ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΤΟΑΣ ΤΟ ΑΣΠΡΟ, ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΚΑΙ Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ.

 

Σεβ:. Διδ:., αδδ:. και αδδ:. μου,

Ο αποψινός πίνακας χάραξης αποτελεί το πρώτο μέρος μιας σειράς πινάκων που έχει θέμα τα χρώματα εντός της τεκτονικής στοάς. Επειδή το θέμα είναι πολύ εκτενές, σε αυτόν τον πινάκα θα επικεντρωθούμε σε δυο από τα πλέον συμβολικά χρώματα το άσπρο και μαύρο. Θα δούμε τους συμβολισμούς τους στο πέρασμα του χρόνου και πως καθιερώθηκαν ως χρώμα της ενδυμασίας των τεκτόνων κατά την διάρκεια των εργασιών.

Όπως μαθαίνουμε από την πρώτη στιγμή που εισερχόμαστε στον τεκτονισμό, τα πάντα είναι συμβολικά. Ο τεκτονισμός ενσωματώνει τα σύμβολα προκριμένου να μας διδάξει ηθικές αξίες. Ένας πολύ δημοφιλής ορισμός για το τι είναι τεκτονισμός αναφέρει χαρακτηριστικά : Ο τεκτονισμός είναι ένα ιδιότυπο σύστημα ηθικής καλυμμένο με τον μανδύα της αλληγορίας και που παρουσιάζεται, αποκαλύπτεται, μέσα από την χρήση συμβόλων. Δηλαδή προσπαθεί μέσα από την συμβολική χρήση της γλώσσας (τυπικό), των χρωμάτων αλλά και ήχων (κρούσεις σφυρών, μουσικής) να ενεργοποιήσει όλα τα πεδία της ανθρώπινης διάνοιας. Η αποκάλυψη της ερμηνείας των συμβόλων γίνεται σταδιακά ώστε να δοθεί στον τέκτονα ο απαραίτητος χρόνος για να αφομοιώσει τα μηνύματα και τα νοήματα που του φανερώθηκαν. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει κατά την διάρκεια των εργασιών.

Αλλά καλύτερα να περάσουμε στο αποψινό μας θέμα…..Χρώματα. Τι είναι χρώμα?

Σύμφωνα με τον ορισμό της φυσικής, το ορατό φως είναι τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Αυτό περιλαμβάνει τα ραδιοκύματα, την υπέρυθρη ακτινοβολία, το ορατό φως, την υπεριώδη ακτινοβολία και τις ακτίνες Χ και Γ. Το ορατό φως επιδεικνύει τόσο κυματικές όσο και σωματιδιακές ιδιότητες και το θεμελιώδες σωματίδιο του είναι το φωτόνιο.

Το λευκό φως περικλείει όλο το φάσμα των συχνοτήτων που αποτελούν το ορατό φως, όλες στην ίδια ένταση. Όταν αυτό το λευκό φως περάσει μέσα από ένα πρίσμα διασπάται και αναλύεται σε 7 χρώματα, μωβ γαλάζιο, μπλε, πράσινο, κίτρινο, πορτοκαλί, κόκκινο.

Όταν μια επιφάνεια φωτίζεται, τότε κάποιο μέρος του φωτός απορροφάται και κάποιο αντανακλάται ανάλογα με την

μοριακή δομή του αντικειμένου αλλά και της όποιας χρωστικής έχει στην επιφάνειά του. Το μέρος του φωτός που αντανακλάται είναι αυτό που καθορίζει και την χρωματική πληροφορία που λαμβάνει το μάτι μας και την αποκωδικοποιεί ανάλογα.

Όταν λοιπόν η αίσθηση της όρασης καλείται να αναγνωρίσει ένα χρώμα, αυτό στην ουσία που βλέπει είναι ένα συγκεκριμένο μήκος κύματος ορατού φωτός που παράγεται ή αντανακλάται από ένα σώμα.

Η σημαντικότητα, η αναγκαιότητα αλλά και η λειτουργικότητα των χρωμάτων είναι απολύτως εμφανής στη Μητέρα Φύση. Αν παρατηρήσουμε θα δούμε ότι έχουν κυρίαρχο ρόλο στην αναπαραγωγική διαδικασία, την άμυνα ή την εύρεση τροφής. Και αυτό ισχύει για όλα τα έμβια όντα. Ακόμα και πέραν των ορίων του μικρού μας πλανήτη, στο διάστημα, το φως και τα χρώματά του, δίνουν στους επιστήμονες πληροφορίες για μακρινά αστέρια ή πλανήτες αναλύοντας το φως που εκλύουν ή αντανακλούν.

Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι όλες οι πτυχές της ανθρώπινης δραστηριότητας αλλά και του περιβάλλοντος του είναι άμεσα επηρεασμένα από τα χρώματα.

Και ας περάσουμε στην επίδραση του φωτός και των χρωμάτων στον άνθρωπο. Θα κάνουμε μια ιστορική αναδρομή για τον ρόλο των χρωμάτων στις ανθρώπινες κοινωνίες και τον συμβολισμό που αποδόθηκε στα διάφορα χρώματα.

Τα χρώματα ασκούσαν ανέκαθεν μεγάλη γοητεία στους ανθρώπους και απέκτησαν, πέρα από την προφανή αισθητική ή διακοσμητική τους διάσταση, και μια βαθιά συμβολική σημασία.

Οι μυθολογίες και τα αρχαία κείμενα όλων των πολιτισμών είναι γεμάτα για την χρήση των χρωμάτων ως σύμβολα. Έγιναν φορείς σημαντικών πολιτισμικών αλλά και θρησκευτικών ιδεών.

Χρώματα όπως το λευκό, το μαύρο, το κόκκινο, το μπλε είχαν βαθιά συμβολική αξία.

Αυτή η πανανθρώπινη ομοιότητα σκέψης οδήγησε τον Ελβετό ψυχολόγο Κάρλ Γιούνγκ σε ενδελεχή έρευνα σε κείμενα σχετικά με την ιστορία, την φιλοσοφία, τα γραπτά κείμενα αλλά και με τις παραδόσεις των διαφόρων αρχαίων πολιτισμών και θρησκειών, όπου και βρήκε πάρα πολλά κοινά σημεία μεταξύ τους. Θεώρησε ότι αυτά τα κοινά σημεία προήρθαν από μια κοινή ρίζα στον ενστικτώδη νου των ανθρώπων. Αυτός ο ενστικτώδης νους, πάντα κατά τον Γιούνγκ, είναι κατάλοιπο του πρώιμου ανθρώπου ο οποίος λειτουργούσε με βάση το ασυνείδητο, τα ένστικτα και με χωρίς λογική σκέψη. Στην εξελικτική του πορεία όμως ο άνθρωπος ανέπτυξε την συνείδηση και το ασυνείδητο πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Ο Γιούνγκ πίστευε ότι αυτός ο πρώιμος, ενστικτώδης νους δεν χάθηκε, απλά υποκρύπτεται σαν σκιά μέσα στην συνειδητή σκέψη. Με γνώμονα τα παραπάνω ασπάστηκε την Ανατολίτικη θεώρηση ότι τα πράγματα που επαναλαμβάνονται συνεχώς παύουν να είναι σύμπτωση άσχετα αν δεν είναι επιστημονικά δυνατό να αποδεδειχθεί μια μεταξύ τους σχέση. Αυτό ονομάστηκε Συγχρονικότητα.

Και η απόδειξη έρχεται βλέποντας την σημασία των χρωμάτων στην ανθρώπινη ιστορία.

Το λευκό επί παραδείγματι…

Το λευκό αποτελεί το αρχαιότερο και πιο διαδεδομένο χρώμα-σύμβολο Σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς ο θρησκευτικός συμβολισμός του λευκού είναι σχεδόν ταυτόσημος. Στα αρχαία Μυστήρια, χρησιμοποιούν το λευκό για να υποδηλώσουν την αγνότητα, την καθαρότητα, την τελειότητα αλλά και την αλήθεια, την σοφία και την γνώση. Στα Διονυσιακά και τα Ελευσίνια στην Ελλάδα, τα Οσιριακά στη Αίγυπτο, τα Μυθρα’ι’κά στην Περσία, τα Καβείρια στην Θράκη, τα Αδώνια στην Συρία ή τα Δρουιδικά των Κελτών, όλοι οι υποψήφιοι ενδύονταν λευκούς χιτώνες. Η ένδυση στα λευκά συμβολίζει ότι πλέον οι λαγνείες της σάρκας έχουν αποβληθεί, οι παλιές αμαρτίες έχουν καθαρθεί και το άτομο υποχρεούται να ζει μια άσπιλη ζωή, έτσι το λευκό συμβολίζει και την πνευματική καθαρότητα την αθωότητα ή την τελειότητα τους.

Οι ακόλουθοι του Ζωροάστρη θεωρούσαν το λευκό, το χρώμα της αγνότητας και το φορούσαν τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες. Στην Άπω ανατολή, στην Ιαπωνία, το λευκό συμβόλιζε περισσότερο τον θάνατο και το πένθος και οι νύφες φορούσαν το λευκό για να δείξουν ότι πλέον θεωρούνταν νεκρές από την οικογένεια τους και ότι στο εξής ανήκουν μόνο στον σύζυγό τους. Στην Κίνα, ο Κομφούκιος προτρέπει το πάλλευκο ένδυμα να φοριέται κατά την διάρκεια της νηστείας. Στις περισσότερες κουλτούρες οι νύφες ντύνονται στα λευκά ως ένδειξη αγνότητας, αθωότητας και παρθενίας.

Μεταξύ των Ρωμαίων, ο άμεμπτος χαρακτήρας του ανερχόμενου σε πολιτικό αξίωμα υποδεικνυόταν από την λευκασμένη με κιμωλία τήβεννο. Από αυτή την πρακτική, εκ του λατινικού canditatus όπου μεταφράζεται " ο ντυμένος στα λευκά." , προέρχεται και η αγγλική λέξη candidate (υποψήφιος).

Επίσης οι ετυμηγορίες στις δίκες προέκυπταν από μικρά χρωματιστά βότσαλα που ριχνόταν εντός μιας πήλινης υδρίας. Λευκού χρώματος για αθώωση, μαύρου για καταδίκη.

Το λευκό σηματοδοτεί αρχές, ξεκινήματα, η λευκή σελίδα που αντικρίζει ο συγγραφέας, ο χώρος όπου "το πιθανό μπορεί να γίνει πραγματικότητα".

Το λευκό χρώμα, δύναται να σηματοδοτήσει και την χαρά. Λευκός στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει εκτός από την απόχρωση και χαρούμενος όπως και το candidus στα Λατινικά (candid στα σύγχρονα αγγλικά).

Η χρήση του λευκού ως χρώμα πένθους προέρχεται από το γεγονός ότι οι ταφικές ενδυμασίες των νεκρών (σάβανα) ήταν λευκά και υποδήλωναν τον θρίαμβο της ψυχής απέναντι στον βασίλειο του θανάτου υμνώντας την αναγέννηση ή την μετενσάρκωση. Γι’αυτό το λόγο οι πενθούντες φορούσαν λευκά σε αντίθεση με την χρήση του μαύρου, από τον μεσαίωνα και μετά, που υποδήλωνε την θλίψη του πενθούντα.

Και ερχόμαστε στο μαύρο. Είναι ο αντίποδας του λευκού. Ενώ το λευκό υποδηλώνει την αντανάκλαση όλων των χρωμάτων, το μαύρο τα απορροφά όλα. Το λευκό είναι όλα τα χρώματα, το μαύρο είναι η απουσία χρώματος. Χρώμα που δηλώνει χαρακτηριστικά το ΟΧΙ στην γλώσσα των χρωμάτων. Συμβολίζει το αρχέγονο σκότος, το κενό, το κακό, την ανυπαρξία, το σκοτάδι του θανάτου, το πένθος, την θλίψη, τη ντροπή, το ανεκδήλωτο συναίσθημα, την απελπισία, την καταστροφή, την φθορά, την παραίτηση, την άρνηση, την κατάθλιψη, την μοναχικότητα.

Χρησιμοποιείται για να δείξει και απόρριψη όπως για παράδειγμα με την έκφραση «έριξε μαύρη πέτρα πίσω του» αλλά και όπως ανέφερα πιο πριν σαν καταδικαστική ψήφος (μαύρισμα) .

Ακόμα και ο τρόπος που χρησιμοποιείται στη γλώσσα, είναι που δίνει στο μαύρο τη «μαύρη» (σκοτεινή) του διάσταση: μαύρη γάτα, μαύρη λίστα, μαύρη αγορά, ο σκοταδισμός του Μεσαίωνα (αγγλικά Dark Ages), οι μαύρες τρύπες στο διάστημα, Ακόμα και η μαύρη πετρά στην Μέκκα, το ιερότερο σημείο στη Γη για τους μουσουλμάνους, πιστεύεται ότι ήταν λευκή και ότι οι αμαρτίες των ανθρώπων προκάλεσαν την μεταμόρφωση της.

Παρόλα αυτά το μαύρο στους αρχαίους χρόνους είχε διαφορετική σημασία. Δεν χαρακτήριζε απαραίτητα κάτι το αρνητικό ή το κακό.

Μια διαφορετική πτυχή είναι ο συμβολισμός του άγνωστου, του λεγόμενου terra incognita (άγνωστη γη) με την έννοια της προοπτικής της εξέλιξης,. Για τους αρχαίους Αιγυπτίους το μαύρο συμβόλιζε το μυστήριο των μυστηρίων, πέρα από κάθε νοητική αντίληψη και έτσι ήταν σύμβολο του Αγνώστου και Απολύτου πνεύματος.

Η εκκλησία τον 13ο αιώνα, κατά μεσοίς του Μεσαίωνα στην Ευρώπη, δυσανασχετούσε στην θέα πολύχρωμων ενδυμάτων. Έτσι καθιέρωσε τα σκούρα χρώματα και κυρίως το μαύρο ως ένδυμα των κληρικών σαν ένδειξη σοβαρότητας, εσωστρέφειας, πειθαρχίας, απάρνησης των εφήμερων εγκόσμιων απολαύσεων αλλά και των πενθούντων ως ένδειξη της ψυχικής τους κατάστασης και την αποκοπή τους από την πρόσχαρη ζωή λόγω της απώλειας τους.

Δια μέσου των χρόνων το μαύρο ένδυμα έχει διατελέσει σύμβολο αρκετών, συχνά αντίθετων μεταξύ τους εννοιών. Οι μελανοχίτωνες του Μουσολίνι και τα Ες-Ες καθιέρωσαν το μαύρο όπως και οι αναρχικοί. Ήταν επίσης ο Μαύρος Στρατός του αναρχικού Nestor Makhno, που πολεμούσε πολλές φορές στο πλευρό του Κόκκινου Στρατού κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Επίσης, τα αντικληρικά κινήματα στα τέλη του 19ου και στον 20ό αιώνα χρησιμοποιούσαν το μαύρο χρώμα αντιδιαστέλλοντάς το στο μαύρο της Καθολικής Εκκλησίας

Παλαιότερα, οι πειρατές έκαναν χρήση της μαύρης σημαίας τρομοκρατώντας αυτούς που την έβλεπαν.

Στην σύγχρονη εποχή έχουν αμβλυνθεί αυτές τις σχεδόν διαισθητικές αντιλήψεις για το μαύρο, κάνοντάς το πλέον σύμβολο της εκλέπτυνσης, του καλού γούστου και του αισθησιασμού. Συνδέεται με το σοφιστικέ, το γκλάμουρ, τη συναισθηματική σταθερότητα, την αποδοτικότητα και την αίσθηση της ασφάλειας. Το μαύρο είναι το χρώμα του κύρους και της δύναμης: από σμόκιν και λιμουζίνες μέχρι τηβέννους ακαδημαϊκών και δικαστών, το χρώμα που «φοριέται» είναι το μαύρο.

Όταν το μαύρο συνδυάζεται με άλλα χρώματα, αυξάνει την αντίθεση τους και τα κάνει να ξεχωρίζουν. Ειδικά με το άσπρο δημιουργεί ένα πολύ δυνατό δίδυμο αντιθέτων που βρίσκει εφαρμογή και στην ενδυμασία των τεκτόνων. Το γιατί οι τέκτονες είναι ενδεδυμένοι με τον τρόπο αυτό, μαύρο ένδυμα, λευκά γάντια και περίζωμα, υπάρχουν πολλές ερμηνείες.

Μια από αυτές θεώρει ότι όπως ο Τεκτονισμός δεν εφαρμόζεται και δεν ασκείται με τον ίδιο τρόπο σε όλον τον κόσμο, κατ' επέκταση ούτε ο ενδυματολογικός κώδικας κατά την διάρκεια των εργασιών είναι ίδιος. Και βεβαία αναφερόμαστε στα ρούχα με τα οποία προσερχόμαστε στις εργασίες και όχι στα διακριτικά του βαθμού ή του αξιώματος που κατέχουμε όπως περιζώματα, περιλαίμια κλπ. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στην παρατήρηση των διαφορών του ενδυματολογικού κώδικα μεταξύ των διαφόρων στοών, με κάποιες να εφαρμόζουν αυστηρούς κανόνες ενώ άλλες να είναι πιο χαλαρές. Κάποιες διαφοροποιήσεις προκύπτουν απλά και μονό λόγω κλιματολογικών συνθηκών όπου στα πιο ζεστά μέρη του κόσμου κάποιες στοές προωθούν πιο ανάλαφρο ντύσιμο.

Άλλες στοές, ανεξαρτήτου κλίματος, απαιτούν από τους αδελφούς να ενδύονται με αυτό που αποτελεί το καλό (επίσημο) ένδυμα της χώρας τους, χωρίς αυτό να είναι αποκλειστικά κοστούμι, πουκάμισο, γραβάτα αλλά αυτό που θεωρείται στην εκάστοτε χώρα επίσημο. Στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, το επίσημο ανδρικό ένδυμα είναι το κοστούμι και όπως αναφέραμε πιο πριν το μαύρο κοστούμι ιδιαίτερα με το κύρος και την σοβαρότητα που αποπνέει.

Μια άλλη εκδοχή είναι ότι η καθιέρωση αυτού του ενδυματολογικού κώδικα είναι απόρροια της κοινωνικής μόδας στα τέλη του 19ου αρχές του 20ου αιώνα. Εκείνη την περίοδο το κοστούμι ήταν το κατεξοχήν ντύσιμο των Βρετανών υπάλληλων από τον απλό ταμία μέχρι τον διευθυντή. Έτσι, και λόγω του ότι οι εργασίες στις στοές ξεκινούσαν νωρίς το απόγευμα, είναι πολύ πιθανό οι περισσότεροι να πήγαιναν κατευθείαν μετά την εργασία τους φορώντας τα ρούχα της δουλειάς. Αυτό οδήγησε και αυτούς που δεν ήταν υπάλληλοι γραφείου στο να αγοράσουν κοστούμια ώστε να είναι ομοιόμορφοι με τους υπόλοιπους. Με την πάροδο των ετών και την αλλαγή της μόδας, το πρωινό κοστούμι σιγά σιγά καταργήθηκε, η παράδοση του όμως παρέμεινε μεταξύ των Βρετανών Τεκτόνων.

Το πρωινό κοστούμι βεβαία αναφέρεται σε μια εποχή όπου υπήρχε διαχωρισμός ως προς το ποιο κοστούμι φοριόταν και ποια ώρα. Καθώς το κοστούμι ήταν το μόνο ανδρικό ένδυμα υπήρχαν διαφορετικά είδη ανάλογα με την περίσταση. Το πρωινό ή καθημερινό, της δουλειάς, φοριόταν από το πρωί μέχρι το απόγευμα περίπου στις 7.00μμ όπου και άλλαζε σε βραδινό ή κοστούμι δείπνου. Εδώ βέβαια έρχεται το τεκτονικό παράδοξο ότι οι εργασίες αρχίζουν την «μεσημβρία», ενώ στην πραγματικότητα είναι βράδυ. Έτσι όταν ένας κύριος ξεκινά της εργασίες το μεσημέρι πρέπει να είναι και αντίστοιχα ενδεδυμένος άρα φορέσει πρωινό κοστούμι.

Η προσωπική, ταπεινή μου άποψη είναι λίγο διαφορετική. Εφόσον οι τεκτονικές εργασίες τελούνται σε ένα ενεργειακά φορτισμένο χώρο, είναι λογικό και η ενδυμασία να αποτελεί ένα εργαλείο για την μεγιστοποίηση της λήψης αυτής της ενέργειας. Τα μαύρα ρούχα απορροφούν την ενέργεια ενώ τα λευκά την αντανακλούν.

Τα λευκά γάντια, τα λευκά περιζώματα για τους μαθητές και εταίρους, αλλά και το λευκό πουκάμισο στους άντρες, είναι μεν σύμβολο αγνότητας και καθαρότητας ψυχικής αλλά είναι και ένα τρόπος προστασίας από την εισροή αρνητικής ενέργειας, που την απορροφά το μαύρο, αλλά και της ανεξέλεγκτης εκροής της από το σώμα μας. Για αυτό το λόγο κατά την διάρκεια της Αλύσου οι τέκτονες αφαιρούν τα γάντια, την ασπίδα τους δηλαδή, και αφήνουν την ενέργειά τους να διαρρεύσει, να μεταφερθεί, διάμεσου των αδελφών και να επιστρέψει ενισχυμένη από την συμπαντική δύναμη που βρίσκεται μεταξύ των τριών στηλών, πάλι σε αυτούς.

Σε τελική ανάλυση όλα έχουν να κάνουν με τον σεβασμό.

Λαβε μέρος στις εργασίες ενδεδυμένος με σοβαρότητα, διότι λαμβάνεις μέρος σε σοβαρές εργασίες.

Βασική αρχή είναι η καλαισθησία. Όπως ακριβώς ντύνεσαι κομψά και επίσημα για ένα ιδιαίτερο δείπνο ή άλλη περίσταση, να ντύνεσαι με τον ίδιο τρόπο ώστε να δηλώνεις το σεβασμό σου προς την αδελφότητα, την στοά στης οποίας τις εργασίες μετέχεις και να εκφράζεις την σεμνότητα του Τεκτονισμού.

Είπον

Πηγες

https://www.colorpsychology.org/black/

http://artmag.gr

http://www.themasonictrowel.com/books/the_square_and_compasses_falconer/files/chapter_15.htm

esoterica.gr

http://www.anthopoleia.com/color.asp?ftcd=4&sss=4&iddd=3

artmag.gr

http://www.themasonictrowel.com/Articles/Symbolism/general_files/color_symbolism_and_freemasonry.htm

Αδ:. Κομβίδης Γεωργιος 3^ο