Δευτέρα 16 Μαρτίου 2015

Τα Σύμβολα της Μεταβολής: Φωτιά & Νερό

 

ignis et aquaΛέγεται για το νερό πως είναι σύμβολο της ζωής ενώ του θανάτου, η φλόγα. Παρόλ’ αυτά, το νερό όσο διάφανο και αν είναι καταλήγει πυθμένας σκοτεινός ενώ της φωτιάς τα φιλιά, αν και καταστροφικά, μπορούνε και διαλύουνε την ψυχρότητα της νύχτας. Γι’ αυτό λοιπόν, το ζευγάρι αυτό αν και αντίθετο, εμπεριέχει τα αντίθετα… λεπτομέρεια που γίνεται εντυπωσιακά αισθητή πρώτα από όλα στο νερό που δείχνει πάντα το αντίπλευρο του.
Στο καθρέφτισμα του νερού οι άνθρωποι αισθάνθηκαν πως θα βρούνε την γέφυρα εκείνη που θα τους φέρει πιο κοντά στο αντίπερα. Η κατοπτρική ιδιότητα του νερού βλέπετε είναι ερμητική καθώς φέρνει σε σχέση το πάνω με το κάτω (το είδωλο του ουρανού που γλιστρά πάνω στην επιφάνεια της λίμνης) όπως επίσης το μέσα με το έξω (το πρόσωπο που εικονίζετε στον επίπεδο, υγρό καθρέπτη της φύσης). Το νερό μ’ αυτό τον τρόπο γίνεται σημείο συνάντησης, που βιολογικά μεταφράζεται σε ζωογόνα πόση, ως το κοινό σημείο αναφοράς δηλαδή στο οποίο κάθε πλάσμα θα στραφεί για να γεμίσει δύναμη ξεδιψώντας. Καθόλου παράξενο λοιπόν που ο Θεός πήρε από τα νερά τον χαρακτήρα της πηγής.
Το πόσιμο νερό είναι η εσωτερίκευση των ενεργειών εκείνων που μεταφέρει το ίδιο ως κάτοπτρο – γι’ αυτό και μαγικό γίνεται το νερό που αφήνεται την νύχτα, ώστε να συλλέξει στη δροσιά του τις αχτίδες του Φεγγαριού. Η δύναμη του φθίνει βέβαια καθώς απομακρύνεται από την ρίζα του, γι’ αυτό και το τρεχούμενο νερό είναι σύμβολο του αιώνιου (καθώς ανατροφοδοτείτε συνέχεια) και όχι τα στάσιμα νερά που αν και ήρεμα εξαντλούνται γρηγορότερα από την ζέστη και την βρωμιά.

Στην ροή του ποταμού ο Ηράκλειτος διάβασε τον χρόνο, την κοσμική αλήθεια πως το μόνο σταθερό πράγμα στο σύμπαν είναι πως όλα αλλάζουν. Ο Νάρκισσος όμως αναζήτησε την αμετάβλητη ομορφιά στο υγρό του είδωλο – γι’ αυτό και έχασε την ζωή του αφού πως κανείς να μένει αιώνιος όταν τα πάντα γύρω του και μέσα του αλλάζουν; Το νερό μαρτυρά την πλαστικότητα όλων των πραγμάτων όπως άλλωστε είναι και το ίδιο – άμορφο.
Εξίσου ά-σχημη είναι και η φωτιά που αν το νερό είναι η δύναμη της σιωπής και της κατάβασης, εκείνη δηλώνει την εκδήλωση και την ανύψωση. Ο φιλόσοφος Γκαστόν Μπασλάρ έγραψε κάποτε πως «το πνεύμα γεννήθηκε μέσα από τον στοχασμό της φωτιάς» γιατί χρειάστηκε σκέψη για να μπορέσει ο άνθρωπος να τιθασεύσει την φωτιά, χρησιμοποίησε την αφαιρετική του ικανότητα για να κατανοήσει

πως να γεννήσει σπίθες από το πουθενά και να τις κατευθύνει όπως ο ίδιος θέλει. Έτσι, σ’ αυτό το κρυφό στοιχείο της φύσης που προκύπτει μέσα από την τριβή, ο άνθρωπος διάβασε την «φλόγα» που καίει μέσα του, που φωτίζει ως βλέμμα τον κόσμο, ενώ με την θέρμη του αναπνέει και αγαπά. Και όπως η φωτιά δεν έχει μορφή παρά μορφή παίρνει από το υλικό που θα γευτεί, έτσι και το πνεύμα δεν έχει σώμα μα σωματοποιείται μέσα από τις επιλογές του ατόμου.
Σύμβολα της μεταβολής είναι με λίγα λόγια η φωτιά και το νερό αφού μέσω αυτών, το καθετί αλλάζει την μορφή του. Είναι επομένως και σύμβολα θανάτου – το νερό μέσα από τον πνιγμό όπως είναι η βάπτιση, που είναι η καταβύθιση του Ιησού στις τρεις νύχτες του Άδη, ενώ η φωτιά μέσα από την κάθαρση δηλαδή την απομάκρυνση των στοιχείων που αποκρύπτουν το προπτωτικό σώμα του φωτός κατά το πέρασμα στο Πυρ το Καθαρτήριο.
Όλα αυτά ασφαλώς, προσδίδουν στο ζευγάρι τούτο των συμβόλων, μια αλχημική διάσταση που αναγεννά όχι μόνο τον άνθρωπο αλλά και ολόκληρη την φύση, μέσα από αλλεπάλληλες βροχές και πυρκαγιές που είναι ο τρόπος της ζωής για να μένει για πάντα…

Γιώργος Ιωαννίδης