αναπόσπαστα συνδεδεμένες. Ο κύκλος της αναπνοής διέπει ολόκληρη τη Δημιουργία, δίνει ζωή σε κάθε ύπαρξη.
Οι πλανήτες, τα αστέρια, οι γαλαξίες, όλα μέσα στο Σύμπαν, από το μικρότερο μέχρι το μεγαλύτερο, βρίσκονται σε αρμονία ακολουθώντας έναν συμπαντικό ρυθμό. Η εσωτερική φιλοσοφία περιγράφει το Σύμπαν ως ζωντανή οντότητα που πάλλεται ρυθμικά και κατά κάποιο τρόπο «αναπνέει», καθώς συστέλλεται και διαστέλλεται.
Σύμφωνα με την ινδική κοσμογονία, τα σύμπαντα αναπτύσσονται και διαλύονται μέσα από το Μπράχμαν, από την εκπνοή και εισπνοή αυτής της υπέρτατης Αρχής του Σύμπαντος. Μεγάλες περίοδοι χιλιάδων ετών που ονομάζονται γιούγκας (yugas) αποτελούν μια στιγμή αναπνοής αυτής της αιώνιας αρχής που εκδηλώνεται μόνο περιοδικά.
Η Αναπνοή στις Παραδόσεις
Καθώς η αναπνοή αποτελεί θεμελιώδη λειτουργία για τον άνθρωπο μελετήθηκε ιδιαιτέρως από τους αρχαίους χρόνους. Έχει χρησιμοποιηθεί από πολλές παραδόσεις και συστήματα ψυχοπνευματικής ανάπτυξης μεθοδικά, επιδιώκοντας είτε καλή υγεία, θεραπεία και μακροζωία, είτε συνειδησιακή διεύρυνση. Και ακριβώς επειδή η αναπνοή προσφέρει ζωή, συσχετίστηκε με την πνοή ή ανάσα του Θεού, με το πνεύμα, καθώς και με τη δύναμη της ζωής, ή πράνα κατά την ανατολική παράδοση.
Οι αρχαίοι λαοί ζούσαν σε απόλυτη αρμονία με τον γήινο πλανήτη και μπορούσαν να νιώθουν τη δική του ανάσα -την εισπνοή και την εκπνοή του- μέσα από τα κυκλικά επαναλαμβανόμενα φυσικά φαινόμενα, που συνδέονταν επίσης με τον ήλιο και τη σελήνη. Οι πνευματικοί οδηγοί, ιδιαίτερα εκείνοι που εργάζονταν στις εσωτερικές παραδόσεις του κόσμου, αναγνώριζαν πάντοτε τον παράγοντα της αναπνοής, τη δύναμή της και τη δυνατότητά της ως εργαλείο μετασχηματισμού.
Στην αρχαία Κίνα αναφέρεται πως εφάρμοζαν ορισμένες σαμανικές τεχνικές, που μιμούνταν την αναπνοή και τις κινήσεις των ζώων. Η ζωή των ζώων, σε αρμονία με τη Φύση, αποτελούσε για τους Κινέζους το κατ' εξοχήν πρότυπο μιας ύπαρξης σε τέλεια αρμονία με τον κόσμο. Χρησιμοποιούσαν τεχνικές έκστασης, όπου η εμπειρία της «βαθιάς και σιωπηλής» αναπνοής που επιδίωκαν έμοιαζε με την αναπνοή των ζώων κατά τη χειμερία νάρκη[1].
Στην αρχαία κινεζική παράδοση ανάγεται και το Τσιγκόνγκ (Qigong), μια μέθοδος αυτοθεραπείας και ενίσχυσης της σωματικής υγείας και της ζωτικής ενέργειας. Το Τσιγκόνγκ συνδέεται με την ισορροπημένη ανάπτυξη του Τσι (Qì), την ενέργεια της ζωής, σε αρμονία με τη Φύση. Η συνειδητή αναπνοή επιφέρει εσωτερική γαλήνη και δίνει στο Τσι τη δυνατότητα να ρέει με όλη του τη δύναμη. Στόχος των ασκήσεων είναι η σύνδεση σώματος και πνεύματος και η αύξηση της παγκόσμιας ενέργειας Τσι.
Μεγάλη ποικιλία μορφών Τσιγκόνγκ έκαναν την εμφάνισή τους στην Κίνα διευρύνοντας τη χρήση τους στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική, αλλά και για
